Qiryat Gat (właściwie Kiryat Gat;
hebr.
קריית גת;
arab.
كريات جات/كريات غات) - miasto położone w
Dystrykcie Południowym
w
Izraelu
.
Leży w północnej części
pustyni Negew
, w otoczeniu
moszawów
Sde Moshe
,
Lakisz
,
No'am
,
Shalva
,
Uza
,
Nir Hen
,
Shahar
,
Rewaha
,
Zavdi'el
i
Menuha
,
kibucu
Gat
, oraz wiosek
Even Szmuel
i
Aluma
. Na północny zachód od miasta znajduje się tajna baza
Sił Obronnych Izraela
Pluggot Givati.
Historia
Pierwotnie znajdowały się tutaj dwie
arabskie
wioski: w części zachodniej al-Faluja (
arab.
الفالوجة)[1] i w części wschodniej Iraq al-Manshija (
arab.
عراق المنشية)[2]. Najdłuższą historię ma al-Faluja. Istniała ona początkowo jako miejscowość Zurayq al-Khandaq. W
XIV wieku
osiedlił się w niej mistrz
sufizmu
, Shahab al-Din al-Faluji. Na jego cześć zmieniono nazwę miejscowości na al-Faluja[3].
Pod
brytyjskim
panowaniem w
Mandacie Palestyny
, na północ od wioski al-Faluja wybudowano bazę lotniczą
Royal Air Force
Pluggot Givati, która została zamknięta w
1948
.
Pomnik pamięci konwoju jadącego do Gat i Gal'on
29 listopada
1947
roku
Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych
przyjęło Rezolucję nr. 181. Była to decyzja w sprawie podziału
Palestyny
na dwa państwa: żydowskie i arabskie. Na mocy tej Rezolucji, obie wioski al-Faluja i Iraq al-Manshija miały znaleźć się w państwie arabskim[4].
Podczas
wojny domowej w Mandacie Palestyny
żydowski konwój
Hagany
jadący z zaopatrzeniem do kibuców
Gat
i
Gal'on
, wjechał
14 marca
1948
do al-Falujy. Gdy konwój został zaatakowany przez mieszkańców wioski, doszło do bitwy w której zginęło 37 Arabów i 7 Żydów, a rannych zostało 20 Arabów i 4 Żydów. Następnego dnia do wioski wszedł oddział saperski Hagany i w ramach akcji odwetowej wysadził w powietrze dziesięć domów[5].
Podczas
Wojny o Niepodległość
w maju
1948
na terytorium byłego Mandatu Palestyny wkroczyły wojska
egipskie
. Kolumna egipskich wojsk zmechanizowanych została zatrzymana przez Izraelczyków w pobliżu miasta
Aszdod
, po czym wycofała się ona w kierunku Negewu i zatrzymała się w rejonie wiosek al-Faluja i Iraq al-Manshija.
16 października
1948
izraelskie oddziały w trakcie "Operacji Yoav" rozpoczęły ataki na egipskie pozycje położone w tym rejonie. W wyniku tej operacji, do
22 października
około 4 tys. egipskich żołnierzy zostało otoczonych w tzw. "worku Faluja"[6].
28 grudnia
1948
izraelskie oddziały wykonały kolejny oskrzydlający manewr, zacieśniając pętlę okrążenia.
Zawarte
24 lutego
1949
izraelsko-egipskie zawieszenie broni umożliwiło Egipcjanom wycofanie swoich wojsk z okrążenia, natomiast obszar "worka Faluja" miał przejść pod kontrolę izraelską[7].
26 lutego
egipska brygada swobodnie wycofała się w kierunku
półwyspu Synaj
, a
1 marca
obie wioski zostały zajęte przez Izraelczyków. Doszło wówczas do naruszenia warunków zawieszenia broni, ponieważ izraelscy żołnierze zaczęli zmuszać arabską ludność cywilną do opuszczenia wiosek. Obserwator
ONZ
Ralph Bunche
raportował, że zastraszanie cywilów obejmowało przypadki pobicia, kradzieże i usiłowania dokonania gwałtu[8]. Z tego powodu wszyscy mieszkańcy do
22 kwietnia
opuścili swoje wioski, a
27 kwietnia
Izraelczycy przystąpili do wyburzania domów[8].
W
1954
utworzono tutaj obóz przejściowy (ma'abarot) dla żydowskich imigrantów masowo napływających do Izraela. Nową osadę nazwano Qiryat Gat na cześć
starożytnego
miasta
Gat
. Początkowo badania
archeologiczne
błędnie wskazywały właśnie to miejsce jako prawdopodobną lokalizację tego miasta. Później jednak okazało się, że znajdowało się ono na wzgórzu Tel es-Safi, w odległości 13
km
na północny wschód od Qiryat Gat[9].
