|
Kultura języka
Kultura językaKultura języka – termin
językoznawczy
, w Polsce różnie definiowany na przestrzeni lat. Najogólniejsza definicja
Andrzeja Markowskiego
brzmi: świadome i celowe posługiwanie się językiem we wszelkich sytuacjach komunikatywnych[1]. Wyróżnia on także cztery precyzyjniejsze znaczenia tego terminu: - Jako umiejętność poprawnego mówienia i pisania zgodnie z przyjętymi w danej społeczności
normami językowymi
. W tym znaczeniu kultura języka jest zawsze wartościowana dodatnio. Takie podejście reprezentuje np. zdanie: Nauczyciele powinni dbać o kulturę języka swoich wychowanków[2].
- Kultura języka rozumiana jako działalność kulturalnojęzykowa. Takie znaczenie terminu ma najstarszy rodowód, ponieważ wywodzi się z drugiej połowy XIX wieku, z publikacji m.in
Fryderyka Skobla
, Aleksandra Walickiego, Ludomira Szczerbowicza-Wieczora,
Józefa Blizińskiego
. Chociaż nie byli oni wykształconymi językoznawcami, to zajmowali się ustalaniem normy językowej, jej opisem i udzielaniem porad użytkownikom. Prace wykształconych lingwistów pojawiły się na początku XX wieku: Artura Passendorfera Słowniczek błędów językowych i najważniejszych prawideł gramatycznych (1905), Antoniego Krasnowolskiego Najpospolitsze błędy językowe, zdarzające się w mowie i piśmie polskim (1902). Także w okresie dwudziestolecia międzywojennego w Polsce pojawiły się prace, które miały za zadanie zwalczanie błędów językowych. Były to publikacje
Adama Kryńskiego
(Jak nie należy mówić i pisać po polsku, 1921, część druga 1931),
Stanisława Szobera
(Na straży języka. Szkice z zakresu poprawności i kultury języka polskiego oraz Słownik ortoepiczny - Jak mówić i pisać po polsku, 1937). Działalność kulturalnojęzykowa tego typu trwa do dziś ze względu na spore zainteresowanie Polaków kwestiami językowymi, zadawaniem pytań o formy poprawne, pisownię wyrazów itd.
- Jako pozytywna postawa osób wobec języka, które posługują się nim posiadając wysoki stan wiedzy lingwistycznej, oraz ugruntowaną świadomość językową.
- Nazwa dyscypliny naukowej, która wyodrębniła się na gruncie zainteresowania językoznawców sprawami związanymi z
normatywnością
w języku. Przez niektórych badaczy jest to synonim językoznawstwa normatywnego. To także przedmiot nauczania wykładany na wydziałach
filologii polskiej
.
Historia pojęciaKwestię różnych znaczeń pojęcia "kultura języka" po raz pierwszy podjęła Halina Kurkowska w podręczniku Kultura języka polskiego, wydanym w 1971 roku. Nadała terminowi trzy znaczenia: 1) działalność zmierzająca do udoskonalenia języka i rozwinięcia umiejętności posługiwania się nim w sposób poprawny i sprawny (...) 2) stopień umiejętności poprawnego i sprawnego używania języka (...) 3) dział językoznawstwa stosowanego. Podobnie uczynił Marian Bugajski w Językoznawstwie normatywnym (1993). Janina Puzynina z kolei wymieniła tylko dwa znaczenia tego terminu (w tomie Współczesny język polski, 2001): 1) określenie związanej z językiem części ogólnej kultury społeczeństwa lub jednostki, 2) nazwa dziedziny myśli humanistycznej i działalności poświęconej kształtowaniu kultury języka w znaczeniu pierwszym. Podobnie uczynił
Walery Pisarek
w Encyklopedii języka polskiego (1991), a także
Zygmunt Saloni
w Encyklopedii językoznawstwa ogólnego (1995). Cztery znaczenia tego terminu
Andrzej Markowski
opublikował w tomie III Nowej encyklopedii powszechnej PWN (1995)[3]. Zobacz teżPrzypisy- ↑
Andrzej Markowski
: Kultura języka. W: Nowy słownik poprawnej polszczyzny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 1650. .
- ↑
Andrzej Markowski
: Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 16. .
- ↑
Andrzej Markowski
: Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 15. .
Bibliografia-
Andrzej Markowski
: Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005. .
Inne hasła zawierające informacje o "Kultura języka":
Wszystkich Świętych
...
Rodzimy Kościół Polski
...
II wiek
...
Cmentarz Pietraszuński w Kownie
...
Rak języka
...
Guwernantka
...
Linz
...
Sztuka
...
Dogmat
...
Wiktor Sukiennicki
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Kultura języka":
008b. Grecja (plansza 18)
...
206 Kultura, nauka i sztuka okresu międzywojennego (plansza 3)
...
010c. Rzym (plansza 5)
...
|
|
|
|