Pamela Lyndon Travers (ur.
9 sierpnia
1899
lub 1906 roku w
Maryborough
w
Australii
, jako Elen Lyndon Goff, zm.
23 kwietnia
1996
) – australijska poetka i pisarka książek dla dzieci. Sławę przyniosła jej seria książek o
Mary Poppins
. Na podstawie książek powstał
film
, wiele sztuk teatralnych i skomponowana została suita.
Jej
pseudonim artystyczny
pochodzi od imienia jej ojca – Traversa Goffa, natomiast imię Pamela było popularne w czasach po
I wojnie światowej
i wybrała je sama Elen[1]. Ojciec, Irlandczyk z pochodzenia, był urzędnikiem bankowym i nadużywał alkoholu. Matka natomiast wierzyła w wychowywanie córki poprzez wygłaszanie różnego rodzaju sentencji, które wiele lat później Travers wykorzystała w trakcie pisania Mary Poppins. Travers jako dziecko miała bujną wyobraźnię, kochała zwierzęta, dużo czytała, zwłaszcza bajki. Gdy Pamela miała siedem lat, zmarł jej ojciec i rodzina została zmuszona wyprowadzić się do
Bowral
w
Nowej Południowej Walii
, gdzie mieszkała jej ciotka, posiadająca plantację cukrową. Travers rozpoczęła tam naukę w szkole dla dziewcząt Normanhurst Private Girls School. Już jako nastolatka pisała wiersze, które ukazywały się w australijskich czasopismach. Uczęszczała również na lekcje muzyki. W wieku siedemnastu lat przeprowadziła się do
Sydney
i rozpoczęła karierę aktorską. Mimo że w aktorstwie odniosła pewien sukces, musiała dorabiać sobie jako dziennikarka. Publikowała również wiersze w literackim periodyku "The Bulletin" (1923 rok), które przyniosły jej uznanie jako poetce. Travers nie czuła się jednak dobrze w Australii, zdecydowała się więc w 1924 roku na wyjazd z kraju do
Wielkiej Brytanii
, którą uważała za centrum anglojęzycznej literatury[1].
W Wielkiej Brytanii utrzymywała się początkowo z pisania artykułów, które wysyłała do Australii i
Nowej Zelandii
, między innymi ukazywały się one w nowozelandzkim "Christchurch Herald". Wkrótce znalazła również wydawców w
Irlandii
; od 1925 zwłaszcza "Irish Statesman" stanowił jej główne źródło dochodów. Poznała tam
George'a Williama Russella
, poetę, malarza, jedną z czołowych postaci literackiego odrodzenia artystycznego, jej
platoniczną miłość
. Dzięki Russelowi Travers poznała świat irlandzkich baśni, legend i poezji. W tym czasie poznała również
Gurdżijewa
i zainteresowała się
mistycyzmem
[1].
W 1934 roku zachorowała na
zapalenie
opłucnej
, przerwała więc karierę pisarską i zamieszkała w wiejskim domu w
Sussex
. To Russel podsunął jej pomysł, aby napisała historię o
czarodziejce
. Wymyślona przez Travers opowieść urosła do rozmiarów książki i została wydana w 1934 roku. Ilustracje do powieści stworzyła Mary Shepard – córka
E. H. Sheparda
– ilustratora
Kubusia Puchatka
. Wkrótce, w 1934 roku, wyszła kolejna powieść o Mary Poppins. Książki te nie były skierowane wyłącznie do dzieci, zawierają w sobie również wątki zaczerpnięte z jej własnego życia (np. ojciec Michasia i Janeczki jest bankierem, podobnie jak ojciec pisarki). W sumie powstało sześć książek o przygodach niani-czarodziejki oraz dwie książki-kompilacje (nieprzetłumaczone na język polski): Mary Poppins From A to Z (1962) i Mary Poppins in the Kitchen (1975)[1].
W 1939 roku, po
wybuchu II wojny światowej
, Travers rozpoczęła pracę w
brytyjskim Ministerstwie Informacji
, które wysłało ją do
Stanów Zjednoczonych
. Z tego okresu pochodzi jej książka I Go by Sea, I Go by Land (1941 rok). Około roku 1940 roku powstała pierwsza
sztuka teatralna
o Mary Poppins, nie została ona jednak zaakceptowana przez pisarkę. Nie wygasało jej zainteresowanie mistycyzmem – w 1944 roku przeniosła się do Window Rock w
Arizonie
, gdzie spędziła lato wraz z plemieniem
Indian Navaho
[1].
Na podstawie książek o Mary Poppins powstał film, który jednak według autorki nie był dobrą adaptacją powieści[2]. Już w 1945 roku Travers dostała ofertę zekranizowania książek o Mary Poppins, jednak zwlekała z zaakceptowaniem jej przez wiele lat, aż do 1959. Ukończenie filmu zajęło pięć lat, głównie ze względu na różnice zdań pomiędzy autorką książek a
scenarzystami
. Na podstawie filmu w 2004 roku powstała sztuka teatralna[1].
Przyjęła posadę pisarza-rezydenta w Smith College w
Massachusetts
(1966), oraz w Radcliffe College i na
Uniwersytecie Harvarda
. W 1975 roku opublikowała About the sleeping beauty – zbiór 5 wersji
baśni
o
Śpiącej królewnie
, takich autorów jak
bracia Grimm
,
Charles Perrault
, Giambattista Basile,
Jeremiah Curtin
, F. Bradle-Birt, do których dodała własną interpretację baśni. Pamela Lyndon Travers napisała ponadto wiele
esejów
poświęconych
folklorowi
i
mitom
, które ukazywały się w piśmie "Parabola". Wiele z nich, wraz z jej własnymi opowieściami, ukazało się w 1989 roku w książce What the Bee Knows: Reflections on Myth, Symbol and Story[3]. Napisała biografię Gurżijewa, a w 1971 roku książkę dla dzieci Friend Monkey, opartą o
sanskrycki
epos
Ramayana[1].
W 1977 roku została uhonorowana
Orderem Imperium Brytyjskiego
za wkład w literaturę[2]. Została również wyróżniona honorowym doktoratem Chatham College w
Pittsburghu
[4].
Zmarła 23 kwietnia 1996 r. w swoim domu w
Chelsea
, pogrzeb odbył się 1 maja. Dokładne miejsce pochówku nie jest znane (co zastrzegła w testamencie, nie chcąc by jej grób stał się celem pielgrzymek miłośników Mary Poppins)[5].
Przypisy