Nie znaleziono szukanej frazy! Poniżej znajduje się fraza najbardziej przypominająca szukaną. Eksterytorialność
EksterytorialnośćEksterytorialność – pojęcie
prawa międzynarodowego
, które oznacza wyłączenie spod
jurysdykcji
państwa miejscowego w trybie umów międzynarodowych pewnego obszaru jego terytorium (np. placówek dyplomatycznych, prywatnych rezydencji dyplomatycznych, a niekiedy nawet całych dzielnic, w których zamieszkują dyplomaci, lub cudzoziemcy (por.
Chiny
-
traktaty nierównoprawne
)). Eksterytorialność zakłada
fikcję prawną
, iż obiekty (
misje dyplomatyczne
), lub inne instytucje określone
umowami międzynarodowymi
znajdują się poza terytorium (extra territorium) państwa miejscowego i nie opuszczają terytorium państwa, które posiada status eksterytorialności (
eksklawa
eksterytorialna).
Akt
lub
czynność prawna
dokonywana na terytorium eksterytorialnym, traktowana jest jako dokonana poza terytorium państwa miejscowego a na terytorium państwa (lub innego podmiotu prawa międzynarodowego), które korzysta ze statusu eksterytorialności, a więc jest wyłączona z jurysdykcji miejscowej i podlega
jurysdykcji
podmiotu korzystającego ze statusu eksterytorialności. Teoria eksterytorialności jest także uzasadnieniem udzielania
azylu
dyplomatycznego, czyli schronienia w placówce dyplomatycznej. Praktyka przyzwalająca na stosowanie azylu dyplomatycznego utrzymała się do dziś na obszarze
Ameryki Południowej
[1], choć w wieku XX stosowano ją w
Europie
(umieszczenie kilkunastu tysięcy Żydów węgierskich przez
Raoula Wallenberga
w eksterytorialnych obiektach poselstwa
Królestwa Szwecji
w
Budapeszcie
(
1944
), czy długoletni azyl kardynała
Jozsefa Mindszenty
po stłumieniu
powstania węgierskiego 1956
w ambasadzie
USA
w
Budapeszcie
w latach 1956-1971). Status eksterytorialności jako podmiot prawa międzynarodowego posiada
Organizacja Narodów Zjednoczonych
i jej siedziby w
Nowym Jorku
,
Genewie
,
Hadze
,
Wiedniu
i
Nairobi
. Status eksterytorialny posiada rezydencja
Stolicy Apostolskiej
w
Castel Gandolfo
[2], a także siedziby
Zakonu Kawalerów Maltańskich
w
Rzymie
i na
Malcie
. Hugo GrocjuszZa twórcę koncepcji eksterytorialności uznaje się
Hugo Grocjusza
. Twierdził on, iż z woli narodów (placuisse gentibus) od zasady, według której osoba przebywająca na terytorium obcego państwa podlega jego prawu[3], należy uznać wyjątek co do posłów[4], i przyjąć fikcję, iż wraz ze swymi pocztami przebywają na terytorium swojego państwa[5]. Krytyka koncepcji eksterytorialności- Koncepcja eksterytorialności w sposób jaskrawy przeczy rzeczywistości. Podstawowym zadaniem misji wysyłanych przez rozmaite państwa, jest właśnie reprezentowanie ich poza swoimi granicami.
- Zasady eksterytorialności nie da się pogodzić z
suwerennością
państwa. Wszyscy, którzy korzystają z przywilejów i immunitetów (obcy
dyplomaci
,
misje dyplomatyczne
,
bazy wojskowe
,
okręty
, oddziały zbrojne poza granicami swojego państwa) muszą respektować suwerenność państwa goszczącego[6] i mają obowiązek respektować jego prawo wewnętrzne. Przejawem tego jest choćby fakt, iż w przypadku naruszenia suwerenności lub prawa krajowego, państwo goszczące ma prawo żądać natychmiastowego opuszczenia terytorium przez tego, kto dopuszcza się naruszenia.
- Zasada eksterytorialności może prowadzić do absurdalnych efektów.
Terytorium państwa
jest przestrzenią, obejmuje terytorium lądowe, wodne (morskie), przestrzeń powietrzną i podziemie. "Eksterytorialność" osoby lub obiektu dosłownie oznaczałby istnienie "eksterytorialnego" stożka przestrzennego, którego początkiem jest środek Ziemi, a który rozciąga się do granicy między
przestrzenią powietrzną
a
kosmiczną
(najczęściej przyjmuje się wysokość 80-100 km). W owym stożku państwo goszczące nie mogłoby nic zrobić bez każdorazowej zgody obcego państwa, a więc nie mogłoby eksploatować kopalin i złóż surowców, zbudować metra. Nie mógłby tam przelecieć (nawet na dużej wysokości) samolot, helikopter, balon meteorologiczny, etc.
- Przyjęcie eksterytorialności prowadziłoby do powszechnego dopuszczenia możliwości stosowania azylu dyplomatycznego.
