|
Faktura (muzyka)
Faktura (muzyka)Faktura – w
muzyce
to rodzaj użytych przez kompozytora środków właściwych danej technice instrumentalnej lub wokalnej. Faktura muzyczna jest sposobem łączenia przynajmniej dwóch równocześnie brzmiących melodii. Rozwój muzyki sprawił zwiększenie ilości głosów oraz ich podział pod względem ważności w utworze muzycznym. Równoczesne brzmienie kilku samodzielnych rytmicznie i melodycznie głosów spowodowało powstanie faktury muzycznej. Rodzaje faktur- uwzględniając sposób wykonania utworu:
- faktura wokalna – utwory wykonywane
a cappella
:
- faktura instrumentalna – utwory wykonywane na instrumentach muzycznych różnych od
głosu ludzkiego
- faktura wokalno-instrumentalna
- faktura kameralna – pojedyncza obsada poszczególnych instrumentów
- faktura zespołowa – zwielokrotniona obsada poszczególnych instrumentów
- uwzględniając jakość brzmienia i zróżnicowanie obsady:
- faktura homogeniczna – jednorodna obsada, mało zróżnicowane brzmienie (np. orkiestra smyczkowa, chór męski, trio stroikowe,
kwartet
smyczkowy)
- faktura poligeniczna – niejednorodna obsada, zróżnicowane brzmienie (np.
kwintet
dęty, chór mieszany)
- uwzględniając współbrzmienia i sposób prowadzenia głosów:
-
faktura homofoniczna
– faktura wielogłosowa polegająca na umieszczeniu głównej
melodii
w jednym głosie (przeważnie najwyższym), zaś pozostałe głosy tworzą akompaniament do tej melodii. Ten typ faktury rozwija się od końca
XVII wieku
wypierając fakturę polifoniczną.
- w ramach faktury homofonicznej można mówić o fakturze monodycznej – jest to faktura jednogłosowa pozbawiona jakichkolwiek elementów harmonicznych, może być wykonana wokalnie lub instrumentalnie (np.
Bogurodzica
)
- faktura polifoniczna – faktura wielogłosowa polegająca na równoczesnym prowadzeniu co najmniej dwóch samodzielnych pod względem
rytmicznym
i melodycznym głosów wokalnych lub instrumentalnych. Ze względu na stosunek linii melodycznych względem siebie, rozróżniamy następujące rodzaje polifonii:
- polifonia kontrastowa – polega na niezależnym prowadzeniu głosów; brak jest pokrewieństwa melodii i rytmu pomiędzy poszczególnymi głosami
- polifonia imitacyjna – melodia i przebieg rytmiczny poszczególnych głosów są podobne, rodzaje:
- polifonia imitacyjna ścisła – poszczególne głosy naśladują się wzajemnie z pewnym opóźnieniem (np.
kanon
,
fuga
)
- polifonia imitacyjna swobodna – głosy mogą, ale nie muszą do siebie nawiązywać przez korespondencję
motywiczną
, rytmy uzupełniające lub powtarzanie schematów rytmicznych (np.
inwencja
)
- uwzględniając kryterium historyczne:
- inne rodzaje faktur:
- faktura topofoniczna – wykorzystanie oddziaływania przestrzennego dźwięku na słuchacza. Przykładem jest Tuba mirum z Requiem
Giuseppe Verdiego
. Ta część polega na dialogu sekcji dętej orkiestry z
trąbkami
umieszczanymi przeważnie za słuchaczami.
-
faktura monofoniczna
– jednogłosowość. Nie posiada akompaniamentu.
Linki zewnętrzneMikołaj Kosmalski:
Pojęcie faktury w polskim piśmiennictwie muzycznym (na przykładzie artykułów z kwartalnika "Muzyka").
Praca licencjacka napisana pod kierunkiem dr. Andrzeja Wolańskiego. Akademia Muzyczna we Wrocławiu 2010.
Inne hasła zawierające informacje o "Faktura (muzyka)":
Sztuka
...
Szkoci
...
Aurora
...
Katarzyna Klich
...
Janusz Józefowicz
...
Dire Straits
...
Boris Blacher
...
Hector Berlioz
...
Vincenzo Bellini
...
Samuel Pepys
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Faktura (muzyka)":
232 Kultura i nauka w latach 1945 ? 2003 (plansza 8)
...
213 Polska kultura, sztuka i nauka dwudziestolecia międzywojennego (plansza 12)
...
213 Polska kultura, sztuka i nauka dwudziestolecia międzywojennego (plansza 13)
...
|
|
|
|