Wola Duchacka – obszar
Krakowa
wchodzący w skład
Dzielnicy XI Podgórze Duchackie
. Dzieli się na:
Do
1948
roku miejscowość była siedzibą
gminy Wola Duchacka
.
W zabudowie dominują osiedla mieszkaniowe (Na Kozłówce, Wola Duchacka-Wschód, Wola Duchacka-Zachód,
bloki
przy ulicy Gromady Grudziąż,
wieżowce
w okolicach ulicy Walerego Sławka). Obok osiedli blokowych w centrum dzielnicy, przy dawnej sieci drożnej skupiają się domy jedno- i dwurodzinne, wille w ogrodach oraz nieliczne zabytkowe domy. Znaczna część terenu zajęta jest przez obiekty o charakterze usługowo-handlowym (zajezdnia autobusowa MPK, cementownia, przedsiębiorstwa budowlane, bazy i składy, sklep ”Castorama”) oraz przemysłowymi (Krakowska Fabryka Kabli i Supertomasyny „Bonarka”). Zabudowa poprzedzielana jest licznymi drogami, arteriami komunikacyjnymi, trakcjami tramwajowymi. Przez osiedle przepływa rzeka
Wilga
.
Na terenie Dzielnicy XI znajdują się rejony, których obszary są przeznaczone do nowoczesnej zabudowy. Powstały też liczne arteria komunikacyjne, a także obok rozwiniętej sieci linii autobusowych przeprowadzono linię tramwajową z pętlą na
Kurdwanowie
. Obecnie mieszkańcy Woli Duchackiej należą do parafii: xx. Zmartwychwstańców przy ul. Szkolnej, nowo powstałej św. Kingi oraz do łagiewnickiej – Najśw. Serca Jezusowego.
Położenie i dojazd
Wola Duchacka położona jest w
Podgórzu
, w południowej części
Krakowa
. Graniczy, w przybliżeniu:
Na Kurdwanowie zaraz przy granicy z Wolą Duchacką, znajduje się pętla tramwajowa linii 6, 7, 24 i 50 (Krakowski Szybki Tramwaj), ponadto dobrą komunikację zapewniają autobusy linii 107, 133, 155, 164, 174, 179, 184, 204, 244, 610 oraz 103, 144, 173, 304, 522, 603, 613 (stanowiące dojazd do osiedla Wola Duchacka od wschodniej strony).
Historia
Wojska niemieckie wkraczają na Wolę Duchacką
Poświęcenie kamienia węgielnego pod pierwszy kościół na Woli Duchackiej - rok 1939.
Historia Woli Duchackiej sięga
neolitu
, od tego okresu na zboczu Krzemionek, przy drodze handlowej do
Wieliczki
istniała osada, kolejno związana z
kulturą łużycką
, celtycką, scytyjską, pomorską, puchowską, przeworską, których ślady wykazały badania archeologiczne, prowadzone w okresie międzywojennym. W pobliżu osady od XI wieku znajdował się kościółek św. Benedykta,
kopiec Krakusa
i cmentarzysko.
Wzmianki o wsi pojawiły się już w
1364
roku. Podlegała parafii św. Jakuba na
Kazimierzu
. Pod koniec
XIV
w. przeszła na własność zakonu św. Ducha de Saxia zwanych
Duchakami
(od tego czasu do nazwy dodano przymiotnik Duchacka). Następnie w wieku
XIX
wieś dostała się w ręce prywatne. Wtedy to jeden z właścicieli stworzył zespół dworski (wraz z parkiem krajobrazowym). Z części Woli Duchackiej,
Płaszowa
, na początku
XX
wieku rozbudowano fabrykę kabli. W
1938
r. zakon
Zmartwychwstańców
zbudował we wsi kaplicę. W czasie hitlerowskiej okupacji w
1943
r. Wola wraz z innymi dzisiejszymi dzielnicami została wcielona do Krakowa. W latach
1975
-
88
wzniesiono kościół. W
1942
r. na pograniczu Woli Duchackiej,
Podgórza
i Płaszowa, na terenie dwóch żydowskich cmentarzy, gruntach żydowskiej gminy wyznaniowej oraz terenach prywatnych i miejskich hitlerowcy założyli
obóz
pracy przymusowej
Plaszow
, w
1944
r. przekształcony w obóz koncentracyjny, który zajmował powierzchnię 80 ha. Do dziś zachowały się fragmenty obozowej zabudowy. Natomiast w
1961
r. powstał rezerwat przyrody nieożywionej
Bonarka
.
Na przełomie lat 70. i 80. na Woli Duchackiej Zachód zaczęły powstawać osiedla bloków, do tego czasu większość jej obszaru stanowiły nieużytki. Ok. 2000 r. rozpoczęto odnowę elewacji bloków. Łącznie na Woli Duchackiej Wschód i Zachód znajduje się ponad 100 bloków mieszkalnych.
W granicach dzielnicy, tam, gdzie niegdyś znajdował się obóz koncentracyjny, znalazł się
pomnik ofiar obozu
ku czci pomordowanych ofiar niemieckiego
faszyzmu
ustawiony w
1964
r., a obok niego znajduje się pamiątkowy krzyż oraz głaz z napisem upamiętniający
Żydów
zamordowanych w obozie w
Płaszowie
1943
–
45
.
Na pograniczu z
Prokocimiem
znajduje się pomnik upamiętniający miejsce masowej egzekucji mieszkańców w
1942
.
W latach
1928
–
2000
na terenie Woli Duchackiej działał klub sportowy
Kabel Kraków
noszący początkowo nazwę Wolania. Obecnie mieści się tam centrum treningowe i stadion rezerw
Cracovii
.
Obiekty
Kamieniołom Liban i Kopiec Krakusa
Ruiny Zakładów Chemicznych Bonarka
Rozciągająca się z Kopca Krakusa panorama na dawną wieś ograniczoną terenami przemysłowymi Fabryki Kabli i kominami „Bonarki” przedstawia zieloną wysepkę zespołu podworskiego przytłoczoną blokowiskami.
Do ważniejszych i charakterystycznych obiektów Woli Duchackiej możemy zaliczyć:
Istnieją plany zagospodarowania dwóch pofabrycznych obszarów:
Inne
Cmentarz Wola Duchacka