NUTS (
skrót
od
fr.
Nomenclature des Unites Territoriales Statistique,
ang.
Nomenclature of Units for Territorial Statistics) – standard
geokodowania
rozwinięty w
Unii Europejskiej
na potrzeby identyfikowania statystycznych jednostek terytorialnych (zobacz:
Europejski Urząd Statystyczny, Eurostat
).
Klasyfikacja NUTS funkcjonuje w
prawie wspólnotowym
od 1988 roku, jednak dopiero w roku 2003 pojawiło się rozporządzenie
Parlamentu Europejskiego
i
Rady
w sprawie klasyfikacji NUTS. Od 1 maja 2004 NUTS objął regiony 10 nowych krajów członkowskich. Oficjalna nowelizacja Rozporządzenia miała miejsce w 2005 roku. Kolejna poprawka weszła w życie w styczniu 2008 r.
Podstawowym celem klasyfikacji NUTS jest rozwiązanie problemu różnorodności podziałów administracyjnych krajów członkowskich UE i nieuniknionych zmian tych podziałów co zagraża dostępności i porównywalności danych statystycznych w przestrzeni i czasie. Podział NUTS nie zawsze odpowiada więc podziałowi administracyjnemu kraju.
Kodowanie
Kod NUTS rozpoczyna się dwuliterowym kodem odpowiadającym krajowi, który jest identyczny z kodem ISO 3166-1 alfa-2 (oprócz oznaczenia UK dla Zjednoczonego Królestwa zamiast GB). Kolejne poziomy podziału w ramach kraju oznaczane są cyframi zaczynając od 1, jako że 0 jest używane dla oznaczenia wyższego poziomu. Jeśli w ramach danego podpodziału istnieje więcej niż 9 jednostek, numeracja jest kontynuowana z użyciem dużych liter.
Poziomy
Wyróżniono 3 poziomy NUTS, z których najważniejsze są NUTS 2 oraz NUTS 3 – służące identyfikacji obszarów kwalifikujących się do wsparcia w ramach
polityki strukturalnej UE
. Na poziomie NUTS 2 wspierane są obszary problemowe o niskim poziomie rozwoju, a na poziomie NUTS 3 – obszary wymagające restrukturyzacji oraz regiony przygraniczne. Dodatkowo określono 2 poziomy bardziej szczegółowe nazywane "Local Administrative Units" (LAU), które jednak nie są regulowane Rozporządzeniem. W planach jest opublikowanie raportu
Komisji Europejskiej
dotyczącego możliwości rozszerzenia klasyfikacji regulowanej Rozporządzeniem o czwarty poziom.
Rozporządzenie w sprawie klasyfikacji NUTS określa następujące minimalne i maksymalne progi populacji dla jednostek poszczególnych poziomów.
Poziom | Minimum | Maksimum |
---|
NUTS 0 | - | - |
NUTS 1 | 3 miliony | 7 milionów |
NUTS 2 | 800 000 | 3 miliony |
NUTS 3 | 150 000 | 800 000 |
Na terytorium Polski jednostki NUTS wyglądają następująco:
- NUTS 0 – kraj (grupujące kraje UE) (27),
- NUTS 1 – makroregiony (grupujące województwa) (6),
- NUTS 2 – regiony (
województwa
) (16),
- NUTS 3 – podregiony (zgrupowanie kilku
powiatów
) (66, do 2007 roku było ich 45),
- NUTS 4 –
powiaty
i
miasta na prawach powiatu
(379),
- NUTS 5 –
gminy
(2478)
W praktyce określone rozporządzeniem progi nie zawsze są przestrzegane. Przykładowo w Polsce makroregion południowy (NUTS 1) liczy 7 940 343 mieszkańców,
województwo śląskie
(NUTS 2) liczy 4 676 983 mieszkańców,
województwo wielkopolskie
(NUTS 2) liczy 3 386 882 mieszkańców (dane na grudzień 2006, faktyczne miejsce zamieszkania).