- Ochronę, którą próbowano osiągnąć poprzez zastosowanie fikcji prawnej, iż pewien obiekt, obszar lub osoba nie opuszczają "swojego" terytorium (a więc terytorium państwa, które reprezentują), próbuje się zastąpić poprzez koncepcje przywilejów i immunitetów. Przedstawicielom dyplomatycznym i misjom dyplomatycznym przysługują
przywileje i immunitety dyplomatyczne
[7], podobnie jak
urzędnikom konsularnym
i
urzędom konsularnym
przysługują przywileje i immunitety konsularne[8]. Analogicznie, innym przedstawicielom państwa (tzw. VIP-om lub misjom specjalnych) także przysługuje odpowiedni zakres przywilejów i immunitetów[9]. W podobny sposób uregulowany jest status oddziałów wojskowych i baz wojskowych na obcym terytorium – z reguły w dwustronnej
umowie międzynarodowej
. Niekiedy status ten może być wynikiem traktatów pokojowych, np. po
II wojnie światowej
.
Kontrowersje wokół "eksterytorialności"Szczególną definicję "eksterytorialności" przyjmuje polska instrukcja wojskowa. Definiuje eksterytorialność jako przywileje udzielane na zasadzie wzajemności przez państwa oficjalnym przedstawicielom innych państw przebywającym poza jego granicami. Według tej instrukcji, eksterytorialność polega na nietykalności osoby i mieszkania, zwolnienia od podatków, wyłączeniu spod jurysdykcji miejscowych sądów itp. Są nią objęte także oddziały wojskowe, okręty, samoloty i statki handlowe na pełnym morzu.[10]. Zobacz też Linki zewnętrznePrzypisy- ↑ najbardziej znanym przykładem jest azyl dyplomatyczny udzielony zwolennikom
Salvadora Allende
po
puczu w Chile
w placówkach dyplomatycznych w
Santiago de Chile
, uznawany przez
juntę
Augusto Pinocheta
.
- ↑ Na podstawie art.14.
traktatów laterańskich
(
1929
)
- ↑ Tzw. zasada jurysdykcji terytorialnej
- ↑ Termin "poseł" należy tu rozumieć jako synonim dzisiejszego
przedstawiciela dyplomatycznego
- ↑ Zob. L. Ehrlich, Prawo międzynarodowe, str. 193
- ↑ Pomijamy w tym miejscu kwestię działań wojennych
- ↑ Określone przede wszystkim w Konwencji wiedeńskiej o stosunkach dyplomatycznych z 1961 roku
- ↑ Określone przede wszystkim w Konwencji wiedeńskiej o stosunkach konsularnych z 1963 roku
- ↑ Zob. przede wszystkim Konwencja o misjach specjalnych z 1969 roku
- ↑ Słownik podstawowych terminów wojskowych. Sygn. Szt. Gen. 815/77 Ministerstwo Obrony Narodowej, Sztab Generalny Wojska Polskiego - Komisja Słownictwa Wojskowego, Warszawa 1977 (wraz z późniejszymi zm.)
Literatura-
Julian Makowski
: Eksterytorialność w Encyklopedia nauk politycznych t.2. Warszawa 1937
- Julian Sutor, Prawo dyplomatyczne i konsularne, wyd. VI, Warszawa 2000, str. 175-176 ()
- Jan Białocerkiewicz, Prawo międzynarodowe publiczne. Zarys wykładu, Olsztyn 2003, str. 339 ()
- Remigiusz Bierzanek, Janusz Symonides, Prawo międzynarodowe publiczne, Warszawa 1992, str. 170 ()
- Jerzy Pieńkos, Prawo międzynarodowe publiczne, Kraków 2004, str. 423-425 ()
- Wielka Encyklopedia Prawa, Białystok-Warszawa 2000, str. 213 ()
- Ludwik Ehrlich, Prawo międzynarodowe, wyd. IV, Warszawa 1958, str. 193-195
- Malcolm N. Shaw, International Law, wyd. V, Cambridge 2003, str. 611-620, str. 675 ()
Inne hasła zawierające informacje o "Eksterytorialność":
Wojna polsko-bolszewicka
...
Suwerenny Rycerski Zakon Szpitalników św. Jana z Jerozolimy z Rodos i z Malty
...
Rewolucja październikowa
...
Eksterytorialność
Eksterytorialność – pojęcie
prawa międzynarodowego
, które oznacza wyłączenie spod
jurysdykcji
państwa miejscowego ...
Kategoria:Strony do weryfikacji
...
Kategoria:Artykuły wymagające uzupełnienia źródeł od 2010-06
...
Polityka zewnętrzna Unii Europejskiej
zamrożono kontakty na szczeblu ministerialnym.W połowie 1998 r. gdy władze Białorusi naruszyły Eksterytorialność działających tam misji dyplomatycznych państw UE, Rada UE przyjęła wspólne stanowisko[15], ...
Inne lekcje zawierające informacje o "Eksterytorialność":
Hasło nie występuje w innych lekcjach!
|