Tymczasowa Rada Stanu Królestwa Polskiego – pierwszy organ władzy polskiej ustanowiony na ziemiach
Królestwa Polskiego
przez wojskowych generał-gubernatorów
Niemiec
i
Austrii
podczas
I wojny światowej
.
Rozporządzenie o utworzeniu TRS było wykonaniem postanowień zawartych w
akcie 5 listopada
. Datowane
6 listopada
, ogłoszone
6 grudnia
1916
rozporządzenie powoływało TRS jako organ doradczy w sprawach prawodawczych i pomocniczy przy tworzeniu instytucji państwowych w Królestwie Polskim.
Rada składała się z 25 członków mianowanych przez władze okupacyjne, w tym 15 z terenu okupacji niemieckiej i 10 z austriackiej. Przewodniczącym został mianowany ziemianin
Wacław Niemojowski
, noszący tytuł
marszałka wielkiego koronnego
, a jego zastępcą
Józef Mikułowski-Pomorski
. W jej skład weszli przedstawiciele aktywistów, wśród nich 7 ziemian, 3 przemysłowców, 2 księży, 2 chłopów, 11 pracowników umysłowych. Sprawy wojskowe powierzono
J. Piłsudskiemu
. TRS rozpoczęła działalność
14 stycznia
1917
. Rada wystąpiła pod adresem władz okupacyjnych z żądaniami znacznie przekraczającymi jej uprawnienia. Domagała się m.in. przejęcia szkolnictwa i sądów oraz ustanowienia za jej zgodą regenta. Władze okupacyjne zgodziły się na powołanie armii polskiej, pod warunkiem jej całkowitego podporządkowania państwom centralnym. Na znak sprzeciwu z Rady ustąpił Piłsudski. Po jego aresztowaniu w lipcu
1917
i po tzw.
kryzysie przysięgowym
w
Legionach Polskich
,
25 sierpnia
1917
cała TRS podała się do dymisji. Kontynuatorką jej prac była
Komisja Przejściowa Tymczasowej Rady Stanu
, a następnie
Rada Regencyjna
i powołany przez nią
Rząd Jana Kucharzewskiego
.
Kierownicy jednostek Wydziału Wykonawczego:
Osiągnięcia TRS
-
1 września
1917
- przejęcie sądownictwa z rąk niemieckich,
-
1 października
1917
- przejęcie szkolnictwa z rąk niemieckich,
- wykształcenie 2 tysięcy wyższych urzędników państwowych
- organizacja służby zdrowia,
- wprowadzenie j. polskiego w pracach samorządu lokalnego,