powieść
powieść (romans) – gatunek literatury pięknej, utwór narracyjny, opisujący zwykle rozbudowany ciąg zdarzeń.
Pierwsze powieści powstały już w czasach antycznych. W Grecji autorem powieści był m.in. Ksenofont z Efezu (Opowieści efeskie). Był to typ powieści awanturniczej i melodramatycznej. W Rzymie autorami powieści byli Petroniusz (Satyricon) i Apulejusz (Metamorfozy albo Złoty osioł). Dzieła ich operowały zróżnicowaną narracją, od opisu realistycznego po groteskę, przynosiły też bogate studium psychologiczne bohaterów.
Ogniwem w rozwoju gatunku był średniowieczny epos rycerski. W epoce renesansu ważną powieść, ujętą groteskowo dał François Rabelais (Gargantua i Pantagruel). W okresie baroku wybitną powieść napisał Miguel de Cervantes (Don Kichot). Okresem rozwoju gatunku było oświecenie, a potem XIX wiek.
Klasyczna powieść jest pisana prozą, w której występują liczne dialogi, opisy akcji i natury i jest podzielona na rozdziały liczące od kilku do kilkudziesięciu stron. Całość liczy od ok. 100 do ok. 500 stron maszynopisu. Klasyczna powieść posiada wszystkowiedzącego, anonimowego narratora i wielowątkową, liniową, chronologiczną fabułę. Wiele powieści, zwłaszcza współczesnych świadomie odchodzi od tego klasycznego schematu. Narrator posługuje się podstawowymi sposobami narracji, jak też innymi formami wypowiedzi np. dialogiem i mową zależną.
Franz Karl Stanzel zaproponował trzy podstawowe typy powieści, ze względu na rodzaj narracji, który to podział przyjął się dość powszechnie teorii literatury:
-
powieść auktorialna - w której narrator komentuje wydarzenia, ale między nim a światem przedstawionym istnieje dystans; narrator nie jest bohaterem, nie występuje w świecie przedstawionym - w grupie tej mieści się powieść klasyczna
- powieść pierwszoosobowa - w której narrator występuje w świecie przedstawionym w tym samym miejscu i czasie, co bohaterowie oraz opowiada, co przeżył lub czego dowiedział się od innych; narrator jednak wie więcej niż pozostali bohaterowie - jest to najczęstsza forma powieści autobiograficznej
- powieść personalna - w której trudno wyczuć obecność narratora, gdyż czytelnik patrzy na akcję oczami bohatera; brak w niej komentarzy do działań bohaterów, występuje tylko opis ich zachowań i myśli.
Ze względu na formę występują następujące rodzaje powieści:-
powieść epistolarna - pisaną w formie zbioru listów
- powieść dialogowa - pisana w formie czystego dialogu - bez fragmentów opisowych i czysto-narracyjnych
- powieść rzeka - stanowiąca zbiór minipowieści, pisanych w porządku chronologicznym tworzących jedną całość
- powieść szkatułkowa - pisana w formie zbioru pozornie z sobą niezwiązanych opowiadań - np. opowiadających tę samą historię z punktu widzenia różnych narratorów, lub zbudowanej w formie "opowiadania w opowiadaniu".
- strumień świadomości - powieść nie opisująca wydarzeń zewnętrznych lecz stanowiąca "zapis myśli"
Szczególnymi gatunkami powieści są:-
powieść tendencyjna - pisana od początku w celu udowodnienia pewnej, narzuconej z góry tezy
- powieść traktat - w której opisywane wydarzenia są wyłącznie pretekstem do przekazania treści światopoglądowo-filozoficznych
- powieść edukacyjna - w której opisywane wydarzenia służą głównie do przekazania w przyjemnej formie określonego zasobu wiedzy
- powieść parabola - w której opisywane wydarzenia są symboliczną formą przedstawienia pewnej tezy, niezwiązanej bezpośrednio z samymi wydarzeniami
- powieść biograficzna – biografia pisana w formie powieści
- powieść z kluczem - w której podobieństwo bohaterów do osób istniejących, a niekiedy także poszczególnych zdarzeń do wydarzeń zachodzących w rzeczywistości jest zamierzone (np. powieść Leopolda Tyrmanda Życie towarzyskie i uczuciowe).
Inne hasła zawierające informacje o "powieść":
Kara
w
Kara
Kara
– grupa etniczna w EtiopiiKultura:
Kara (grupa muzyczna)
Literatura:
Zbrodnia i kara
– powieść
Fiodora Dostojewskiego
...
Maciej Słomczyński
...
Bawełna
Bawełna
(Gossypium) – rodzaj roślin z rodziny ślazowatych
Bawełna
– włókno
Bawełna
– powieść Wincentego Kosiakiewicza ...
Stanisław Szczęsny Potocki
(
1806
r. –
15 lutego
1862
) w 1853 r. wydała we Lwowie 3-tomową powieść „Gertruda Komorowska”.Przypisy↑ 1,0 1,1
Łojek J.
(1983, wyd. II), Potomkowie Szczęsnego. ...
Dożynki
...
Przypadki Robinsona Kruzoe
Robinsona CruzoePierwsze wydanie książki o Robinsonie CrusoeAutorDaniel DefoeKraj wydaniaWielka Brytania
Język
angielskiData I wyd.1719Typ utworupowieść podróżniczo-przygodowa
Tekst na Wikiźródłach
Przypadki Robinsona Crusoe – powieść podróżniczo-przygodowa ...
1932
w
Austrii
, kończy kryzys rządowy w tym kraju.
30 stycznia
– ukazała się powieść autorstwa
Aldousa Huxleya
Nowy wspaniały świat
.
31 stycznia
– japońskie
okręty
przybyły ...
Kilimandżaro
...
Maksim Gorki
"Dzieciństwo"
1912
, "Wśród ludzi"
1914
i "Moje uniwersytety"
1922
. Ukazała się także powieść o losach burżuazyjnej rodziny "Artamonow i synowie"
1925
i "Życie Klima ...
Pokolenie "Współczesności"
literacki z utworami Marka Hłaski,
Jerzego Harasymowicza
,
Bohdana Drozdowskiego
. 1955
Jerzy Andrzejewski
opublikował powieść pt. Złoty lis.Ukazało się opowiadanie
Marii Dąbrowskiej
Na wsi wesele.
Nowelki
Marka ...
Inne lekcje zawierające informacje o "powieść":
Dorastanie bohaterów (plansza 7)
...
Motyw powrotu w literaturze i filmie (plansza 33)
...
Świat rycerskich praw i obyczajów ? Henryk Sienkiewicz ˝Krzyżacy˝ (plansza 2)
class="lekcja_boks" style="width: 730px; height: 340px; background: url(
https://szkolnictwo.pl/rysunki_lekcje/3200/tło.jpg);">
Wstęp
Czy historyczna powieść, napisana pod koniec XIX wieku może być źródłem wiadomości o średniowiecznych ...
|