Ił –
skała
osadowa
, drobnoziarnista, zbudowana jest głównie z
minerałów ilastych
(najczęściej
kaolinit
i
illit
) z domieszką
łyszczyków
oraz
pyłu kwarcowego
. Iły zawierają nie mniej niż 50%
frakcji
ilastej (ziarna o średnicy do 0,002 mm) i nie więcej niż 10% frakcji piaskowej (ziarna o średnicy od 0,05 mm do 2,0 mm). Grunty ilaste należą do
gruntów
spoistych. Ich wytrzymałość na obciążenie zależy przede wszystkim od wilgotności gruntu.
Ił w połączeniu z wodą charakteryzuje się dużą plastycznością. Najczęściej ma barwę szarą, przy większej zawartości związków
żelaza
może mieć barwę niebieskozieloną bądź czerwoną.
Ił wraz ze wzrostem wilgotności zwiększa swoją objętość (pęcznieje). Podczas spadku wilgotności następuje proces odwrotny i obserwuje się zjawisko
synerezy
(skurczu).
Znajduje zastosowanie w przemyśle ceramicznym jako surowiec do produkcji
cegieł
,
dachówek
czy
klinkieru
, także w przemyśle budowlanym i papierniczym.
Iły powszechnie występują na terenie
Polski
, szczególnie w centralnej części kraju oraz w dolinach rzek nizinnych.
Ze względu na swoje właściwości (np.
plastyczność
, pęcznienie i skurcz,
wysadzinowość
,
tiksotropię
), występując w podłożu obiektów budowlanych, są przyczyną wielu strat (np. pękanie murów) i katastrof budowlanych i wymagają nierzadko znacznych nakładów finansowych, aby ich uniknąć.
Zobacz też:
skała ilasta
,
iłowiec
,
łupek ilasty
Bibliografia
- W. Ryka i A. Maliszewska. Słownik petrograficzny. Wydawnictwa Geologiczne. Warszawa, 1982.
- E. Myślińska, Laboratoryjne badania gruntów,
Wyd. Naukowe PWN
. Warszawa,
1998
.