Strona tytułowa wydania
Zuzanny z
1562
roku
Zuzanna –
poemat
Jana Kochanowskiego
, opublikowany w pierwszej połowie 1562 lub w 1561[1] nakładem drukarni
Macieja Wirzbięty
. Utwór zadedykowany został pamięci
Elżbiety Szydłowieckiej
, żony
Mikołaja Radziwiłła Czarnego
, zmarłej
20 czerwca
1562
roku. Treść utworu nawiązuje do biblijnej postaci
Zuzanny
z
Księgi Daniela
.
Do pierwszego wydania poematu Kochanowski dołączył swoją Pieśń XXV (Czego chcesz od nas, Panie, za Twe hojne dary)[2].
Fabuła utworu
Kochanowski w Zuzannie podjął bardzo popularny w okresie
renesansu
temat zaczerpnięty ze
starotestamentowej
Księgi Daniela, pojawiający się zarówno w malarstwie, jak i w literaturze. Zuzanna, żona Joakima, jest podglądana w kąpieli przez dwóch lubieżnych starszych mężczyzn, a następnie szantażowana: albo im się odda, albo ogłoszą, że dopuściła się
cudzołóstwa
z jakimś młodzieńcem. Zuzanna nie zgadza się na popełnienie grzechu, więc staje przed sądem. Bóg zsyła
proroka Daniela
, który ujawnia, że starcy kłamią, zadając im zręczne pytania. W malarstwie renesansowym prezentowano zazwyczaj sam moment podglądania Zuzanny w kąpieli przez mężczyzn, Kochanowski jednak w swoim utworze skupił się na przeżyciach wewnętrznych bohaterki w momencie podejmowania przez nią decyzji[3][4]. Poeta podkreślił w ten sposób wizerunek Zuzanny jako cnotliwej kobiety i żony[3].
Konstrukcja
Jest to jeden z wczesnych utworów Jana Kochanowskiego. Poemat składa się z 202
wersów
pisanych czternastozgłoskowcem ze
średniówką
po ósmej sylabie. Do właściwego tekstu Zuzanny autor dołączył dwanaście wersów pełniących rolę dedykacji, o odmiennej od właściwego tekstu budowie: jest to
trzynastozgłoskowiec
ze średniówką po siódmej sylabie. W całym tekście występują rymy dokładne, półtorazgłoskowe i akcentowe[5].
Przypisy
- ↑
Janusz Pelc
: Kochanowski. Szczyt renesansu w literaturze polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 217. .
- ↑ Janusz Pelc: Kochanowski. Szczyt renesansu w literaturze polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 69. .
- ↑ 3,0 3,1 Janusz Pelc: Kochanowski. Szczyt renesansu w literaturze polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 221. .
- ↑
Jerzy Ziomek
: Renesans. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999, s. 260. .
- ↑ Janusz Pelc: Kochanowski. Szczyt renesansu w literaturze polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ss. 217-218. .
Zobacz też