Lucius Aemilius Paullus Macedonicus -
rzymski
polityk i słynny zwycięzca spod
Pydny
.
Pochodzenie
Pochodził ze starego
patrycjuszowskiego
rodu
Emiliuszy
, z gałęzi o przydomku Paulus. Była to rodzina o ogromnych wpływach, dzięki swojemu majątkowi i powiązaniom z rodem
Korneliuszy Scypionów
. Urodził się około 228 p.n.e., ojcem jego był Lucjusz Emiliusz Paulus
konsul
w 219 p.n.e.
Kariera polityczna
Po odbyciu wymaganej
cursus honorum
służby wojskowej, był kolejno
trybunem wojskowym
,
kwestorem
, w 194 p.n.e. członkiem trzyosobowej komisji nadzorującej kolonizację w
Krotonie
, w 193 p.n.e. wybrany
edylem
kurulnym
, ozdobił świątynię
Jowisza
. Około 192 wszedł w skład kolegium
augurów
. W 191 p.n.e. został wybrany
pretorem
. Jako pretor a później
prokonsul
walczył w
prowincji
Hiszpania Dalsza
z
Luzytanami
w latach 191-189. Zaprowadził w prowincji porządek, zdobywając opinię sprawiedliwego polityka. W 189 p.n.e. był jednym z
legatów
do rozwiązania spraw w prowincji Azja. Po powrocie do Rzymu, po kilku nieudanych próbach został konsulem w 182 p.n.e. razem z Gnejuszem Bebiuszem Tamfilusem. W roku następnym jako prokonsul walczył z
Ingaunami
w
Ligurii
a po powrocie celebrował
triumf
.
III wojna macedońska
wybuchła w 171 p.n.e. gdy król Macedonii,
Perseusz
, pobił armię Rzymu pod dowództwem Publiusz Lycyniusza Krassusa w bitwie pod Kallicinus. Po dwóch latach nierozstrzygających starć do zakończenia wojny został wyznaczony przez
senat
Paulus, wybrany konsulem razem z Gajuszem Lycyniuszem Krassusem. Konsul pojawiwszy się w
Grecji
szybko rozpoczął przygotowywania do ofensywy. Armia rzymska rozbiła obóz nad rzeką Elpeus, która oddzielała strefy wpływów obu państw. Rzymianie parę razy próbowali zdobyć fortyfikacje za rzeką, ale bezskutecznie. Paulus zmusił przeciwnika do opuszczenia dogodnych pozycji wydzielając oddział pod dowództwem Publiusza Korneliusza Scypiona Nazyki który zdołał przedostać się na tyły pozycji Perseusza. Armia króla nie była bezpośrednio zagrożona, ale obawiając się, że Rzymianie zajmą ważne miasto Pydna i przetną jego linie zaopatrzenia zarządził wycofanie się na północ. Rzymianie podążyli za królem zmuszając go w krótkim czasie do walnej bitwy, która odbyła się pod Pydną 22 czerwca roku 168 p.n.e. Liczebność armii Paulusa szacuje się na ok. 38 000 żołnierzy oraz ponad 20 słoni. Wojska króla macedońskiego liczyły ok. 44 000 żołnierzy i ch podstawę stanowili piechurzy uzbrojeni w długie
piki
i walczący w
falandze
. Linia Macedończyków został przerwana, a bitwa zamieniła się w rzeź macedońskiej armii. Perseusz uciekł z pola walki na czele zaledwie tysiąca ludzi. Trwająca około godziny bitwa pod Pydną zakończyła się niemal całkowitym unicestwieniem armii macedońskiej i zakończyła od razu wojnę macedońską. Zwycięstwo było w znacznej mierze wynikiem elastyczności rzymskiego systemu taktycznego. Senat zadecydował o upadku Macedonii. Jej tereny podzielił na 4 części, by następnie włączyć je do republiki. Do niewoli wzięto także wielu członków macedońskiej arystokracji. Był to kres królestwa Macedońskiego.
