Portret Leopolda Kronenberga pędzla L.Horowitza.
Leopold Kronenberg (ur.
24 marca
1812
,
Warszawa
, zm.
5 kwietnia
1878
,
Nicea
), bankier, inwestor, finansista
warszawski
, jeden z przywódców
"białych"
przed
powstaniem styczniowym
.
Pochodził z zamożnej rodziny
rabinów
żydowskich
. Jego ojciec, pochodzący z
Wyszogrodu
, Samuel Eleazar Kronenberg prowadził działalność bankową w Warszawie, matką była Tekla z domu Levi. W związku z Teklą (Taubą) Samuel miał czterech synów. Po ukończeniu gimnazjum
pijarskiego
na
Żoliborzu
i
maturze
w
Liceum Warszawskiem
Leopold Kronenberg studiował na Akademii Praktyczno-Technicznej w
Hamburgu
oraz na uniwersytecie w
Berlinie
. Zakończywszy studia w
1832
r., wrócił do kraju i zajął się biznesem. W
1846
przyjął
protestantyzm
wyznania
kalwińskiego
.
W małżeństwie z Rozalią Leo był ojcem
Stanisława Kronenberga
, barona
Leopolda Juliana Kronenberga
, Władysława Kronenberga oraz córek Róży Orsetti i Marii 1 voto hrabiny Zamoyskiej 2 voto baronowej Taube, która prowadziła w Warszawie znany salon literacki.
Działalność gospodarcza
Zdjęcie Leopolda Kronenberga wykonane przez Karola Beyera
W
1833
Kronenberg został wpisany na listę kupców warszawskich. Zakres jego działalności gospodarczej obejmował wiele dziedzin. Najważniejszą bez wątpienia okazała się
bankowość
. Dzięki pewnemu poparciu administracji
carskiej
zdobył fortunę na dzierżawie
monopolu
tytoniowego
. Wprowadził do Polski kapitał francuski Crédit Lyonnais i Crédit Mobilier. W
1851
r. założył swój własny
bank
, kredytujący głównie przemysł i rolnictwo. W
1860
założył w Warszawie wielką fabrykę tytoniu, zatrudniającą 700 robotników. Apogeum swej działalności w sektorze bankowości osiągnął w
1870
r., kiedy to założył w Warszawie
Bank Handlowy
. Oprócz bankowości Kronenberga bardzo interesowało rolnictwo. Utrzymywał związki z ziemianami, brał udział w różnych inicjatywach propagujących unowocześnienie rolnictwa. Opowiadał się za oczynszowaniem
chłopów
. Właśnie z tą przestrzenią działalności Kronenberga wiąże się jego późniejsza działalność polityczna.
Kronenberg inwestował w transport . Sfinansował budowę m.in tzw.
Kolei Nadwiślańskiej
. Inwestował również w przemysł. Oprócz wspomnianego już tytoniowego, także cukrowniczy i górniczo-hutniczy. Był on udziałowcem spółek górniczych, hutniczych i cukrowniczych. Wybudował on wiele cukrowni, a w 1870 był inicjatorem Warszawskiego Towarzystwa Fabryk Cukru.
Leopold Kronenberg prowadził też działalność wydawniczą. Od
1859
wydawał "
Gazetę Codzienną
", przemianowaną w
1861
na "Gazetę Polską". Było to pismo o zabarwieniu liberalno-demokratycznym, którego redaktorem był
Józef Ignacy Kraszewski
.
Działalność polityczna
Działalność polityczna Kronenberga opierała się na lojalności wobec
carskiej
administracji. Był on jednym z nielicznych zwolenników znienawidzonego przez ówczesne społeczeństwo
Aleksandra Wielopolskiego
. "Biały bankier", jak nazywano Kroneneberga, poruszał się sprawnie po środowisku majętnych ziemian oraz warszawskiej elity i intelektualistów, tzw.
millenerów
. Właśnie w tych kręgach zaczęła się formować myśl polityczna
"białych"
, opowiadających się za rozsądną
pracą organiczną
a dopiero w dalszej kolejności odzyskaniem niepodległości.
27 lutego
1861
był jednym z inicjatorów powołania
Delegacji Miejskiej
, utworzonej dla uśmierzenia nastrojów rewolucyjnych po krwawym stłumieniu manifestacji patriotycznej przez wojsko rosyjskie. [1] Działania te doprowadziły do powołania w
1861
Delegacji Miejskiej
- kierownictwa partii "białych", w składzie której znalazł się m.in. Kronenberg. Po wybuchu powstania styczniowego i przejęciu władzy przez
"czerwonych"
, "Biały bankier" stale zabiegał o zachowanie przewagi "białych" w rządzącym krajem
Rządzie Narodowym
. Po powstaniu styczniowym zrezygnował z aktywniejszych form działalności politycznej. Szczycił się przyjaźnią
Józefa Ignacego Kraszewskiego
. Odznaczony przez cara
Orderem św. Włodzimierza
i dziedzicznym szlachectwem.
Za osiągnięcie życia Kronenberga uważa się utworzenie w
1875
Szkoły Handlowej w Warszawie. Zmarł trzy lata później w
Nicei
. Pochowany został w kaplicy rodzinnej Kronenbergów na
Cmentarzu Ewangelicko - Reformowanym w Warszawie
.
Bibliografia
Przypisy