Ewolucjonizm w myśli politycznej określany jest inaczej jako
Konserwatyzm
ewolucyjny.
Jego ojcem jest
Edmund Burke
, autor książki:
Rozważania o rewolucji we Francji
(ang:
Reflections on the Revolution in France
). Od czasu przełomu XVIII i XIX wieku był w rozkwicie w Anglii. Ewolucyjni konserwatyści akceptowali powolne zmiany systemu politycznego, lecz byli niechętni rewolucjom.
Edmund Burke
martwił się o zachowanie tak zwanego "związku generacyjnego" między pokoleniami, by zbyt radykalna zmiana nie powodowała, że starsi i młodsi nie mogli już się zrozumieć. Rewolucję traktował jako niedozwolone zerwanie ciągłości historycznej. Naród jest dziełem wielu generacji, tych przeszłych, obecnych i przyszłych. Żadna generacja nie ma prawa podejmowania decyzji w imieniu pozostałych. Rewolucja jest właśnie taką nieuprawnioną decyzją.
Burke w swej książce potępiał rewolucję, gilotynę, anty-arystokratyzm i mordy, lecz nie negował potrzeby zmian. Francuzom radził skorzystać w obalaniu
absolutyzmu
z dorobku "wolnościowego" Francji tzn. z instytucji jaką były
Stany Generalne
(zwołane we Francji w 1614 roku, a potem dopiero w 1789).
Pisał to, jeszcze zanim
jakobini
urządzali swe masowe mordy, lecz wiedział z pism
Rousseau
i
Holbacha
, że francuskie wizje polityczne, jako zbyt abstrakcyjne, przeintelektualizowane i pełne pogardy dla tradycji są skazane na niepowodzenie.
Kontynuatorami Burke'a byli w tym znaczeniu tacy myśliciele jak
Alexis de Tocqueville
czy
Herbert Spencer
, a w polityce
William Pitt Młodszy
,
Otto von Bismarck
,
Benjamin Disraeli
czy
Margaret Thatcher
.
Jego przeciwieństwem był
konserwatyzm
tradycjonalistyczny -
tradycjonalizm
, którego ojcem jest
Joseph de Maistre
. Tradycjonaliści starali się odbudować i przywrócić stary ład polityczny który zburzyła w
1789
roku
rewolucja francuska
.
Niektórzy myśliciele konserwatywni za właściwy konserwatyzm uważali i uważają jedynie tradycjonalizm, a
konserwatyzm ewolucyjny
jest dla nich wcieleniem
liberalizmu
. Takie poglądy ma wśród polskich autorów
Adam Wielomski
.
Tradycjonaliści szanowali i szanują takie instytucje jak
monarchia dziedziczna
czy
arystokracja
. Ewolucjoniści "konserwują" dawne wartości nawet w warunkach demokracji, niemożliwej do zaakceptowania dla tradycjonalistów.
Źródło
-
Adam Wielomski
, Konserwatyzm. Główne idee, nurty i postacie, Fijor Publishing Warszawa 2007.