Władysław Żeleński (prawnik)
Władysław Żeleński (prawnik)Władysław Żeleński (ur.
11 lipca
1903
w
Parchaczu
(obecna
Ukraina
), zm.
25 czerwca
2006
w
Paryżu
) – polski prawnik, historyk i publicysta, mieszkający we
Francji
od zakończenia
II wojny światowej
. Syn Stanisława Gabriela Żeleńskiego (brata
Tadeusza Boya-Żeleńskiego
) i Izabelli z Madeyskich. Wnuk kompozytora
Władysława Żeleńskiego
. Początkowo mieszkał w
Krakowie
, potem studiował na Wydziale Prawa
Uniwersytetu Warszawskiego
w
Warszawie
. Przed
II wojną światową
był prokuratorem w warszawskim Sądzie Okręgowym. W
1935
r. był współoskarżycielem w procesie o zabójstwo ministra spraw wewnętrznych
II Rzeczypospolitej
płk. Bronisława Pierackiego
. Od września
1939
r. podchorąży w Armii Polskiej we
Francji
. W
1940
r.walczył w
Lotaryngii
i
Wogezach
. Awansował do stopnia porucznika, internowany w
Szwajcarii
. Po zakończeniu wojny zamieszkał w
Paryżu
. Działał społecznie, wraz z żoną, Marią Adelą Żeleńską z d. Bohomolec (
1897
-
1997
, m.in. tłumaczką literatury polskiej na j. francuski) w Towarzystwie Opieki nad Polskimi Zabytkami i Grobami Historycznymi we Francji, dzięki niemu odrestaurowano wiele grobów na różnych cmentarzach francuskich (zwłaszcza w
Montmorency
). Był także działaczem Stowarzyszenia polskich Kombatantów. Wieloletni współpracownik
paryskiej "Kultury"
i wydawanych przez
Jerzego Giedroycia
Zeszytów Historycznych. Jego archiwum znajduje się obecnie w
Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu
, a składa się na nie ponad 1200 egz. książek i czasopism, gł. poloników wydawców emigracyjnych. Był bratankiem
Tadeusza Boya-Żeleńskiego
. Jego wypowiedzi o Boyu emitowane były m.in. w filmie dokumentalnym pt. Biografie – Tadeusz Boy-Żeleński (Polska
1993
; Scenariusz:
Tomasz Kamiński
). To on właśnie, jak sam uważał, po wybuchu
II wojny światowej
zaproponował Boyowi wyjazd na wschód, mimo woli przyczyniając się w ten sposób do śmierci pisarza w
1941
r. – jednego z
profesorów polskich wyższych uczelni i ich rodzin, zabitych przez Niemców
we
Lwowie
w lipcu
1941
r. W latach 70. opublikował szereg artykułów w londyńskich "Wiadomościach" na temat tej zbrodni. W niemieckim piśmie "Die Welt" sprostował informację, jakoby mord dokonany na profesorach (w tym na Boyu) był na tle rasowym, (tj. że zamordowani mieliby być Żydami). W latach 90. złożył w Archiwum Akt Nowych nieznane dotychczas dokumenty procesowe niemieckich organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości, dotyczące zabójstwa, dzięki czemu
25 lutego
2003
w oddziale
IPN
w
Rzeszowie
podjęto ponownie, umorzone wcześniej (w
1969
r.) śledztwo w tej sprawie. Został pochowany
30 czerwca
2006
r. na cmentarzu w
Montmorency
(
Francja
). Twórczość (wybór)- Władysław Żeleński Zabójstwo ministra Pierackiego [publikacja książkowa] (Paryż
1973
, Biblioteka "Kultury"; wydanie krajowe: Iskry
1995
).
- Władysław Żeleński
Odpowiedzialność za mord profesorów lwowskich
Wiadomości
, nr 17 (1466) Londyn 1974 s.1;
- Władysław Żeleński
By skończyć ze zmową milczenia
Wiadomości, nr 18 (1467), Londyn 1974 s. 2;
- Władysław Żeleński
Czy mord profesorów lwowskich będzie wyjaśniony
Wiadomości, nr 42 (1491), Londyn 1974 s.3;
- Władysław Żeleński
Podróże lwowskich profesorów do Moskwy w r. 1940
Wiadomości nr 23 (1523), Londyn 1975 s 4.;
- Władysław Żeleński
Cuda i dziwy w sprawie o mord profesorów
Wiadomości nr 49 (1549), Londyn 1975 s.2.
- Władysław Żeleński Ungeklaerter Mord in Lemberg, Die Welt, 5-6. 07.
1975
(Odpowiedź na artykuł W. Kahla i W. Pfuhla, Krach zwischen "DDR" und Polen wegen Rehabilitation Oberlaenders, Die Welt, 4. 07.
1975
r.).
Ponadto: liczne teksty w pismach:
"Kultura"
i "Zeszyty Historyczne" (
Paryż
). Linki zewnętrzne-
Dokumenty o wymordowaniu lwowskich profesorów trafiły do Warszawy, Serwis Naukowo-Techniczny Polskiej Agencji Prasowej, 4. 07. 2001
-
Wartime Documents in Poland, "The Warsaw Voice", 29. 07. 2001
-
Mariusz Kubik, Niepospolity umysł Giedroycia. Rozmowa z Władysławem Żeleńskim, "Gazeta Uniwersytecka UŚ", Uniwersytet Śląski, Katowice, 14. 09. 2001 – dodatek kulturalny poświęcony Jerzemu Giedroyciowi w pierwszą rocznicę śmierci)
-
Ludwik Lewin - Zmarł Władysław Żeleński, "Gazeta Wyborcza"
-
Zmarł Władysław Żeleński - Wirtualna Polska
-
Zmarł Władysław Żeleński - Interia.pl
-
W Paryżu zmarł prawnik i historyk Władysław Żeleński - Onet.pl
Inne hasła zawierające informacje o "Władysław Żeleński (prawnik)":
Nadciśnienie tętnicze
...
Oddychanie komórkowe
...
Sztuka
...
Wiktor Sukiennicki
...
Władysław Komar
...
1499
...
XVI wiek
...
1972
...
Stanisław Narutowicz
...
Elegia
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Władysław Żeleński (prawnik)":
218b Sprawa polska podczas II wojny światowej (plansza 4)
...
230b Kryzysy ideologiczne, gospodarcze i społeczne w Polsce Ludowej (plansza 4)
...
219 Kultura, nauka i oświata w okresie II wojny światowej (plansza 3)
...
|