Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze
Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w NorymberdzeMiędzynarodowy Trybunał Wojskowy w
Norymberdze
- organ wymiaru sprawiedliwości powołany po
II wojnie światowej
w celu osądzenia
nazistowskich
zbrodniarzy wojennych. Procedował od godz. 10:03
20 listopada
1945
do ogłoszenia wyroku w dniu
1 października
1946
. Przygotowania i charakterProces poprzedzony był gromadzeniem materiału dowodowego. Konieczne było także ujęcie wszystkich, pozostających przy życiu, nazistowskich zbrodniarzy wojennych. Do czasu rozpoczęcia procesu, aresztowani zostali umieszczeni w
Luksemburgu
, w miejscowości
Bad Mondorf
, w pokojach Grand-Hotelu (miejsce internowania było utajnione przed opinią publiczną). Prowadzono wówczas dochodzenie wstępne oraz przesłuchania aresztowanych. Proces norymberskich był legalny, był oparty na prawie narodów, choć prowadzony zgodnie z procedurą anglosaską. Aczkolwiek początkowo przedstawiciele "zwycięskich" mocarstw nie potrafili zgodzić się nie tylko co do charakteru procesu, ale generalnie odnośnie jego celowości. Związek Radziecki chciał procesu oraz surowego ukarania sprawców. Francja i Wielka Brytania były niechętnie procesowi i wysunęły nawet tzw. "Plan Napoleona", w myśl którego zbrodniarze mieli być wygnani na samotną wyspę (tak jak w przeszłości
Napoleon Bonaparte
). Z kolei Stany Zjednoczone opowiadały się za prowadzeniem procesu. Wspólne stanowisko pomógł wypracować sędzia amerykańskiego Sądu Najwyższego,
Robert Houghwout Jackson
, który podjął się misji zleconej przez prezydenta USA
Harry'ego Trumana
. Ostateczne decyzję podjęto na konferencje w Londynie, trwającej od 26 czerwca 1945. Pomimo początkowych rozbieżności zdań, ustalono, iż przedmiotem procesu będą naruszenia aktów prawa międzynarodowego, które zostały wyraźnie określone w statucie trybunału. Na miejsce procesu wybrano niemieckie miasto
Norymberga
. Na gmach wyznaczono Pałac Sprawiedliwości, który nie został uszkodzony podczas wojny. Skład TrybunałuZgodnie z postanowieniami
konferencji poczdamskiej
byli nim przedstawiciele "Czterech Mocarstw" (koalicji zwycięzców w
II wojnie światowej
), wydelegowani przez Sądy Najwyższe krajów reprezentantów. Podstawą prawną było przeniesienie suwerennych praw Niemiec na mocarstwa - strony aktu bezwarunkowej kapitulacji z dn. 8/9 maja 1945 i w konsekwencji zgoda na jednostronne określenie warunków pokoju przez mocarstwa- sygnatariuszy aktu bezwarunkowej kapitulacji
III Rzeszy
. Sędziowie- Geoffrey Lawrence - przewodniczący (
Wielka Brytania
)
- William Birkett - sędzia zapasowy
-
Francis Biddle
(
Stany Zjednoczone
)
- John Parker - sędzia zapasowy
- Henri Donnedieu de Vabres (
Francja
)
- Robert Falco - sędzia zapasowy
- Iona Nikitczenko (
Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich
)
- Aleksander Wołczkow - sędzia zapasowy
Oskarżyciele[1]-
Stany Zjednoczone
:
-
Robert Houghwout Jackson
- główny oskarżyciel
- Thomas Dodd - kierownik zespołu oskarżycieli
- Sidney Alderman, Telford Taylor, John Harlan Amen, Ralph Albrecht
- Młodsi oskarżyciele: Wiliam Baldwin, Smith Brookhart, Warren Farr, Hartey Murray, Samuel Harris, Drexel Sprecher, Whitnay Harris, Thomas Lambert, Bernard Meltzer, Robert Kempner, Walter Brudno
-
Francja
:
- August Champetier de Ribes - główny oskarżyciel
