Święta |
Jadwiga Śląska |
księżna |
|
Data urodzenia | ok. 1178-1180
Andechs
|
Data śmierci |
15 października
1243
Trzebnica
|
Kościół / wyznanie |
rzymskokatolicki
|
Data kanonizacji |
26 marca
1267
Viterbo
przez
Klemensa IV
|
Wspomnienie |
16 października
|
Atrybuty | but w ręce, krzyż, księga, figurka Matki Bożej, makieta kościoła w dłoniach, różaniec |
Patronka |
Polski
, Piastów śląskich,
Śląska
,
archidiecezji wrocławskiej
, Andechs,
Berlina
,
Krakowa
, Trzebnicy, Wrocławia, Dębicy, Europy, uchodźców oraz pojednania i pokoju |
Szczególne miejsca kultu | Trzebnica |
|
Jadwiga Śląska, właściwie: Jadwiga z Andechs-Meran (ur. miedzy
1178
a
1180
(według innych źródeł w
1174
) w
Andechs
, zm.
15 października
1243
w
Trzebnicy
). Żona
Henryka I Brodatego
,
księcia wrocławskiego
, fundatorka kościołów i klasztorów,
święta
Kościoła Katolickiego
. Córka
Bertolda IV
, księcia Meranii i Agnieszki von Rochlitz z rodu
Wettynów
, hrabiów Andechs.
Biografia
Ślub Henryka I Brodatego z Jadwigą z Andechs, obraz z XIV wieku
Urodziła się i wychowywała w zamku Andechs w
Bawarii
. Miała czterech braci i trzy siostry, w tym
Agnieszkę
(żonę
Filipa II Augusta
) i
Gertrudę
(żonę króla węgierskiego
Andrzeja II
i matkę św.
Elżbiety Węgierskiej
)[1]. Trzecia z jej sióstr była przełożoną klasztoru benedyktynek w
Kitzingen
koło
Würzburga
, gdzie Jadwiga została wysłana w młodym wieku i gdzie zdobyła wykształcenie[2].
W wieku lat 12 została wydana za mąż za śląskiego księcia
Henryka I Brodatego
. W 1233 Henryk został księciem
wielkopolskim
. Jadwiga urodziła siedmioro dzieci: Bolesława, Konrada,
Henryka
, Agnieszkę, Zofię, Gertrudę i Władysława. Oboje z Henrykiem I byli ludźmi bardzo religijnymi, prowadzili pobożne życie i dbali o rozwój Kościoła. Jadwiga była fundatorką kościołów i klasztorów, w tym
klasztoru
sióstr
cysterek
w
Trzebnicy
(1209). Prowadziła też działalność dobroczynną, starała się o pomoc chorym i ubogim – zorganizowała działalność wędrownego szpitala dla ubogich, otworzyła szpital dla trędowatych w Środzie Śląskiej, kolejną placówkę leczniczą założyła w Trzebnicy. Po 19 latach małżeństwa z Henrykiem Brodatym oboje złożyli śluby czystości. Po śmierci męża w 1238 zamieszkała w trzebnickim klasztorze, prowadzonym przez jedną z jej córek. Wkrótce zaangażowała się w ożywienie życia religijnego Śląska, sprowadzając do tamtejszych kościołów duchownych z Niemiec. Wspierała też sprowadzanie niemieckich osadników na słabo zaludnione rejony Śląska, wspierając tym samym rozwój rolnictwa.
Jadwiga zmarła 15 października 1243 roku[3] w opinii świętości i została pochowana w kościele w Trzebnicy. 24 lata później,
26 marca
1267
została
kanonizowana
, a cześć jej
relikwii
przeniesiono do opactwa w Andechs.
Święta Jadwiga
Po kanonizacji Jadwigi, której dokonał
papież
Klemens IV
w kościele
dominikanów
w
Viterbo
, czczono ją jako patronkę
Polski
i
Śląska
.
Według podań Jadwiga była osobą posiadającą cechę wielkiej skromności, a jednocześnie bardzo zaangażowaną w swoje działanie. Cechy te ilustruje legenda, według której Jadwiga, aby nie odróżniać się od reszty swego ludu oraz w imię pokory i skromności, chodziła boso. Irytowało to bardzo jej męża, wymógł więc na spowiedniku, aby ten nakazał jej noszenie butów. Duchowny podarował swej penitentce parę butów i poprosił, aby zawsze je nosiła. Księżna, będąc posłuszną swojemu spowiednikowi, podarowane buty nosiła ze sobą, ale przywieszone na sznurku.
Grób świętej Jadwigi odwiedzali monarchowie i ich żony:
Władysław Łokietek
, król węgierski
Maciej Korwin
(1469), żona późniejszego króla
Stanisława Leszczyńskiego
Katarzyna Opalińska
(1703)[4].
Propagatorem kultu świętej na Górnym Śląsku był dominikanin
Peregryn z Opola
, który jest autorem zbioru kazań jej poświęconych. W 1680, na prośbę
Jana III Sobieskiego
i jego żony papież
Innocenty XI
rozszerzył kult Jadwigi Śląskiej na cały
Kościół Katolicki
. Po tym wydarzeniu zaczęto czcić świętą na innych ziemiach polskich[5].
W roku 1773
król Prus
Fryderyk II Wielki
ufundował
katedrę berlińską p.w. św. Jadwigi
. Obecnie katedra jest siedzibą arcybiskupa Berlina. Poza Polską i Niemcami, kult świętej istnieje również w Austrii, Czechach oraz na Węgrzech. Uznawana jest za patronkę Polski i Śląska, a także małżeństw i chrześcijańskich rodzin. W XX wieku czczona jest jako patronka pojednania polsko-niemieckiego.
Atrybuty
Najstarsza część kościoła w Trzebnicy z przybudowaną kaplicą dla pomieszczenia grobu św. Jadwigi
Przedstawiana jest w habicie cysterskim, boso lub z obuwiem w ręce. W drugiej ręce trzyma model
klasztoru
i
kościoła
.
Fundacje świętej
Tradycja przypisuje księżnej Jadwidze 20 fundacji kościelnych. Ich budową zajmowali się sprowadzeni z Nadrenii budowniczowie i rzeźbiarze[2]. Źródła wymieniają:
Genealogia
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Małgorzata Kaganiec: Święta Jadwiga – władczyni Śląska. Katowice: Muzeum Śląskie, 1994, ss. 3-4.
- ↑ 2,0 2,1 Małgorzata Kaganiec: Święta Jadwiga – władczyni Śląska. Katowice: Muzeum Śląskie, 1994, s. 4.
- ↑
www.catholic.org, Informacja o świętej
- ↑ Małgorzata Kaganiec: Święta Jadwiga – władczyni Śląska. Katowice: Muzeum Śląskie, 1994, s. 5.
- ↑ Małgorzata Kaganiec: Święta Jadwiga – władczyni Śląska. Katowice: Muzeum Śląskie, 1994, ss. 6-7.
Źródło