Rytm biologiczny, biorytm – powszechnie występujące periodyczne nasilanie się i zmniejszanie
procesów życiowych
zachodzących w
organizmach
pod wpływem zmian środowiska naturalnego, w tym temperatury i opadów oraz zjawisk astronomicznych – ruchów rotacyjnych
Ziemi
, które powodują następstwo dnia i nocy (
ruch obrotowy Ziemi
), następstwo
pór roku
(
ruch obiegowy Ziemi
), a także
wpływu
Księżyca
na Ziemię (
pływy morskie
).
Synchronizacja funkcji życiowych ze zmianami zachodzącymi w środowisku regulowana jest przez
zegar biologiczny
, tj. charakterystyczny dla każdego
gatunku
zespół czynników wewnętrznych regulujących cykliczny charakter tych zjawisk.
Wyróżniane są rytmy
okołodobowe
(circadialne), przebiegające w cyklach trwających około 24 godzin, oraz sezonowe. W tych drugich rozróżnia się rytmy miesięczne (lunarne) (związane np. z
cyklem miesiączkowym
u kobiet) i okołoroczne (w czasie których następuje zmiana wzrostu, aktywności rozrodczej, ubarwienia, zachowań,
hibernacja
,
wędrówki zwierząt
itp. zmiany).
Badaniem rytmów biologicznych zajmuje się
chronobiologia
.
Zobacz też
Bibliografia
- Biologia. Multimedialna encyklopedia PWN Edycja 2.0. Wrocław: Warszawa :
Wydawnictwo Naukowe PWN
, 2008. .
- Jolanta B. Zawilska, Jerzy Z. Nowak. Rytmika okołodobowa i zegar biologiczny. „Sen”. 2 (4), ss. 127–136 (2002).
ISSN
1641–6007
.
(pdf)
- Jolanta B. Zawilska, Jerzy Z. Nowak. Rytmy biologiczne – uniwersalny system odczytywania czasu. „Nauka”. 4, ss. 129-133 (2006).
(pdf)