Prawo Goodharta mówi, że jakakolwiek próba uregulowania przez
bank centralny
bądź opodatkowania jednego kanału działalności bankowej szybko doprowadzi do tego, iż interesy bankowe zostaną przeniesione do innego kanału, który nie podlega regulacji lub jest nieopodatkowany.
Wyjaśnienie
Prawo to odnosi się do
polityki pieniężnej
prowadzonej przez bank centralny. Wyjaśnia dlaczego kontrolowanie
podaży pieniądza
jest mało efektywne. Jest tak dlatego, że współcześnie pośrednicy finansowi mają możliwości dość łatwej zamiany jednej metody świadczenia swoich usług inną, bądź potrafią szybko wymyślić nowe sposoby prowadzenia swych dotychczasowych interesów, które w porównaniu do starszych są minimalnie droższe. Tak więc, wprowadzenie jakichkolwiek ograniczeń na banki komercyjne przez bank centralny nie przyniesie zamierzonego efektu, ponieważ banki komercyjne znajdą sposób na świadczenie danej usługi pod inną nazwą oraz w inny sposób.
Geneza
Prawo Goodharta zostało sformułowane po raz pierwszy w
1975
roku przez Charlesa Goodharta i zostało spopularyzowane po tym, jak rząd Wielkiej Brytanii pod przewodnictwem
Margaret Thatcher
, próbował prowadzić politykę pieniężną na podstawie celów dla szerokiego i wąskiego pieniądza. Jednakże idea tego prawa jest starsza. Jest socjologiczną analogią zasady niepewności w
mechanice kwantowej
sformułowanej przez
Wernera Heisenberga
w
1925
roku, według której mierzenie systemu zazwyczaj go zakłóca. Im bardziej dokładny jest pomiar i czas tego pomiaru, tym większa jest moc zakłóceń i większa nieprzewidywalność wyniku.
Przykład
Gdy bank centralny nakłada na banki komercyjne np. obowiązek utrzymywania rezerw płynnych aktywów określonych procentowo do ich podstawowych wkładów (
stopa rezerw obowiązkowych
), to jest to rodzaj podatku który banki płacą za udzielanie kredytów. Banki komercyjne muszą wtedy lokować część swoich wkładów na nieoprocentowanym rachunku w banku centralnym, tracąc tym samym część potencjalnych zysków z kredytów. W takiej sytuacji banki komercyjne znajdują sposoby na obejście wprowadzonych ograniczeń na przykład operację udzielania kredytu, bądź przyjmowania wkładów przeprowadzano w oddziale banku w innym kraju, w którym rygorystyczny przepis o rezerwach obowiązkowych nie obowiązywał.
Możliwości banku centralnego
Bank centralny może w takim razie ustalić wielkość podaży pieniądza i zaakceptować wysokość
stopy procentowej
odpowiadającej warunkom równowagi, wynikającą z równania
popytu na pieniądz
, albo też może ustalić wysokość stopy procentowej i zaakceptować rozmiary podaży pieniądza na poziomie równowagi, wynikające z równania popytu na pieniądz.
Zobacz też