Kruszwica
Kruszwica - (niem. Kruschwitz) – miasto w woj. kujawsko-pomorskim, w powiecie inowrocławskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Kruszwica. Jest położone na Pojezierzu Gnieźnieńskim, w pobliżu północnego bieguna jeziora Gopło, w miejscu wypływania z niego rzeki Noteci. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. bydgoskiego.
Według danych z 2007, miasto miało 9800 mieszkańców.
Położenie
Kruszwica jest położona w południowej części województwa kujawsko-pomorskiego w powiecie inowrocławskim nad jeziorem Gopło. Gmina Kruszwica graniczy z 8 gminami. Miasto zamieszkuje niemal 10 tys. mieszkańców na powierzchni 6,64 km2. Miasto leży w niewielkich odległościach do ważnych ośrodków regionu.
Miasto leży na trasie nr 62 Strzelno – Włocławek – Siemiatycze, a blisko Kruszwicy przebiega trasa nr 15 Toruń - Gniezno - Wrocław.
Historia
Legendy mówią o Popielu, którego zjadły myszy, ubogim Piaście Kołodzieju (protoplaście dynastii Piastów), a także o państwie królowej Goplany.
Ze źródeł historycznych pochodzą poniższe informacje. Najstarsze ślady osadnictwa pochodzą z neolitu – ok. 3900-1800 p.n.e. Gród na Ostrowie Rzępowskim (obecnie Półwysep Rzępowski) datujący się z ok. 500 roku p.n.e. Osadnictwo na tym terenie było podyktowane żyznością gleb, bogactwami naturalnymi i dogodnym położeniem geograficznym. Rozwój Kruszwicy nastąpił w związku z położeniem na "szlaku bursztynowym" i na szlaku z Wielkopolski na Ruś. Szlak wodny prowadzący od Warty, poprzez jezioro Gopło do Wisły był dodatkowym atutem Kruszwicy. Kruszwica w tym czasie była niewielką osadą o charakterze otwartym. Najprawdopodobniej głównym grodem plemienia Goplan była silnie broniona osada w Mietlicy, położona ok. 20 km w kierunku południowym od Kruszwicy. W IX wieku plemię Goplan zostało włączone do państwa Polan. Dlatego w X i XI wieku Kruszwica stała się znaczącym ośrodkiem miejskim z grodem na wyspie gdzie rezydowali polscy królowie i książęta.Bujny rozkwit zachwiało spalenie miasta przez księcia Władysława Hermana w 1096, kiedy to gród uwikłał się w konflikt udzielając schronienia zbuntowanemu Zbigniewowi. Jednak w XII i do połowy XIII wieku następuje rozkwit miasta i wzrost liczby mieszkańców.Od końca XII wieku gród był siedzibą kasztelanii kruszwickiej. W tym okresie zbudowano romańską kolegiatę św. Piotra i Pawła oraz kościół grodowy św. Wita. W XII wieku powstają także kolejne światynie: szpitalna pod wezwaniem św. Gotarda i miejski św. Klemensa. W tym też czasie Kruszwica była najprawdopodobniej siedzibą biskupa kujawskiego. Biskupstwo to ustanowiono ok. roku 1123-1124 podczas legacji Idziego z Tuskulum. Pierwszym biskupem noszącym przydomek "kruszwicki" był pochodządzy z Niemiec Swidgier. Czasy Bolesława Krzywoustego i Bolesława Kędzierzawego były pomyślne dla Kruszwicy, jednak od roku 1271 następuje upadek. W tym roku Bolesław Pobożny spalił miasto.
- w XIV następowało podnoszenie się grodu z ruin
- 1332-1337 gród pozostał we władaniu Krzyżaków
- w latach 1350-1355 z rozkazu Kazimierza Wielkiego wzniesiono zamek (z "Mysią Wieżą") – siedzibę kasztelani i starostwa
- w 1422 roku Władysław Jagiełło nadał Kruszwicy magdeburskie prawa miejskie, poprzednia lokacja na zachodnim brzegu Gopła dokonana prawdopodobnie w 1303 przez księcia kujawskiego i łęczyckiego nie powiodła się
- potop szwedzki – zniszczenie miasta, spalenie zamku
- 5 sierpnia 1772 – włączenie do zaboru pruskiego w wyniku I rozbioru Polski
- 3 stycznia 1919 – wyzwolenie Kruszwicy w powstaniu wielkopolskim
W wyniku I rozbioru polski w 1772 r. Kruszwica włączona została do zaboru pruskiego. Przez cały okres panowania pruskiego piastowski gród był dla Polaków symbolem patriotyzmu i polskości. Miasto systematycznie, lecz powoli rozwijało się. Koniec XIX w. był dla Kruszwicy zdecydowanie korzystny, gdyż oddano do żeglugi uregulowaną Noteć, która połączyła Kruszwicę z Kanałem Bydgoskim. W mieście wybudowano także cukrownię. Okres międzywojenny to dalszy rozwój miasta, w szczególności poczyniono duże inwestycje w sektorze rolno-spożywczym. Tendencja została zachowana i w latach 1952-1956 wybudowano zakłady przemysłu tłuszczowego.
W czerwcu 1960 r. odbyły się w Kruszwicy uroczystości które inaugurowały ogólnokrajowe obchody Tysiąclecia Państwa Polskiego.
Inne hasła zawierające informacje o "Kruszwica":
Elżbieta Granowska
...
Jan Bodzanta (biskup krakowski)
...
Diecezja
...
Polskie zamki i twierdze
Wielkopolski
Kórnik
Krajenka
Kraków
–
Twierdza Kraków
Kraków –
Wawel
Krapkowice
Krasiczyn
,
województwo podkarpackie
Krasnystaw
,
województwo lubelskie
Krąg
Krosno Odrzańskie
Krościenko nad Dunajcem
Krupe
Kruszwica
Kryłów
Krzepice
Krzyżtopór
Książ
Książ Wielki
Kunowa
,
województwo podkarpackie
Kurzętnik
Kwidzyn
[Na górę] L
Lidzbark Warmiński
Lublin
Lanckorona
Legnica
Lesko
Lębork
Lidzbark Warmiński
,
województwo warmińsko-mazurskie
Lipowiec
Lisów
,
województwo podkarpackie
Liw
Lubartów
...
Kasztelan
...
Konin
...
Dąb szypułkowy
...
Historia Czech
...
Cukrownia
...
Bolesław IV Kędzierzawy
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Kruszwica":
237. Charakterystyka regionów geograficznych. Pojezierze Gnieźnieńskie. (plansza 5)
...
237. Charakterystyka regionów geograficznych. Pojezierze Gnieźnieńskie. (plansza 6)
...
237. Charakterystyka regionów geograficznych. Pojezierze Gnieźnieńskie. (plansza 7)
...
|