Palestyńczycy - część
arabskich
mieszkańców byłego brytyjskiego
terytorium mandatowego
Palestyny
, obecnie skupionych w dwóch terytoriach okupowanych przez
Izrael
(
Zachodni Brzeg
i
Strefa Gazy
) tworzących
Autonomię Palestyńską
.
Arabowie pojawili się na tych terenach już w pierwszej połowie VII w. w okresie arabskiej ekspansji na
Bliskim Wschodzie
. Od tego czasu stanowią oni największą
grupę etniczną
tego regionu, choć od
1518
roku, gdy został zajęty przez
imperium osmańskie
, nie rządzili nigdy samodzielnie tym obszarem. Arabowie palestyńscy uważali Palestynę za część
Syrii
i nie wypracowali żadnych miejscowych struktur politycznych. Faktycznie do czasu mandatu brytyjskiego nie istniała odrębna palestyńska świadomość narodowa. Dopiero w obliczu konfliktu z osadnikami żydowskimi, a w szczególności po podziale mandatu brytyjskiego w 1947 zaczęły narastać tendencje narodowotwórcze i potrzeba stworzenia niezależnego państwa arabskiego w tym regionie[1].
W wyniku działań wojennych
pierwszej wojny izraelsko-arabskiej
1948
-
49
, a także później po
wojnie sześciodniowej
w
1967
, wielu Arabów palestyńskich opuściło swoje dotychczasowe miejsce zamieszkania. Liczbę uchodźców szacuje się na 800-900 tysięcy w roku 1948, a w 20 lat później na ponad 350 tysięcy. Współcześnie terytoria okupowane zamieszkuje 2,3 mln Palestyńczyków (2001), z czego zdecydowana większość to uchodźcy z terenu Izraela. Poza granicami Autonomii mieszka jeszcze 2-3 miliony Palestyńczyków, głównie w sąsiednich krajach arabskich - najwięcej w
Jordanii
. Wielu z nich żyje w obozach dla uchodźców poniżej granicy ubóstwa. Z drugiej strony wielu Palestyńczykom udało się zdobyć wyższe wykształcenie na arabskich uniwersytetach i stąd właśnie wywodzą się najważniejsi inicjatorzy zbrojnego ruchy wyzwoleńczego.
W drugiej połowie lat 50. powstała pierwsza organizacja palestyńska Palestyński Ruch Wyzwolenia Narodowego zwany
al-Fatah
. W 1964 r. powołano do życia
Organizację Wyzwolenia Palestyny
, która miała reprezentować cały naród palestyński. Wkrótce przyjęto również Palestyńską Kartę Narodową, która stała się swego rodzaju konstytucją Palestyńczyków, a do której odwoływały się wszystkie partie i ruchy palestyńskie. W ciągu kolejnych lat powstawały nowe ruchy, które były coraz bardziej radykalne. W
1970
r. zbrojne ugrupowania palestyńskie próbowały przejąć władzę w
Jordanii
, a niepowodzenie tej akcji spowodowało masową emigrację Palestyńczyków z tego kraju. Mimo to Palestyńczycy wciąż stanowią większość ludności
Jordanii
. Na terenach
Strefy Gazy
i
Zachodniego Brzegu Jordanu
zbrojne powstania palestyńskie (tzw.
intifada
) przeciw izraelskiej okupacji wybuchały w latach
1987
i
2000
r. W łonie działaczy niepodległościowych nadal występują różnice między działaczami umiarkowanymi i radykalnymi.
Przypisy
- ↑ Piotrowski, J. Spór o Palestynę, Warszawa 1982