Teoria systemów bazuje na pojęciu
system
, pierwotnie była teorią
biologiczną
, następnie została rozwinięta i poszerzona przez
cybernetyków
i inżynierów (inżynieria systemowa), są w niej też nurty nauk społecznych jak
socjologia
i
ekonomia
. Ostatnio staje się też punktem odniesienia w
kognitywistyce
i informatyce i dąży do coraz to szerszych uogólnień jako "systemika" (ang. systemics) lub "ogólna teoria systemów".
Obecnie teoria ta aspiruje do całościowego tłumaczenia funkcjonowania
organizmów
żywych,
społeczeństw
i urządzeń/systemów sztucznych, co z jednej strony czyni ją uniwersalną, z drugiej jest przedmiotem krytyki za jej zbytnią ogólność i abstrakcyjność.
Potrzeba jednolitego ujęcia
systemowego
zrodziła się w
latach 30. XX wieku
. Istotny wkład w powstanie i rozwój ujęcia systemowego mieli m.in.
matematyk
Norbert Wiener
, twórca cybernetyki,
informatycy
Shannon
i Warren Weaver oraz biolog
Walter Cannon
. Za twórcę teorii systemów uznaje się
Ludwiga von Bertalanffyego
. W
1954
roku Bertalanffy założył Society for General Systems Theory.
Pod koniec lat 30. XX wieku w socjologii rozwijana była teoria systemów przez
Pitrima Sorokina
, a następnie przez
Talcotta Parsonsa
. W latach 60. i 70. XX wieku nastąpiło odejście od koncepcji systemowych ze względu na silne wpływy filozofii antypozytywistycznej, w szczególności
postmodernizmu
i koncepcji humanistycznych. Obecnie teoria systemów w socjologii rozwijana była m.in. przez
Niklasa Luhmanna
.
W
psychologii
w
latach 60.
rozwinął się nurt
psychologii systemowej
, służący głównie
terapii
systemowej rodzin
.
Podsumowując, pomimo swoich uniwersalistycznych celów, jak do tej pory, nie istnieje jedna jednolita i ogólnie uznana teoria systemów ale wiele, mniej lub bardziej podobnych podejść do jej generalizacji od filozofii na inżynierii kończąc. Najbliższe do takiej teorii lub
meta-teorii
są: teoria samo-organizujacych się systemów - Autopoiesis (Francisco Varela, Humberto Maturana,
Niklas Luhmann
) i meta-teoria uporządkowania
wiedzy
bazująca na pojęciu
inteligencji
,
TOGA (ang)
(Adam Maria Gadomski).
Zobacz też
Linki zewnętrzne