- Zastępcy głównego oskarżyciela: Charles Dubost,
Edgar Faure
- Młodsi oskarżyciele (kierownicy działów): Pierre Mounier, Charles Gerthoffer, Jean Leyris, Alfred Costle-Floret
- Młodsi oskarżyciele: Henri Delpech, Constantin Quatre, Serge Fuster, Jacques Herzog, Jean-Jacques Lanoire, Henri Monneray
-
Wielka Brytania
:
- sir
Hartley Shawcross
- główny oskrżyciel
- sir David Maxwell-Fyfe
- G.D.Roberts - kierownik zespołu oskarżycieli
- Młodsi oskarżyciele: J.M.G. Griffith-Jones, H.J. Phillmore, F. Elwyn Jones, I. Harcourt-Barrington
-
Związek Radziecki
:
-
Roman Rudenko
- główny oskarżyciel
- J.W. Pokrowski - zastępca głównego oskarżyciela
- Młodsi oskarżyciele: M.J.Raginski, L.R.Szenin, N.D.Zoria, L.N.Smirnof, D.S.Kariew, F.G.Dienisow, I.A.Ozol, W.W.Kuchin
Świadkowie i materiał dowodowy[2]Podani tylko niektórzy najbardziej zapamiętani przez historię świadkowie i materiał dowodowy: - Zaprzysiężone zeznanie niemieckiego inżyniera Hermanna Friedrich Graebe (19.06.1900-17.04.1986) opisujące masowe rozstrzeliwanie Żydów z Dubna na Ukrainie. Świadek po wojnie za ratowanie Żydów odznaczony tytułem
Sprawiedliwy wśród Narodów Świata
- zeznanie
Rudolfa Franza Ferdinanda Hoessa
, komendanta obozu
Auschwitz-Birkenau
(skazanego wyrokiem z 7 kwietnia 1947 roku przez
Najwyższy Trybunał Narodowy
w Warszawie na karę śmierci, wyrok wykonano)
-
Dziennik służbowy
oskarżonego dra
Hansa Franka
, obejmujący wówczas 38 tomów (po wojnie w wyniku podzielenia nieoprawionego skoroszytu na 2 części oraz uzupełnienia o odnalezione materiały w Krakowie, rozszerzony do 40 tomów lub 11367 stron, w tym 10 774 strony właściwego tekstu oraz 593 strony skorowidzów), w którym oskarżony pedantycznie wyszczególnił swoją działalność w
Generalnym Gubernatorstwie
.
- Film dokumentalny z obozów koncentracyjnych Buchenwald, Dachau i Bergen-Belsen przedstawiający między innymi widok nagich trupów spychanych przez buldożery do masowego grobu. Film ten wywołał szok na sali i był punktem zwrotnym w procesie.
Wyroki, oskarżeni i ich obrońcyŁawa oskarżonych w Norymberdze. Od lewej w pierwszym rzędzie: Göring, Hess, Ribbentrop, Keitel, w drugim rzędzie: Dönitz, Raeder, Schirach, Sauckel. - Kara śmierci
-
Alfred Jodl
- prof. Franz Exner
-
Alfred Rosenberg
- dr Alfred Thoma
-
Arthur Seyss-Inquart
- dr Gustav Steinbauer
-
Ernst Kaltenbrunner
- dr Kurt Kauffmann
-
Fritz Sauckel
- dr Robert Servatius
-
Hans Frank
- dr Alfred Seidl
-
Hermann Göring
[3] - dr Otto Stahmer
-
Joachim von Ribbentrop
- dr Gunter von Rohrscheidt
-
Julius Streicher
- dr Hans Marx
-
Martin Bormann
[4] - dr Friedrich Bergold
-
Wilhelm Frick
- dr Otto Pannenbecker
-
Wilhelm Keitel
- dr Fritz Sauter
Wszyscy, z wyjątkiem Göringa i Bormanna, zostali powieszeni
16 października
1946
- Kara dożywotniego więzienia
- 13.
Erich Raeder
- dr Walter Siemers
- 14.
Rudolf Hess
- -
- 15.
Walter Funk
- dr Fritz Sauter
- Kara 20 lat więzienia
- 16.
Albert Speer
- dr Hans Flachsner
- 17.
Baldur von Schirach
- dr Fritz Sauter
- Kara 15 lat więzienia
- 18.
Constantin von Neurath
- Otto von Ludinghausen
- Kara 10 lat więzienia
- 19.
Karl Dönitz
- Otto Kranzbuhler
- Uniewinnienie
- 20.
Franz von Papen
- dr Egon Kubuschok
- 21.
Hans Fritzsche
- dr Heinz Fritz
- 22.
Hjalmar Schacht
- dr Rudolf Dix
- Nieosądzeni
- 23.
Robert Ley
- popełnił samobójstwo w celi 25 października 1945
- 24.
