Siuda baba, Muzeum Etnograficzne w Krakowie
Siuda Baba – dawny zwyczaj ludowy obchodzony w
Poniedziałek Wielkanocny
.
Tradycja ta nawiązuje do wiosennych obrzędów
słowiańskich
i ma swe źródło w legendzie o
pogańskiej
świątyni na Lednicy koło
Wieliczki
.
Kapłanka
, która strzegła w niej ognia, wychodziła raz do roku na wiosnę w poszukiwaniu następczyni. Wybrana przez nią dziewczyna mogła się wykupić, ale jeśli nie było jej na to stać, zajmowała miejsce w świątyni. Siuda Baba jest czarna od sadzy, bo przez cały rok pilnowania ognia nie wolno jej było się myć.
Zwyczaj ten obecnie zachował się jedynie w okolicach
Krakowa
, tradycyjnie co roku widowisko Siudej jest wystawiane w
Poniedziałek Wielkanocny
we wsi
Lednica Górna
koło
Wieliczki
. Siuda Baba to mężczyzna przebrany za usmoloną, niechlujną kobietę w podartym ubraniu. Nosi duży krzyż w dłoni, na szyi sznury korali z kasztanów lub ziemniaków, na plecach duży kosz owinięty płachtą, a w ręce bat unurzany w sadzy. Chodzi od domu do domu w towarzystwie Cygana (kominiarza?) oraz grupy Krakowiaków w ludowych strojach. Najpierw Krakowiacy odśpiewują piosenkę, a pod jej koniec wchodzi Siuda Baba z Cyganem i czernią twarze i ręce domowników czarną mazią z sadzy.
Za Siudą Babą biegają gapie i dzieci wykrzykując:
- Siuda, ruda popielata
- Z batem lata.
- Siuda, ruda popielata
- Co kominy wymiata.
Zobacz też