Archeofit
ArcheofitArcheofit –
gatunek
rośliny
obcego pochodzenia
(
antropofit
), który przybył do nas z innych rejonów geograficznych w czasach wczesnohistorycznych lub przedhistorycznych i występuje wyłącznie w
siedliskach
synantropijnych
. Zwykle za graniczną datę przyjmuje się początek ery nowożytnej (przełom
XV
/
XVI wieku
) lub konkretnie rok
1500
lub
1492
– odkrycie
Ameryki
, które zapoczątkowało wymianę gatunków między
Starym Światem
(
Europa
,
Azja
,
Afryka
) i
Nowym Światem
. Rośliny, które przybyły do nas później zaliczane są do
kenofitów
. Pochodzenie archeofitówDo archeofitów należą np. liczne gatunki
chwastów
, których nasiona znaleziono w wykopaliskach archeologicznych. Zostały one przypadkowo przez ludzi
zawleczone
, albo też rozprzestrzeniły się samorzutnie za pomocą wiatru (
anemochoria
), czy zwierząt (
zoochoria
). Ciekawym sposobem rozsiewania się części archeofitów jest speirochoria. Część
taksonów
archeofitów ma pochodzenie antropogeniczne (archaeophyta anthropogena). Większość archeofitów występujących we
florze
Polski pochodzi z basenu Morza Śródziemnego. Zwykle rozprzestrzeniały się wraz z
roślinami uprawnymi
, a niektórym z nich udało się aklimatyzować w naturalnych
siedliskach
. Obecnie, w wyniku wprowadzenia skutecznych metod zwalczania chwastów tym gatunkom, które występują wyłącznie na polach uprawnych (np.
kąkol polny
,
miłek letni
) grozi całkowite wyginięcie. Według badań prof. K. Rostańskiego z 1989 r. w
Polsce
było 141 gatunkow archeofitów, co stanowilo 4,8% ogólnej liczby gatunków
roślin naczyniowych
w naszej
florze
. Podział archeofitów- gatunki zawleczone (archaeophyta adventiva)
- gatunki powstałe pod wpływem działalności człowieka (archaeophyta anthropogena)
- gatunki, które zdołały przetrwać wyłącznie na siedliskach antropogenicznych (archaeophyta resistentia)
Kąkol polny
Agrostemma githago – archeofit występujący w uprawach
zbóż
. Gatunek wymierający na większości terenu
Europy
Lista archeofitów(Wykaz[1] obejmuje większość gatunków
roślin naczyniowych
we florze Polski, jednak nie jest to pełna lista, gdyż nie ujęte są taksony występujące wyłącznie w górach (archeofitów wśród nich jest niewiele). Pominięto też drobniejsze taksony (podgatunki i odmiany), oraz gatunki co do pochodzenia których istnieją wątpliwości). - bodziszek gołębi (Geranium columbinum)
-
bodziszek kosmaty
(Geranium molle)
-
bodziszek porozcinany
(Geranium dissectum)
-
bylica piołun
(Artemisia absinthium)
-
chaber bławatek
(Centaurea cyanus)
- chrząstkowiec większy (Polycnemum majus)
-
chwastnica jednostronna
, kurze proso (Echinochloa crus-galli, syn. Panicum crus-galli)
-
cykoria podróżnik
(Cichorium intybus)
-
czarnuszka polna
(Nigella arvensis)
- czechrzyca grzebieniowata, trybulka grzebieniowata (Scandix pectin-veneris)
-
czosnek wężowy
(Allium scorodoprasum)
-
czyściec polny
(Stachys arvensis)
-
czyściec roczny
(Stachys annua)
