Islamski Ruch Uzbekistanu ( uzb. Uzbekiston Islom Harakati) - fundamentalistyczna organizacja muzułmańska powstała w latach 90. w Uzbekistanie .

Jej głównym celem było utworzenie w Uzbekistanie państwa muzułmańskiego. Następnie rozszerzyła swoje plany na całą Azję Centralną , w której miałby zostać utworzony ponadnarodowy kalifat . IRU dąży do obalenia prezydenta Uzbekistanu Isloma Karimova .

Jej założycielami byli Żumaboj Chodżajew, znany jako Żuma Namangani (obecnie prawdopodobnie nie żyje) oraz Tohir Jułdaszew (zabity w nalocie w Południowym Waziristanie 27 sierpnia 2009), pochodzący z Namanganu , uzbeckiego miasta leżącego w Kotlinie Fergańskiej . Obaj brali wcześniej udział w wojnie domowej w Tadżykistanie ( 1992 - 1997 ).

Islamski Ruch Uzbekistanu dąży do osiągnięcia swoich celów głównie metodami terrorystycznymi i militarnymi. Do najbardziej spektakularnych akcji należą przede wszystkim tzw. kryzysy batkeńskie. W sierpniu 1999 bojownicy Islamskiego Ruchu Uzbekistanu przedarli się z Tadżykistanu do Uzbekistanu i Kirgistanu . W rejonie miasta Batken w Kirgistanie doszło do starć partyzantów IRU z wojskami uzbeckimi i kirgiskimi. Wzięto także zakładników. Do ponownego ataku IRU w tym samym rejonie doszło latem 2000 roku. Walki trwały do jesieni.

W końcu lat 90. nasiliły się represyjne działania władz uzbeckich wobec IRU. Jednocześnie uzbeckie formacje fundamentalistów islamskich zintensyfikowały działalność terrorystyczną. Przy czym administracja prezydenta Karimowa wielokrotnie wykorzystywała oskarżenie o związki z muzułmańskimi terrorystami jako argument w walce z opozycją polityczną i organizacjami niezależnymi. Władze Uzbekistanu wskazywały na działalność terrorystów islamskich jako główną przyczynę wystąpień społecznych w Andiżanie w maju 2005 .

Jednym ze źródeł utrzymania są dochody z przemytu narkotyków w regionie Azji Centralnej. Uważa się także, że IRU jest finansowany przez inne międzynarodowe grupy fundamentalistów islamskich oraz jest związana z Al-Kaidą i Osamą bin Ladenem . W związku z tym zwalczany jest nie tylko przez władze Uzbekistanu i innych państw Azji Centralnej, ale również przez władze Stanów Zjednoczonych (IRU jest wpisany na listę organizacji terrorystycznych Departamentu Stanu USA).

Linki zewnętrzne

• Islam w Azji Centralnej, Prace OSW, Zeszyt nr 7