Bitwa pod Pydną przyniosła kolejne zmiany w układzie sił – upadek i zniszczenie wielkiej niegdyś Macedonii i dalszy wzrost potęgi Rzymu. Dominacja w Grecji, osiągnięta po zwycięstwie pod
Kynoskefalaj
, została umocniona. Teoretycznie niepodległe państwa Hellady nie mogły nic zrobić bez wiedzy i zgody Rzymian. W 167 p.n.e. Paulus jako prokonsul zaprowadził rzymski porządek w Macedonii i Grecji, a także złupił
Epir
, sprzymierzeńca Perseusza . Paulus wrócił do Rzymu w pełni chwały. Dzięki ogromnym łupom z Macedonii i Epiru celebrował w listopadzie 167 p.n.e. wspaniały triumf, w którym prowadzony był też jako jeniec, król Perseusz.
W 164 p.n.e. Paulus został wybrany
cenzorem
. Zmarł w 160 p.n.e.
Rodzina
Pierwszą żoną była Papiria Mazonis, córka konsula w 231 p.n.e. Gajusza Papiriusza Mazona, z którą rozwiódł się wg
Plutarcha
bez specjalnych przyczyn około 183-182 p.n.e.. Z małżeństwa tego miał dwóch synów i dwie córki. Starsza, Emilia Paula Prima poślubiła syna
Katona Starszego
, młodsza, Emilia Paula Sekunda. Eliusza Tuberna, bogatego
plebejusza
, konsula w 117 p.n.e.
Druga żona, nieznana z imienia, urodziła mu również dwóch synów (starszego ok. 181, młodszego ok. 176) i córkę Emilię Tertię. Gdy ród był zagrożony wymarciem, patrycjusz, który miał dostateczną ilość dzieci, mógł oddać jednego z synów swemu mniej płodnemu przyjacielowi. Tak właśnie postąpił Lucjusz Emiliusz Paulus przekazując dwóch spośród czterech swych synów w ręce innych wielkich rodów. Jeden z nich został przygarnięty przez krewnych sławnego
Kunktatora
i przybrał imię Kwintusza Fabiusza Maksymusa Emiliusza. Młodszy (prawdopodobnie Lucjusz) został adoptowany przez syna
Scypiona Afrykańskiego Starszego
, i stał się Pubiliuszem Korneliuszem Scypionem Emiliuszem, późniejszym zdobywcą
Kartaginy
i
Numancji
. Los jednak zadrwił z hojności Paulusa, dwaj synowie, którzy mu pozostali, zachorowali i zmarli, pierwszy z nich pięć dni przed, drugi zaś trzy dni po triumfalnym pochodzie ojca wieńczącym zwycięstwo odniesione nad królem macedońskim Perseuszem w bitwie pod Pydną. W testamencie Paulus przekazał majątek synom, choć nie byli prawnie już Emiliuszami. Przy czym Scypion zrezygnował ze swojego udziału na rzecz starszego brata. Ze śmiercią Paulusa wygasła linia Emiliuszy Paulusów.
| | | | Lucjusz Emiliusz Paulus Macedoński | konsul 182 i 168 p.n.e. | •1.Papiria Masonia | •2.N.N. |
|
| | | | |
| | | | | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | | | | | | | | | | |
| Emilia Paula Prima | •Marek Porcjusz Katon Licinianus |
|
| | Kwintus Fabiusz Maksimus Emilianus | adoptowany do rodu Fabiuszy; konsul 145 p.n.e. |
| | | N.N. Emiliusz Paulus | ur. ok. 181; zm. 167 p.n.e. |
| N.N. Emiliusz Paulus | ur. ok. 176; zm. 167 p.n.e. |
| |
| | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | | | | | | | |
Marek Porcjusz Katon | konsul 118 p.n.e. |
| | Gajusz Porcjusz Katon | konsul 114 p.n.e. |
| Kwintus Fabiusz Maksimus Allobrogik | konsul 121 p.n.e. |
| | Kwintus Eliusz Tuberon | konsul 117 p.n.e. |
| | | |
| | | | | | | | | |
| | | | | | | | | |
Marek Porcjusz Katon | pretor |
| | | | | | | | |
| | | | | | | | |
| | | | | | | | |
Bibliografia
- Lucjusz Emiliusz Paulus. W:
Plutarch z Cheronei
: Żywoty sławnych mężów,.
- Księgi XLIV-XLV. W:
Tytus Liwiusz
: Dzieje Rzymu od założenia miasta; Księgi XLI-XLV. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1976. .