Panorama Małej Fatry z Wielkiej Raczy
Mała Fatra o zachodzie słońca
Mała Fatra (
514.43
;
słow.
Malá Fatra,
węg.
Kis-Fátra,
niem.
Kleine Fatra) –
pasmo górskie
w
Karpatach Zachodnich
(
Słowacja
).
Położenie
Mała Fatra leży w północno-zachodniej Słowacji. Od zachodu ograniczona jest
Kotliną Żylińską
, od wschodu
Kotliną Turczańską
, na północy graniczy z Wyżyną Kysucką i Wyżyną Orawską, na wschodzie – z
Wielką Fatrą
oraz
Kotliną Turczańską
, a na południu wcina się pomiędzy
Góry Strażowskie
(na zachodzie) i
Żar
(na wschodzie).
Opis
Mała Fatra należy do
Centralnych Karpat Zachodnich
i jest trzecią co do wysokości ich częścią (po
Tatrach
i
Niżnych Tatrach
). Całość pasma ma kształt nieregularnej elipsy skierowanej z północnego zachodu na południowy wschód, jego długość wynosi 52 km, a maksymalna szerokość – 16 km.
Mała Fatra jest podzielona przez dolinę
Wagu
na dwie części:
- tzw. Luczańską na południowym zachodzie, w której najwyższe szczyty to:
Veľká lúka
(1476 m n.p.m.),
Krížava
(1457 m n.p.m.),
Minčol
,
Kľak
;
- tzw. Krywańską na północnym wschodzie, w której najwyższe szczyty to:
Wielki Krywań
(1709 m n.p.m.),
Mały Krywań
(1671 m n.p.m.),
Chleb
(1646 m n.p.m.),
Hromové
(1636 m n.p.m.),
Wielki Rozsutec
(1610 m n.p.m.),
Stoh
(1607 m n.p.m.),
Suchý
(1468 m n.p.m.),
Poludňový Grúň
(1460 m n.p.m.),
Mały Rozsutec
(1344 m n.p.m.).
Mała Fatra słynie głównie z
wapiennych
i
dolomitowych
utworów skalnych w postaci bądź to masywnych skalistych szczytów, takich jak Wielki i Mały Rozsutec, bądź to masywów z licznymi wychodniami skalnymi, urwiskami i skalnymi wieżami jak
Sokolie
czy
Boboty
, jaskiń, a także głębokich, wąskich wąwozów z bystrymi potokami, progami skalnymi i wodospadami, z których najsłynniejszymi są tzw.
Diery
. Nie mniej godne uwagi są widokowe odcinki grzbietowe w części zbudowanej ze skał krystalicznych, pokryte rozległymi
halami
i długie, głębokie doliny porośnięte lasami. Największym bogactwem tych gór jest niezmiernie bogata i urozmaicona
flora
.
Fauna i flora
Krywańska Mała Fatra od dawna przyciągała uwagę ludzi – na początku byli to pasterze, poszukiwacze minerałów, myśliwi, ale i wędrowcy zwabieni pięknem tutejszej przyrody. Naukowe poznawanie pasma rozpoczęto pod koniec
XVIII
w. – od
1804
r. botanik
Pál Kitaibel
prowadził badania na terenie
Orawy
i doliny Wagu.
Mała Fatra posiada szereg pięter roślinnych, od podgórskich łąk po alpejskie hale. W lasach dominują
buk zwyczajny
(55%),
świerk pospolity
(30%) i
jodła pospolita
(6%), spotyka się także
sosnę pospolitą
,
jawor
(2%) i
wiąz
, a w szczytowych partiach –
kosodrzewinę
(2%). Na terenie pasma znajdują się: różne typy lasów, zachowanych często w stanie pierwotnym, górskie łąki, zespoły roślinności naskalnej,
torfowiska
. Park jest siedliskiem rzadkich karpackich gatunków roślin i zwierząt (często
endemitów
).
Ochrona przyrody
Park Narodowy "Mała Fatra" |
Położenie |
Słowacja
|
Data utworzenia |
1 kwietnia
1988
|
Powierzchnia | 226,3 km² |
| Commons | commons:{{{galeria_commons}}}|Multimedia w Wikimedia Commons |
| Wikinews | n:{{{wikinews}}}|Wiadomości w Wikinews |
q:{{{wikiquote}}}|{{{wikiquote}}} w Wikicytatach |
- w
1967
r. powstały pierwsze rezerwaty przyrody na terenie pasma oraz obszar chronionego krajobrazu Mała Fatra
- 1 kwietnia
1988
r. powołano do życia Park Narodowy "Mała Fatra" (Národný park Malá Fatra) o powierzchni 22630 ha (z otuliną o pow. 23262 ha). Terytorium Parku przypomina kształtem nieregularną elipsę o długości 26 km i szerokości 12,5 km, najniższy punkt Parku leży na wysokości 358 m n.p.m. (Hradsky potok k/Streczna), najwyższym jest Wielki Krywań – 1709 m n.p.m.
- 21% powierzchni parku pokrywają rezerwaty przyrody o zróżnicowanym charakterze. Symbolem Parku Narodowego "Mała Fatra" jest „postrzępiony”
Wielki Rozsutec
(1610 m n.p.m.)
Turystyka
Park oferuje możliwości atrakcyjnego wypoczynku i rekreacji:
W jednym z przysiółków wsi
Tierchowa
(Terchová), na północnym obrzeżu Małej Fatry, urodził się
Juraj Jánošík
– legendarny
zbójnik
.
Zobacz też
Linki zewnętrzne
|
Panorama Małej Fatry ze szczytu Kraviarske |
Panorama Małej Fatry ze szczytu Kraviarske