socrealizm
socrealizm - (realizm socjalistyczny) – kierunek w sztuce, określany jako metoda twórcza, istniejący od 1934 w sztuce radzieckiej, a następnie w pozostałych krajach socjalistycznych. Miał tam oficjalny status podstawowej i jedynej metody twórczości artystycznej i był ideowym oraz propagandowym narzędziem partii komunistycznych.
Geneza realizmu socjalistycznego
Gdy w roku 1917 zwyciężyła w Rosji rewolucja, młodzi artyści awangardy spodziewali się, że nowa władza programowo odcinająca się od burżuazji zapewni im dobre warunki rozwoju. Ważną rolę w awangardzie artystycznej odegrał wtedy w Witebsku Kazimierz Malewicz. Wkrótce rosyjscy awangardziści: malarze, architekci, kompozytorzy zasłynęli za Zachodzie Europy. W Rosji zaczęli sprawiać kłopot słabo wykształconym funkcjonariuszom partyjnym, którzy oczekiwali od artystów twórczości tradycyjnej, popularnej, nie wymagającej od odbiorcy wysiłku intelektualnego. W wyniku narastającego konfliktu wielu artystów, jak Marc Chagall, Chaim Soutine i Wassily Kandinsky, wyjechało na Zachód. Pozostali tworzyli nadal liczne ugrupowania artystyczne. W roku 1932 doszło do otwartego starcia władz partii z niepokornymi artystami.
Historia socrealizmu
Po raz pierwszy termin "realizm socjalistyczny" pojawił sie w "Literaturnej Gazetie" 23 maja 1932 w związku z akcją mającą na celu zmuszenie grup literatów RAPP (Robotniczej Asocjacji Pisarzy Proletariackich) i Awangard do porzucenia niekonwencjonalnej twórczości. Socrealizm został proklamowany w 1934 na Zjeździe Pisarzy Radzieckich w Moskwie przez Maksima Gorkiego. Zakładał, że dzieło sztuki powinno posiadać realistyczną formę i socjalistyczną treść, zgodną z ideami marksizmu i leninizmu. Podstawą założeń była praca Stalina O polityce partii w dziedzinie literatury pięknej. Pierwszymi teoretykami socrealizmu byli Anatolij Łunaczarski i Aleksander Woronski. Następnie na wniosek Andrieja Żdanowa rozszerzono socrealizm na wszystkie dziedziny sztuki.
Program socrealizmu, mimo starań stworzenia jednolitej teorii, był wewnętrznie sprzeczny i niekonsekwentny. Opierał się na wybranych elementach XIX-wiecznego realizmu, doświadczeniach twórczości akademickiej oraz rozważaniach publicystów i estetyków komunistycznych. Jako tematy wybierano walkę klasową, sojusz robotniczo-chłopski, historię ruchu robotniczego, prostych robotników przy pracy, ujarzmianie przyrody przez człowieka itp.
W odróżnieniu od naturalizmu, krytykowanego za indywidualizm i burżuazyjną dekadencję, zalecano typowość jako strategiczną cechę socrealizmu, ale pojmowaną w szczególny sposób, sformułowany w Referacie sprawozdawczym KC WKP na XIX Zjeździe KPZR przez Gieorgija Malenkowa: W ujęciu marksistowsko-leninowskim, to co typowe nie oznacza bynajmniej jakiejś średniej statystycznej. Typowość odpowiada istocie danego zjawiska społeczno-historycznego, nie jest zaś po prostu zjawiskiem najbardziej rozpowszechnionym, najczęściej się powtarzającym, powszednim. Świadome przejaskrawienie, wyostrzenie obrazu nie wyklucza typowości, lecz w pełniejszej mierze ujawnia ją i podkreśla. Typowość stanowi podstawową sferę przejawiania się partyjności w sztuce realistycznej. Problem typowości jest zawsze problemem politycznym.
Inne nurty w sztuce zwłaszcza awangardowe i eksperymentalne były zwalczane jako wynaturzenia. Artyści odmawiający podporządkowania się kanonom socrealizmu narażeni byli na represje.
W Polsce socrealizm wprowadzono od 1949 pod presją Włodzimierza Sokorskiego wiceministra, a następnie ministra kultury i sztuki. Jednak już w 1955 artyści zaczęli się wyłamywać i w późniejszym okresie, pomimo sugestii władz, socrealizm nie stanowił idei przewodniej twórczości artystycznej.
Zbliżonym terminem stosowanym na Zachodzie na określenie sztuki realistycznej o wydźwięku walki społecznej, tworzonej w latach 40 i 50., jest social realism (realizm społeczny). Mimo podobieństw w treści i formie odznaczał się większą różnorodnością i wolnością.
Nadal są kraje, w których powstają dzieła socrealistyczne, takie jak Wietnam, Białoruś, Chiny, Korea Północna czy Kuba.
Obecnie w Polsce pokaźną kolekcję dzieł realizmu socjalistycznego można oglądać w Galerii Sztuki Socrealizmu w Kozłówce.
Inne hasła zawierające informacje o "socrealizm":
Kowary
właściciela.Były szpital przy ulicy Jeleniogórskiej .Szpital "Wysoka Łąka".Szpital "Bukowiec".Osiedle Górnicze w stylu
socrealizmu
- pierwsze osiedle w powojennej Polsce zbudowane na tzw. ziemiach odzyskanych
Sztolnie
dawnej ...
Maksim Gorki
...
Pokolenie "Współczesności"
jej zaistnienia – w okresie odwilży. Nowych twórców łączył wtedy bunt przeciwko socrealizmowi, czy szerzej: przeciwko literaturze zaangażowanej, a także odrzucenie polskich mitów narodowych. ...
Jerzy Andrzejewski
latach 1952–1956 poseł na
Sejm
. W okresie stalinowskim pisał propagandowe teksty, popierające socrealizm i zaangażowanie ludzi sztuki po stronie władzy komunistycznej, min. Partia i ...
Filharmonia Narodowa
i Henryka Białobrzeskiego zatraciła swój pierwotny wystrój, zastąpiony aranżacją w stylu surowego
socrealizmu
.W Filharmonii została nagrana muzyka do różnych serii
anime
. Najważniejsze z nich ...
Dniepropetrowsk
...
Polityka ukrainizacji w USRR w latach 1923-1929
do wycofania się ze swojego programu[12]. Z kolei grupą otwarcie probolszewicką, promującą socrealizm było ugrupowanie literackie Płuh. Istniał również ukraiński oddział Wszechzwiązkowego Stowarzyszenia Pisarzy ...
Robotnik i kołchoźnica
Wystawowe
– ВВЦ). Ponownej konserwacji poddano ją w
1979
.Rzeźbę określono mianem
wzorca
socrealizmu
w
Wielkiej Encyklopedii Radzieckiej
, jest też symbolem rosyjskiego (dawniej radzieckiego) studia ...
1949
– na zjeździe literatów w
Szczecinie
przyjęto za obowiązujący w literaturze tzw.
socrealizm
(inne środowiska twórcze także przyjęły socrealizm: plastycy
12 lutego
, aktorzy
18 ...
Józef Stalin
(
konstruktywizm
,
jazz
). Jedynym obowiązującym stylem w sztuce i twórczości artystycznej stał się
socrealizm
. Propaganda wkrótce stała się głównym zadaniem dziennikarzy, nauczycieli oraz artystów, którzy ...
Inne lekcje zawierające informacje o "socrealizm":
243. Oświata, nauka i kultura Polski (plansza 13)
...
218 Oblicza światowej kultury (plansza 13)
...
243. Oświata, nauka i kultura Polski (plansza 12)
...
|