Most Kamienny w Ratyzbonie (
niem.
Steinerne Brücke) –
średniowieczny
most
na
Dunaju
w
Ratyzbonie
w
Bawarii
w południowych
Niemczech
. Obok
katedry
, most Kamienny to najsłynniejszy zabytek ratyzbońskiego Starego Miasta, które od 13 lipca 2006 znajduje się na
liście światowego dziedzictwa kultury UNESCO
.
Budowa
Widok na most Kamienny i bramę miejską
Most powstał w rekordowym czasie ok. 11 lat, najprawdopodobniej w latach 1135-46[1]. Jego konstruktorzy byli najprawdopodobniej zainspirowani architekturą
rzymskiego
mostu Trajana[2] na dolnym Dunaju, leżącego na terenie dzisiejszej
Rumunii
w mieście
Drobeta-Turnu Severin
. Przez ponad 800 lat był to jedyny most na Dunaju w Ratyzbonie. Służył za wzór budowniczym wielu innych mostów w owym czasie (XII-XIII w.), np. mostu Judyty na
Wełtawie
w
Pradze
(poprzednika
mostu Karola
), a także mostów na
Łabie
w
Dreźnie
, na
Tamizie
w
Londynie
i na
Rodanie
w
Awinionie
.
Konstrukcja
Parametry techniczne:
Długość | | 336 | m |
Szerokość | | 8 | m |
Wysokość | | 15 | m |
Liczba przęseł | | 16 | (15 jeszcze widocznych) |
Rozpiętość przęseł | | 10,45 – 16,60 | m |
Szerokość filarów | | 5,85 – 7,40 | m |
Szacunkowy ciężar | | 100.000 | t |
Pierwsze
przęsło
i
filar
od strony południowej zostały zabudowane w latach 1616-20 przy okazji prac nad składami
soli
i zachowały się pod podjazdem na most.
Filary spoczywają na podkładach z pni
dębowych
na
żwirowym
dnie Dunaju. Przed rozmyciem ochraniają je sztuczne wysepki, tzw. wyspy filarowe, które tworząc przewężenia, powodują około półmetrową różnicę w stanie wody pomiędzy odcinkiem rzeki za mostem a przed mostem. Pod przęsłami tworzą się silne prądy i powstaje słynny ratyzboński
wir
.
Mostu chroniły trzy
wieże
, z których zachowała się jedynie Wieża Mostowa (niem. Brückturm) po stronie południowej. Przestronny przejazd z boku Wieży Mostowej wraz z szerokim podjazdem powstały na początku XX w. przy okazji budowy linii
tramwajowej
. 23 kwietnia 1945
naziści
wysadzili przejazd w powietrze, by opóźnić wejście wojsk
amerykańskich
do miasta.
Północna część mostu stanowiła wcześniej granicę pomiędzy Księstwem Bawarii a
wolnym miastem
Ratyzboną.
W połowie mostu znajduje się tzw. Bruckmandl, figura młodego mężczyzny patrzącego na Stare Miasto,
symbolizująca
niezależność wolnego miasta Ratyzbony od władzy
biskupa
. Wedle
legendy
pomnik przedstawia głównego budowniczego mostu. Pochodząca z 1446 oryginalna figura znajduje się dziś w Muzeum Historycznym miasta Ratyzbony, a na moście stoi kopia z 1854.
Z powodu wielkich obciążeń z jakimi most musiał się zmagać ostatnimi laty, jego wytrzymałość się znacznie pogorszyła. Nie wyklucza się nawet zamknięcia mostu dla ruchu w ciągu najbliższych lat.
Legenda
O budowie mostu Kamiennego traktuje
legenda
, według której główny budowniczy mostu założył się z budowniczym katedry o to, kto pierwszy ukończy prace. Ponieważ budowa katedry posuwała się znacznie szybciej niż konstrukcja mostu, jego budowniczy zawarł pakt z diabłem. W zamian za pomoc, diabeł miał otrzymać pierwsze trzy dusze, które przejdą po gotowym moście. Odtąd prace ruszyły pełną parą i most był wkrótce gotowy, na długo przed katedrą. Kiedy diabeł zażądał zapłaty, sprytny budowniczy przegonił przez most trzy
kury
. Wściekły diabeł próbował zniszczyć konstrukcję, ale mu się to nie udało. Wedle legendy, wgłębienie widoczne na moście to pozostałość właśnie po czarcim ataku.
W rzeczywistości jednak most był gotowy w 1146 – dużo wcześniej niż katedra, której budowę rozpoczęto dopiero w 1273.
Okolice mostu Kamiennego
Tuż za południowym zjazdem z mostu, obok średniowiecznego składu soli, znajduje się Historische Wurstküche, pierwotnie kuchnia dla budowniczych mostu, a obecnie tradycyjna restauracja.
Przypisy
- ↑ Prace zaczęły się najpóźniej w 1143 a zakończyły najwyżej w 1147, kiedy to uczestnicy
II wyprawy krzyżowej
pod przywództwem
Ludwika VII Młodego
przekroczyli
Dunaj
przejeżdżając przez most kamienny w Ratyzbonie.
- ↑ Nazywanego też Rzymskim Mostem przy Drobeta-Turnu Severin, mostem na Dunaju przez
„Żelazne Wrota”
(od nazwy przełomu Dunaju) albo mostem Apollodurusa od nazwiska jego
greckiego
konstruktora
Bibliografia
- K. Bauer: Regensburg. Ratyzbona: 1988. . (
niem.
)
- E. Feistner (red.): Die Steinerne Brücke in Regensburg. Ratyzbona: Schnell & Steiner, 2005. . (
niem.
)