- dymnica drobnokwiatowa (Fumaria vaillantii)
-
dymnica pospolita
(Fumaria officinalis)
-
dymnica różowa
(Fumaria schleicheri)
-
dziki bez hebd
(Sambucus ebulus)
-
farbownik polny
(Anchusa arvensis)
-
gorczyca polna
(Sinapis arvensis)
-
groszek bulwiasty
(Lathyrus tuberosus)
-
grusza pospolita
(Pyrus communis)
-
iglica pospolita
(Erodium cicutarium)
-
jaskier polny
(Ranunculus arvensis)
-
jasnota biała
(Lamium album)
-
jasnota różowa
(Lamium amplexicaule)
-
jęczmień płonny
(Hordeum murinum)
-
kanianka lnowa
(Cuscuta epilinum)
-
kapusta czarna
,
gorczyca czarna
(Brassica nigra)
-
kapusta polna
, rzepa, rzepik (Brassica campestris)
-
kąkol polny
(Agrostemma githago)
-
kiksja oszczepowata
(Kickxia elatine)
-
kiksja zgiętoostrogowa
(Kickxia spuria)
-
kokornak powojowaty
(Aristolochia clematitis)
- komosa kalinolistna (Chenopodium opulifolium)
- komosa mierzliwa (Chenopodium vulvaria)
- komosa murowa (Chenopodium murale)
-
komosa strzałkowata
(Chenopodium bonus-henricus)
- komosa zielona (Chenopodium suecicum, syn. Ch. viride)
-
krowiziół zbożowy
(Vaccaria hispanica, syn. V. pyramidata)
-
kurzyślad polny
(Anagallis arvensis)
-
lepczyca rozesłana
(Aperugo procumbens)
-
lepnica francuska
(Silene gallica)
- lepnica nocna, bniec dwudzielny (Silene noctiflora)
- lepnik zwyczajny (Lappula squarosa)
- lnica polna (Linaria arvensis)
-
lnicznik siewny
(Camelina sativa)
-
lnicznik właściwy
(Camelina alyssum)
-
lulek czarny
(Hyoscyamus niger)
-
łoboda gwiazdkowata
(Atriplex rosea)
-
łoboda połyskująca
(Atriplex nitens)
-
mak piaskowy
(Papaver argemone)
-
mak polny
(Papaver rhoeas)
-
mak wątpliwy
(Papaver dubium)
-
maruna bezwonna
(Matricaria perforata, syn: M. indora, Tripleurospermum perforata)
-
mierznica czarna
(Ballota nigra)
-
miłek letni
(Adonis aestivalis)
-
miłek szkarłatny
(Adonis flammea)
-
miotła zbożowa
(Apera spica-venti)
- mlecz warzywny (Sonchus oleraceus)
- naradka wydłużona (Androsace elongata)
- nawrot polny (Lithospermum arvensis, syn. Buglossoides arvensis)
-
nostrzyk biały
(Melilotus alba)
-
nostrzyk żółty
(Melilotus officinalis)
-
ostróżeczka polna
(Consolida regalis)
- ośmiał mniejszy (Cerinthe minor)
-
owies głuchy
(Avena fatua)
- owies szorstki (Avena strigosa)
-
ożędka groniasta
(Neslia paniculata)
-
palusznik krwawy
(Digitaria sanguinalis, syn. Panicum sanguinale)
-
palusznik nitkowaty
(Digitaria ischaemum, syn. Panicum lineare)
-
parietaria lekarska
(Parietaria officinalis)
-
pieprzyca gruzowa
(Lepidium rudrale)
-
pieprzyca polna
(Lepidium campestre)
-
pokrzywa żegawka
(Urtica urens)
-
popłoch pospolity
(Onopordum acanthium)
-
portulaka pospolita
(Portulaca oleracea)
- poziewnik wąskolistny (Galeopsis angustifolia)
- przetacznik ćmy (Veronica opaca)
- przetacznik lśniący (Veronica polita)
-
przetacznik polny
(Veronica arvensis)
- przetacznik rolny (Veronica agrestis)
-
przetacznik trójlistkowy
(Veronica triphyllos)
-
przewiercień okrągłolistny
