Getsemani, Getsemane, Ogrójec (
hebr.
גת שמנים (Gat Szemanim), dosłownie "tłocznia oliwek", tradycyjnie tłumaczone jako "ogród oliwny") - miejsce w
Jerozolimie
, w którym
Jezus
przebywał na czuwaniu modlitewnym razem z
Apostołami
, w wieczór przed pojmaniem.
Wspominany w
Nowym Testamencie
teren znajdujący się w Dolinie
Cedronu
u podnóża
Góry Oliwnej
w
Jerozolimie
w
Izraelu
. Miejsce, z którego roztacza się widok na wschodnie stoki wzniesienia Moria –
Wzgórza Świątynnego
. Ewangelie podają, iż w miejscu tym zatrzymywał się wielokrotnie
Jezus
podczas swoich pobytów w stolicy starożytnego Izraela, szczególnie w czasie żydowskiego święta
Paschy
. Znał je apostoł
Judasz
, który właśnie tutaj miał wydać Chrystusa wysłanej przez najwyższych kapłanów
kohorcie
(
Mk
14,43-52). Zanim jednak do tego doszło Jezus pogrążyć się miał w
agonii
, prosząc Boga, by jeśli to możliwe, ominęło go cierpienie, którego się spodziewał. Agonia
Zbawiciela
stała się tematem wielu utworów muzycznych, literackich oraz dzieł filmowych. Przedstawiało ją wielu malarzy nawiązujących w swej twórczości do motywów
biblijnych
. Słowa Jezusa przytoczone przez ewangelistę
Łukasza
(
Łk
22,42) przyczyniły się do rozwinięcia teologicznej refleksji
św. Maksyma Wyznawcy
dotyczącej podwójnej woli – boskiej i ludzkiej – w Osobie Chrystusa przeciwko tzw.
monoteletyzmowi
. W Getsemani znajduje się dzisiaj kilka sanktuariów chrześcijańskich, którymi opiekują się poszczególne wspólnoty kościołów wschodnich oraz
franciszkanie
.
W imieniu kościoła katolickiego nad miejscem Agonii Chrystusa, znajdującym się we wnętrzu ukończonej w
1924
r. Bazyliki Agonii (wg proj.
Antonio Barluzziego
), sprawują pieczę franciszkanie z
Kustodii Ziemi Świętej
. W ich rękach znajduje się również oddalona o kilkadziesiąt metrów Grota Pojmania – Grota Getsemani. Katolicy są w jej posiadaniu od
1392
r. To od niej bierze swą nazwę cała okolica. Badania archeologiczne pokazały, że w grocie tej już IV w. obecny był kult chrześcijański. W czasie prac spowodowanych zalaniem groty w porze deszczowej w
1956
włoski archeolog
Virgilio Corbo
ze
Studium Biblicum Franciscanum
odkrył fragmenty
ołtarza
oraz pozostałości mozaikowej posadzki.
Bazylika Agonii zwana również Bazyliką Narodów, ze względu na pochodzenie donacji z różnych stron świata, dzięki którym franciszkanie zdołali ukończyć świątynię, wznosi się na planie starożytnej bazyliki bizantyjskiej, o której odnajdujemy informacje u hiszpańskiej pątniczki
Egerii
z
380
r. Z owej antycznej budowli zachowały się oprócz fundamentów fragmenty mozaikowej posadzki. W
absydzie
nowej świątyni znajduje się dzisiaj mozaika przedstawiająca modlitwę Chrystusa w Ogrodzie Oliwnym. Po bokach dwie inne mozaiki ufundowane przez Irlandczyków i stacjonujących w Palestynie w czasie
II wojny światowej
żołnierzy polskich. Jedna przedstawia pocałunek Judasza (
Mk
14,45), druga zaś scenę pojmania Jezusa. Wokół bazyliki rosną zabytkowe drzewa oliwne, uważane przez pielgrzymów za niemych świadków wydarzeń ewangelicznych.
Mnisi greccy oraz ormiańscy opiekują się znajdującym się tuż obok Groty Pojmania podziemnym kościołem Grobu
Matki Bożej
. Jak podaje
apokryf
Transitus Mariae, to właśnie z tego miejsca Maryja Matka Jezusa została z duszą i ciałem
wzięta do nieba
. Miejsce było czczone przez judeochrześcijan już w
II
w. W IV w. powstała pierwsza świątynia poświęcona Matce Bożej. Konsekrował ją, zaraz po Soborze w Chalcedonie (
431
r.) jerozolimski biskup Juwenalis. Bizantyjski imperator
Maurycy
w
490
r. dobudował kościół górny. Relikwia Grobu Maryi pokazywana była w obszernym dolnym kościele.
Krzyżowcy
zastali kościół górny w ruinie. W latach
1112
-
1130
benedyktyni
wznieśli ponad Grobem Maryi nowy kościół wraz w przyległym klasztorem. Zburzył go w
1187
Saladyn
, oszczędzając kryptę ze względu na cześć jaką żywił dla 'błogosławionej Matki proroka Jezusa'. We wnętrzu krypty znajdował się m.in. sarkofag
Melisandy
matki króla jerozolimskiego
Baldwina III
z czasów
wypraw krzyżowych
.
Sam Grób Matki Bożej to blok kamienny, w którego wnętrzu wyżłobione zostały dwa niewielkie pomieszczenia. Pierwsze z nich to tzw. vestibulum, drugie to właściwa komora przeznaczona do pochówku. Ciało składano na kamiennej ławie. Podobny układ odnajdujemy w
Bazylice Grobu Świętego
w
Jerozolimie
w edikolii Grobu Chrystusa. Zachowany fronton dolnego kościoła to typowy przykład średniowiecznego budownictwa z okresu wypraw krzyżowych. Sanktuarium zostało odebrane łacinnikom przez władców tureckich w
1757
r. Franciszkanie opiekowali się nim wcześniej od
1363
. Prace konserwatorskie przeprowadził w Grobie Matki Bożej archeolog
Bellarmino Bagatti
, wykazując m.in., że miejsce to było wykorzystywane do pochówków w
I w.n.e.
Odkrycia archeologiczne uzupełniają świadectwa o charakterze epistograficznym m.in. apokryf Transitus Mariae (O zaśnięciu Matki Bożej) dostępny w językach:
arabskim
,
syryjskim
,
etiopskim
i
greckim
.
Linki zewnętrzne
Zobacz też