Oficjalna numeracja NUTS w Polsce
Kod | Kraj | Poziom 1 (region) | Poziom 2 (województwo) | Poziom 3 (podregion) |
PL | POLSKA | | | |
PL1 | | REGION CENTRALNY | | |
PL11 | | | łódzkie | |
PL113 | | | | miasto Łódź |
PL114 | | | | łódzki |
PL115 | | | | piotrkowski |
PL116 | | | | sieradzki |
PL117 | | | | skierniewicki |
PL12 | | | mazowieckie | |
PL121 | | | | ciechanowsko-płocki |
PL122 | | | | ostrołęcko-siedlecki |
PL127 | | | | miasto Warszawa |
PL128 | | | | radomski |
PL129 | | | | warszawski-wschodni |
PL12A | | | | warszawski-zachodni |
PL2 | | REGION POŁUDNIOWY | | |
PL21 | | | małopolskie | |
PL213 | | | | miasto Kraków |
PL214 | | | | krakowski |
PL215 | | | | nowosądecki |
PL216 | | | | oświęcimski |
PL217 | | | | tarnowski |
PL22 | | | śląskie | |
PL224 | | | | częstochowski |
PL225 | | | | bielski |
PL227 | | | | rybnicki |
PL228 | | | | bytomski |
PL229 | | | | gliwicki |
PL22A | | | | katowicki |
PL22B | | | | sosnowiecki |
PL22C | | | | tyski |
PL3 | | REGION WSCHODNI | | |
PL31 | | | lubelskie | |
PL311 | | | | bialski |
PL312 | | | | chełmsko-zamojski |
PL314 | | | | lubelski |
PL315 | | | | puławski |
PL32 | | | podkarpackie | |
PL323 | | | | krośnieński |
PL324 | | | | przemyski |
PL325 | | | | rzeszowski |
PL326 | | | | tarnobrzeski |
PL33 | | | świętokrzyskie | |
PL331 | | | | kielecki |
PL332 | | | | sandomiersko-jędrzejowski |
PL34 | | | podlaskie | |
PL343 | | | | białostocki |
PL344 | | | | łomżyński |
PL345 | | | | suwalski |
PL4 | | REGION PÓŁNOCNO-ZACHODNI | | |
PL41 | | | wielkopolskie | |
PL411 | | | | pilski |
PL414 | | | | koniński |
PL415 | | | | miasto Poznań |
PL416 | | | | kaliski |
PL417 | | | | leszczyński |
PL418 | | | | poznański |
PL42 | | | zachodniopomorskie | |
PL422 | | | | koszaliński |
PL423 | | | | stargardzki |
PL424 | | | | miasto Szczecin |
PL425 | | | | szczeciński |
PL43 | | | lubuskie | |
PL431 | | | | gorzowski |
PL432 | | | | zielonogórski |
PL5 | | REGION POŁUDNIOWO-ZACHODNI | | |
PL51 | | | dolnośląskie | |
PL514 | | | | miasto Wrocław |
PL515 | | | | jeleniogórski |
PL516 | | | | legnicko-głogowski |
PL517 | | | | wałbrzyski |
PL518 | | | | wrocławski |
PL52 | | | opolskie | |
PL521 | | | | nyski |
PL522 | | | | opolski |
PL6 | | REGION PÓŁNOCNY | | |
PL61 | | | kujawsko-pomorskie | |
PL613 | | | | bydgosko-toruński |
PL614 | | | | grudziądzki |
PL615 | | | | włocławski |
PL62 | | | warmińsko-mazurskie | |
PL621 | | | | elbląski |
PL622 | | | | olsztyński |
PL623 | | | | ełcki |
PL63 | | | pomorskie | |
PL631 | | | | słupski |
PL633 | | | | trójmiejski |
PL634 | | | | gdański |
PL635 | | | | starogardzki |
PLZ | | EXTRA-REGIO | | |
PLZZ | | | Extra-Regio | |
PLZZZ | | | | Extra-Regio |
źródło:
http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/nuts_nomenclature/introduction
Zobacz też
Źródła zewnętrzne