Gustav Krupp von Bohlen und Halbach
- nie był sądzony ze względu na stan zdrowia
Trybunał uznał także
Gestapo
- (dr Rudolf Merkel),
Sicherheitsdienst
(SD),
Schutzstaffel
(SS) - (dr Ludwik Babel) za organizacje przestępcze. Prócz głównego procesu czołowych nazistów, toczyły się również
mniejsze procesy
pozostałych liderów zbrodni, m.in. grup operacynych (
Einsatzgruppen
). Statystyka procesu- Okres trwania - 10 miesięcy i 10 dni (218 pełnych dni roboczych)
- Sesje jawne - 403
- Sędziowie - 4
- Oskarżyciele - 4
- Dokumenty oskarżycieli - 2.630
- Obrońcy - 27
- Asystenci - 54
- Sekretarki - 67
- Dokumenty obrońców - 2.700
- Zeznania świadków - 240
- Protokół stenograficzny - ponad 4.000.000 słów spisanych na 16.000 stron
- Papier zużyty do powielenia dokumentów na użytek sądu, obrony, prasy itd. - 5.000.000 arkuszy
- Fotokopie dokumentów w specjalnie zainstalowanym laboratorium fotograficznym - 780.000
- Tłumaczenia (symultaniczne) - 4 języki:
angielski
,
niemiecki
,
rosyjski
,
francuski
[5]
- Nagrywany, płyty gramofonowe - 7.000, taśmy magnetofonowe - 27.000 m
- Filmowany w całości, taśmy filmowe - ?
Udział PolskiDelegacja polska na proces przed MTW obejmowała cztery osoby tj.:
Tadeusz Cyprian
,
Stefan Kurowski
,
Stanisław Piotrowski
i
Jerzy Sawicki
[6]. Koordynatorami do poszczególnych spraw byli także Aleksander Bramson,
Manfred Lachs
,
Marian Muszkat
,
Jan Sehn
oraz
Mieczysław Szerer
. Dokonali oni sporządzenia tzw. polskiego aktu oskarżenia, obejmującego ponad 100 stron i zawierającego najważniejsze fakty i dokumenty dotyczące zbrodni hitlerowskich w Polsce i polityce okupanta wobec narodu polskiego. Zgromadzony materiał dowodowy w postaci aktu oskarżenia pozwolił na sprecyzowanie zarzutów oskarżonym oraz na znaczne rozszerzenie problematyki polskiej w czasie postępowania dowodowego przed Trybunałem. Jednakże polska delegacja nie mogła brać formalnego udziału w pracach Trybunału, gdyż umowa londyńska z 8 VIII 1945 r. (zob.wiki źródła), przewidywała udział w procesie jedynie przedstawicieli czterech mocarstw, które występowały w imieniu wszystkich narodów. Jedynym polskim świadkiem zeznającym w procesie była
Seweryna Szmaglewska
. Bibliografia- J. Heydecker, J. Leeb, Trzecia Rzesza w świetle Norymbergi. Bilans tysiąca lat, Warszawa 1979.
Filmografia- Proces norymberski zobrazowano w filmie niemieckim Speer and Hitler: Devil's architect (Architekt diabła) o Albercie Speerze.
- W Polsce powstała inscenizacja procesu w Norymberdze, zatytułowana
Epilog norymberski
, zrealizowana w formie fabularyzowanego
filmu dokumentalnego
w reżyserii
Jerzego Antczaka
(
1970
).
Przypisy- ↑ Za T.Cyprian, J.Sawicki Przed trybunałem Świata, cz.I, Warszawa 1962
- ↑ Za Joe J. Heydecker, Johannes Leeb "Proces w Norymberdze"
- ↑ popełnił samobójstwo przed egzekucją po zażyciu trucizny, otrzymanej prawdopodobnie od któregoś strażnika
- ↑ (in absentia)- sądzony i skazany zaocznie
- ↑ Podczas posiedzeń sądu stosowano słuchawki, wraz z którym każdy uczestnik procesu dysponował przełącznikiem umożliwiającym słuchanie tłumaczenia w wybranym języku
- ↑ Za T.Cyprian, J.Sawicki Materiały Norymberskie..., Warszawa 1948 s. 34
Linki zewnętrzne Zobacz też
Inne hasła zawierające informacje o "Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze":
Pęcice
...
Biegun północny
...
Czerwony Krzyż
...
Brno
...
1972
...
Klasztor w Pożajściu
...
Dezercja
...
Nowa Anglia
...
Stanisław Hozjusz
...
Romeo i Julia (film 1996)
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze":
01 Znaki drogowe - dodatkowe znaki szlaków rowerowych (plansza 4)
...
218b Sprawa polska podczas II wojny światowej (plansza 7)
...
213 Polska kultura, sztuka i nauka dwudziestolecia międzywojennego (plansza 15)
...
|