Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej (TRJN) - rząd
Rzeczpospolitej Polskiej
powołany w Warszawie przez
prezydenta
Krajowej Rady Narodowej
Bolesława Bieruta
28 czerwca
1945
na podstawie porozumienia zawartego na konferencji w
Moskwie
odbytej 17-21 czerwca pomiędzy politykami KRN i Rządu Tymczasowego RP a częścią polityków emigracyjnych skupionych wokół b.premiera
Stanisława Mikołajczyka
, części polityków
PPS-WRN
(
Jan Stańczyk
,
Zygmunt Żuławski
), przywódców krajowego
SL-Roch
(
Władysław Kiernik
), przedstawicieli środowisk intelektualnych z kraju (
profesor
Stanisław Kutrzeba
, profesor
Adam Krzyżanowski
,
doktor
Henryk Kołodziejski
). Rząd zgodnie z ustaleniami
jałtańskimi
powstał na bazie
Rządu Tymczasowego RP
, również Prezesem Rady Ministrów (premierem) rządu pozostał były członek KC RPPS
Edward Osóbka-Morawski
. Zgodnie z ustaleniami konferencji w Moskwie po powstaniu TRJN na stanowiska wiceprezydentów KRN powołani zostali
Wincenty Witos
i
Stanisław Grabski
. Powołanie TRJN było realizacją postanowień jałtańskich przewidujących rekonstrukcję Rządu Tymczasowego RP na szerszej podstawie politycznej oraz spełnieniem poczynionych w maju i czerwcu 1945 uzgodnień dyplomacji
ZSRR
z dyplomacją
USA
i
Wielkiej Brytanii
zgodnie z którymi akceptujący porozumienia jałtańskie politycy emigracyjni i niereprezentowani dotąd w Rządzie Tymczasowym i KRN politycy krajowi popierający Stanisława Mikołajczyka mieli otrzymać 25% tek ministerialnych, odpowiednią liczbę wiceministrów oraz reprezentację w KRN, administracji państwowej -centralnej i terenowej, dyplomacji i w samorządzie terytorialnym zaś tak zrekonstruowany rząd Polski miał zostać uznany przez mocarstwa zachodnie . Rozwiązanie to i przyjęte proporcje były analogiczne do wcześniejszego porozumienia
Tito
-
Ivan Subasić
tzn. kompromisu sił proradzieckich i prozachodnich poprzez powołanie wspólnego rządu koalicyjnego w proporcji 75% : 25% zawartego pod patronatem mocarstw w marcu 1945 w
Jugosławii
.
5 lipca
1945 TRJN został uznany przez
USA
, uznawały go także inne państwa koalicji antyhitlerowskiej, m. in.
Francja
,
Wielka Brytania
,
Chiny
,
Włochy
,
Kanada
natomiast uznania odmówiły mu m.in.
Watykan
i
Hiszpania
.
TRJN
16 października
1945 podpisał
Kartę Narodów Zjednoczonych
, przez co
Polska
stała się członkiem założycielem
ONZ
.
Delegacja TRJN uczestniczyła w lipcu 1945 w
konferencji poczdamskiej
. Administracja TRJN na mocy postanowień konferencji poczdamskiej przejęła od radzieckich komendantur wojskowych administrację pozostałej części Ziem Zachodnich i Północnych m.in
Szczecin
.
16 sierpnia
1945 zawarł
umowę
ze
ZSRR
, uznając nieco zmodyfikowaną
linię Curzona
za wschodnią granicę Polski, w oparciu o porozumienie o granicy zawarte pomiędzy
PKWN
i rządem ZSRR
27 lipca
1944.
TRJN ustąpił
8 lutego
1947
, po wyborach do
Sejmu Ustawodawczego
i powołaniu przezeń nowego
rządu
.
Partie tworzące rząd
Rząd powstał w oparciu o działaczy PPR i partii wobec niego satelickich (odrodzona PPS,SL i prokomunistyczna frakcja SD), części polityków
PPS-WRN
,
SP
oraz SL (późniejsze PSL).
Ministrowie należeli do następujących partii:
-
PPR
- 7 osób
-
PPS
- 6 osób
-
SL
- 3 osoby
-
PSL
- 3 osoby
-
SD
- 2 osoby
-
Stronnictwo Pracy
- początkowo było reprezentowane w TRJN na szczeblu podekretarzy stanu-wiceministrów
Skład rządu
Zmiany w rządzie
Siedziby
- 1945 – pierwsza siedziba w wyzwolonej Warszawie centralnych władz państwowych (Krajowej Rady Narodowej oraz Rządu Tymczasowego Rzeczypospolitej Polskiej a następnie przekształconego w Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej, oraz szeregu ministerstw) mieściła się w
budynku Dyrekcji Kolei Państwowych w Warszawie
.