|
Forma sonatowa
Forma sonatowaForma sonatowa (popularnie, lecz niepoprawnie nazywana: allegro sonatowe, od nazwy pierwszej części
cyklu sonatowego
, w której zwykle występuje (nazywana "allegro sonatowe" TYLKO w pierwszej części cyklu sonatowego, JEŻELI jest utrzymana w tempie allegro <<z włoskiego "wesoło, prędko">>)) - jedna z podstawowych
form muzycznych
, wykształcona i typowa dla epoki
klasycyzmu
. Występuje m. in. w:
symfoniach
,
sonatach
,
koncertach
. Istotą formy sonatowej jest dualizm tematyczny. Składa się z trzech zasadniczych odcinków: -
Ekspozycja
- prezentacja dwóch kontrastujących tematów, zwykle połączonych
łącznikiem
. Pierwszy temat (w tonacji głównej) jest żywy, dynamiczny, w tempie allegro; odpowiedzią jest drugi – stonowany i bardziej melodyjny, skomponowany w tonacji pokrewnej,
dominancie
lub tonice paralelnej durowej (w przypadku sonaty w tonacji moll). Pomiędzy tematami występuje łącznik, który ma za zadanie przygotować wejście tematu 2, co najczęściej oznacza modulację tonacji. Ekspozycję kończy epilog. Przeważnie ekspozycja (zwłaszcza w większych dziełach) jest powtórzona.
-
Przetworzenie
- najbardziej dowolna część formy sonatowej. Następuje tu przeróbka tematów, pod względem
melodycznym
rytmicznym
,
harmonicznym
,
fakturalnym
: spotykana jest forma
polifoniczna
, oparta na prostej
imitacji
,
kanonie
lub
fudze
. Wykorzystuje ona materiały muzyczne: obu tematów (w całości lub we fragmentach), tylko jednego tematu, łącznika, epilogu lub wprowadza nowe myśli. Istotą przetworzenia jest kulminacja napięcia. Przetworzenie najlepiej ukazuje kunszt kompozytora. Nie występuje w nim w całości żaden temat, jedynie ich fragmenty, lub części łącznika i epilogu. Część ta jest pełna napięć harmonicznych spowodowanych dużą ilością modulacji czasem do odległych tonacji.
-
Repryza
, zwana też reekspozycją - występują w niej tematy 1 i 2 (oba zaczerpnięte z ekspozycji). Temat 2 występuje w tonacji głównej i co ważne są w nim drobne zmiany. Zakończona jest zwykle
codą
. W koncertach, przed repryzą lub między repryzą a codą często występuje kadencja wirtuozowska dla solisty.
Forma sonatowa często porównywana jest z trzyaktowym dramatem klasycznym.
Inne hasła zawierające informacje o "Forma sonatowa":
Biskup
...
Sztuka
...
Brno
...
Elegia
...
Nowa Polityka Ekonomiczna
...
Musical
...
Język prasłowiański
...
Dwoinka
...
Pstrąg potokowy
...
Nasienie
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Forma sonatowa":
Komunikacja językowa (plansza 12)
...
Tęsknota za ojczyzną - ˝Moja piosnka (II)˝ Cypriana Kamila Norwida (plansza 6)
...
Tęsknota za ojczyzną - ˝Moja piosnka (II)˝ Cypriana Kamila Norwida (plansza 7)
...
|
|
|
|