|
Zmysł równowagi
Zmysł równowagiZmysł równowagi umożliwia czucie położenia i ruchów ciała w przestrzeni. Mieści się w
błędniku błoniastym
, w
uchu wewnętrznym
. Tworzą go dwa narządy otolitowe: woreczek i
łagiewka
oraz 3
kanały półkoliste
. Ewolucyjnie zmysł równowagi (a także zmysł
słuchu
) wywodzi się z organu
linii bocznej
. Narządy otolitoweDziewczynka ćwicząca swój zmysł równowagi W każdym narządzie otolitowym (
łagiewce
i woreczku) znajduje się struktura czuciowa zwana plamką. Plamka składa się z nabłonka wraz z włoskowatymi komórkami czuciowymi oraz z błony, w której umieszczone są elementy otolitowe (są to kryształki
CaCO3
zwane też kamyczkami błędnikowymi). Zadaniem plamki jest wykrywanie
przyśpieszenia
liniowego. Ze względu na jej ułożenie (pionowe w woreczku i poziome w łagiewce) woreczek jest czuły na zmiany przyśpieszenia w kierunku pionowym (np.
grawitacja
), zaś łagiewka wykrywa odchylenia
głowy
od pionu.
Receptory
w narządach otolitowych są wrażliwe na ruchy o niskiej częstości, które są jedną z przyczyn
choroby lokomocyjnej
. Przewody półkolisteSą to półkoliste twory wypełnione
śródchłonką
ułożone prostopadle względem siebie. Przy obrocie głowy śródchłonka z powodu swej bezwładności przesuwa się wolniej, podczas gdy przewód półkolisty wykonuje ruch razem z głową. Następuje więc przesunięcie śródchłonki w stosunku do ścian przewodu. Prąd śródchłonki podrażnia włoski nabłonka nerwowego. Każdy więc ruch głowy jest rejestrowany i podrażnienia zostają przeniesione do ośrodkowego układu nerwowego. Fiksacja wzrokuSygnały z komórek włoskowatych biorą udział w tzw. procesie fiksacji wzroku, czyli ruchu gałek ocznych niezależnie od ruchów głowy. Dzięki temu procesowi możemy np. skupić wzrok na danym przedmiocie ruszając jednocześnie głową. Zaburzenia równowagiZaburzenia równowagi mogą być spowodowane przez następujące schorzenia: -
choroba Ménière'a
– zaburzenia w regulacji poziomu
śródchłonki
w
błędniku
mogą być przyczyną tzw. zespołu Meniera, który oprócz zaburzeń równowagi objawia się
nudnościami
, dzwonieniem w uszach, a czasem nawet utratą słuchu;
-
zapalenie błędnika
;
- wędrujące otolity – powodują łagodne położeniowe zawroty głowy; zawroty pojawiają się, gdy pacjent zwiesza głowę w dół, szybko wstaje z łóżka, przekręca się z boku na bok; dolegliwości trwają krótko, ale są intensywne; tego typu zawroty głowy u ludzi starszych zwykle wywołane są pokruszeniem się
otolitów
; luźne ich kawałki poruszają się w czasie ruchów głową i drażnią błędnik;
- uszkodzenie
błony bębenkowej
;
-
nerwiak nerwu słuchowego
.
Ciekawostki[2]- Minimalne odczuwalne odchylenie od pionu ciała ludzkiego wynosi około 2-3°
- Minimalne odczuwalne przez człowieka
przyśpieszenie
liniowe wynosi 0,15 m / s2
- Narząd równowagi ma tzw. okres
bezwładności
, który jest związany z nagłą zmianą przyśpieszenia działającego na człowieka (np. po gwałtownym hamowaniu w samochodzie przez pewien czas trwa wrażenie ruchu) i wynosi on od 5 do 30
sekund
.
- Czas reakcji na wprawienie w ruch obrotowy wynosi 0,4
s
.
Bibliografia- Alan Longstaff: Neurobiologia - krótkie wykłady. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. .
Przypisy- ↑ I. K. Arenberg, L. F. Countryman, L. H. Bernstein, G. E Shambaugh Jr. Van Gogh had Meniere's disease and not epilepsy. „JAMA”. Tom 264 (25 lipca 1990). nr 4.
- ↑ Tablice Biologiczne. praca zbiorowa pod redakcją W. Mizierskiego. Warszawa:
Adamantan
, 2004. .
Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Zmysł równowagi":
Trójpodział władzy
...
Historia Australii
...
Linia wiecznego śniegu
...
Parzydełkowce
...
William Turner
...
Bocian czarny
...
Jasnowidzenie
...
Wrażenie
...
Układ
...
Nacjonalizacja przemysłu
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Zmysł równowagi":
130. Narządy zmysłów człowieka (plansza 14)
...
11. Geneza i istota demokracji (plansza 14)
...
Lasy i leśnictwo w Polsce (plansza 20)
...
|
|
|
|