Jezioro dystroficzne – w
typologii jezior
,
jezioro
, w którym produkcja oparta jest w większości na
materii allochtonicznej
, a więc niska jest
produkcja pierwotna
[1]. W odróżnieniu od typowych
jezior oligotroficznych
, które też charakteryzują się małą produkcją pierwotną, ilość
węgla organicznego
jest jednak duża. Definicję tę spełniają m.in.
jeziora saprotroficzne
, ale najczęściej pojęcie jezioro dystroficzne utożsamiane jest z
jeziorem polihumusowym
[2]. Są to więc najczęściej
zbiorniki
śródbagienne charakteryzujące się dużą zawartością
kwasów humusowych
,
torfu
lub
butwiny
(nadającego im kwaśny
odczyn
i zabarwienie żółte lub brunatne) i niską
produktywnością biologiczną
. Ponieważ pojęcie dystrofii jest nieścisłe – może obejmować zarówno jeziora skądinąd
oligotoficzne
, jak i
jeziora eutroficzne
, niektórzy propagują uściślenie nazwy jezior zawierających duże ilości
substancji humusowych
jako
jeziora humotroficzne
(analogicznie do nazw typu jezioro syderotroficzne,
jezioro słone
, które podkreślają jeden czynnik kluczowy dla produktywności zbiornika modyfikujący trofię wynikającą z zawartości biogenów).
Jezioro dystroficzne, lokalnie zwane też
sucharem
, to jeden z typów jezior w nieharmonicznym ciągu
sukcesyjnym
. Na ogół są to jeziora małe, najczęściej w zlewni śródleśnej lub torfowiskowej. Mała produktywność biologiczna wynika z dużej ilości substancji humusowych, tworzących trwałe
kompleksy
z
biogenami
(w konsekwencji
azot
i
fosfor
nie jest dostępny dla roślin).
Pas roślinności brzegowej składa się zazwyczaj z mchów
torfowców
, tworzących pływające
pło
(zobacz
wiszary
), z licznymi roślinami torfowiskowymi (
wełnianka
,
rosiczka
,
bobrek trójlistkowy
). W strefie
litoralnej
brak jest
elodeidów
, obecne są
nimfeidy
. W osadach dennych tworzy się
tyrfopel
. Duża ilość zawiesiny utrudnia przenikanie
promieniowania czynnego fotosyntetycznie
w głąb toni wodnej. W
fitoplanktonie
dominują glony
desmidie
i
wiciowce
miksotroficzne (np. Cryptomonas). Wśród
bezkręgowców
wodnych dominują
tyrfobionty
i
tyrfofile
, ryb nie ma w ogóle lub są nieliczne.
Pło torfowcowe – małe pływające wyspy – możemy zaobserwować na jeziorach dystroficznych w puszczy Piskiej i Augustowskiej np. w rezerwacie "Tobolinka" koło Sejn. Mają one kształt kolisty i średnicę 5-20 m. Na takiej pływającej wyspie, będącej fragmentem pła, z czasem kształtuje się koncentryczny układ przestrzenny: w środku wyspy rosną pojedyncze sosny, a wokół mszary przejściowotorfowiskowe (np. rezerwat "Zakręt" w Puszczy Piskiej). Jeziora dystroficzne mają najuboższą florę. Na śródleśnym jeziorze dystroficznym w Lasach Taborskich utworzono rezerwat "Jezioro Czarne".
Ze względu na ilość substancji humusowych wśród humotroficznych jezior dystroficznych wyróżnia się:
Przypisy
- ↑ Christer Brönmark, Lars-Anders Hansson: The Biology of Lakes and Ponds : Second Edition. Nowy Jork:
Oxford University Press
, 2008, s. 30, seria: Biology of Habitats. .
- ↑ Zdzisław Kajak: Hydrobiologia-limnologia. Ekosystemy wód śródlądowych. Warszawa:
Wydawnictwo Naukowe PWN
, 1998, s. 94. .
Bibliografia
- E. Kobojek, S.Kobojek, Z.Rdzany, M. Ziułkiewicz, Ilustrowana Księga Polski - środowisko przyrodnicze, Wydawnictwo Pascal 2003, .