(Bupleurum rotundifolium)
- przytulia fałszywa (Galium spurium)
- przytulia trójdrożna (Galium tricornatum, syn. G. tricorne)
-
psianka czarna
(Solanum nirum)
-
pszenica płaskurka
(Triticum spelta)
- pszonacznik wschodni (Conringia orientalis)
- rdestówka powojowa (Fallopia convolvulus)
-
rezeda żółta
(Reseda lutea) – na południu
- roszponka bruzdkowana (Valerianella rimosa)
-
roszponka warzywna
(Valerianella locusta syn. V. olitoria)
- roszponka ząbkowana (Valerianella dentata)
-
rumian polny
(Anthemis arvensis)
-
rumianek pospolity
(Chamomilla recutita, syn. Matricaria chamomilla)
-
rzodkiew świrzepa
(Raphanus raphanistrum)
- sałata kompasowa (Lactuca serriola)
-
skrytek drobnoowockowy
(Aphanes microcarpa)
-
skrytek polny
(Aphanes arvensis)
-
smagliczka kielichowata
(Alyssum alyssoides, syn. A. calycinum), na północy
-
sporek polny
(Spergula arvensis)
- stokłosa dachowa (Bromus tectorum)
-
stokłosa płonna
(Bromus sterilis)
-
stokłosa polna
(Bromus arvensis)
-
stokłosa żytnia
(Bromus secalinus)
-
stulicha psia
(Descurainia sophia)
-
stulisz lekarski
(Sisymbrium officinale)
-
szafirek miękkolistny
(Muscari comosum)
- szczeć pospolita (Dipsacus fullonum, syn. D. silvestris)
-
szczwół plamisty
(Conium maculatum)
-
szparag lekarski
(Asparagus officinalis)
- ślaz drobnokwiatowy (Malva pusilla)
-
ślaz zaniedbany
(Malva neglecta)
- ślaz zygmarek (Malva alcea)
-
tasznik pospolity
(Capsella bursa-pastoris)
-
tobołki polne
(Thlaspi arvense)
- werbena lekarska (Verbena officinalis)
- wilczomlecz drobny (Euphorbia exigua)
-
wilczomlecz obrotny
(Euphorbia helioscopia)
-
wilczomlecz ogrodowy
(Euphorbia peplus)
-
wilczomlecz sierpowaty
(Euphorbia falcata)
- wilczomlecz szerokolistny (Euphorbia platyphyllos)
-
wilczypieprz roczny
(Thymelaea passerina)
- włośnica okółkowa (Setaria. verticillata)
- włośnica sina (Setaria pumila, syn. S. glauca)
-
włośnica zielona
(Setaria. viridis)
- włośnica zwodnicza (Setaria. decipiens, syn. S. ambigua)
-
włóczydło polne
(Caucalis platycarpos, syn. C. daucoides)
- wyczyniec polny (Alopecurus myosuroides)
- wyka drobnokwiatowa (Vicia hirsuta)
-
wyka siewna
(Vicia sativa)
- wyżlin polny (Misopates orontium, syn. Antirrhinum orontium)
- złocień polny (Chrysanthemum segetum)
-
żmijowiec zwyczajny
(Echium vulgare)
-
życica lnowa
(Lolium remotum)
-
życica roczna
(Lolium temulentum)
Przypisy- ↑ L. Rutkowski. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wyd. Naukowe PWN, 2006.
Bibliografia- Jan Kornaś, Anna Medwecka-Kornaś: Geografia roślin. Warszawa: Wyd. Nauk. PWN, 2002. .
Zobacz też
Inne hasła zawierające informacje o "Archeofit":
Rumianek pospolity
...
Mak polny
...
Kąkol polny
...
Jasnota biała
...
Grusza pospolita
...
Bylica piołun
...
Kapusta właściwa polna
...
Kategoria:Strony przeglądowe - biologia
...
Dymnica pospolita
...
Mak wątpliwy
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Archeofit":
Hasło nie występuje w innych lekcjach!
|