Współczesna osada została założona we wrześniu
1955
przez 18 rodzin imigrantów z
Maroka
. Bardzo szybko dołączyli do nich imigranci z
Afryki Północnej
(głównie z
Tunezji
)[10].
W
1958
Qiryat Gat otrzymało status
samorządu lokalnego
, a w grudniu
1972
prawa miejskie[11]. W latach 90. osiedliła się tutaj duża grupa imigrantów z krajów byłego
ZSRR
,
Etiopii
i
Argentyny
[10].
W styczniu
2009
na miasto spadły rakiety
Grad
wystrzeliwane przez palestyńską organizację
terrorystyczną
Hamas
ze
Strefy Gazy
[12][13].
Demografia
Zgodnie z danymi
Izraelskiego Centrum Danych Statystycznych
w
2008
roku w mieście żyło 47,9 tys. mieszkańców[14].
Zgodnie z danymi Izraelskiego Centrum Danych Statystycznych w Qiryat Gat w
2000
było 15 257 zatrudnionych pracowników i 1 152 pracujących na własny rachunek. Pracownicy otrzymujący stałe pensje zarabiali w 2000 średnio 4 124
NIS
, i otrzymali w ciągu roku podwyżki średnio o 4,9
%
. Przy czym
mężczyźni
zarabiali średnio 5 199 NIS (podwyżka o 7,3%), a
kobiety
zarabiały średnio 2 956 NIS (obniżka o 1,8%). W przypadku osób pracujących na własny rachunek średnie dochody wyniosły 5 494 NIS. W 2000 roku w Qiryat Gat było 1 336 osób otrzymujących zasiłek dla bezrobotnych i 6 487 osób otrzymujących świadczenia gwarantowane.
Populacja miasta pod względem wieku:
Wiek (w latach) | Procent populacji w
%
|
---|
0-4 | 8,1% |
5-9 | 8,3% |
10-14 | 8,5% |
15-19 | 8,1% |
20-29 | 16,5% |
30-44 | 16,6% |
45-59 | 18,8% |
ponad 60 | 15,2% |
Źródło danych:
Central Bureau of Statistics
.
Miasto posiada następujące osiedla mieszkaniowe: Malkei Israel, Atarei HaMikra, Tsahal, HaKomemiyut, Sha'ar Hadarom, HaHa'apala, Megadim, Pe Zayin, Hahoresh, Glikson, Benei Israel oraz HaShoftim.
Edukacja
W mieście jest 18 szkół podstawowych i 13 szkół średnich, w których uczy się 10,7 tys. uczniów. W
2001
54,7% absolwentów szkół średnich podjęło dalszą naukę na studiach. Wśród tutejszych szkół znajdują się między innymi: Makif Hadash, Makif Rogozin, Herzl, Makif Gross, Ben Gurion, Mipi Ofalim, Ben Tsvi, HaNevim, HaRambam, Haredi, Yore De'a, Makif Shlaun, Rashbi, Masua, Yad Shimon, Menachem Begin, David Elazar, Yad Itschak, Ort Hanichim, Shprintsak
Działają tutaj Instytut Edukacyjny Neve Hanna,Centrum Pedagogiczne oraz szkoła edukacji specjalnej Ma'as. Jest tu także centrum edukacji religijnej Chabad of Kiryat Gat oraz
jesziwa
Tomchei Tmimim[15].
Sport
Miejski zespół piłkarski Maccabi Kiryat Gat przeżywa od kilku lat kłopoty finansowe, posiada jednak duży stadion położony w północnej części miasta.
W mieście jest kryty basen pływacki HaShoftim, miejski basen kąpielowy oraz korty tenisowe.
Gospodarka
W południowo-wschodniej części miasta znajduje się strefa przemysłowa, która jest siedzibą wielu zakładów przemysłowych.
W
1999
rozpoczął swoją działalność zakład
Intela
, znany jako Fab 18. Produkuje się tutaj między innymi
procesory
Pentium 4
oraz
pamięci Flash
. Zakład korzystał z pomocy finansowej izraelskiego rządu w wysokości 525 mln
NIS
. Eksperci oceniają, że zakład w Qiryat Gat jest wart około 1,5 mld
USD
[16][17]. W lipcu
2008
koncern otworzył w Qiryat Gat nowy zakład Fab 28. Intel zainwestował w jego budowę ponad 3,5 mld USD. Zakład produkuje
mikroprocesory
w technologii 0,045 mikrona i jest jednym z trzech najnowocześniejszych zakładów Intela na świecie[18].
Koncern Numonyx produkuje w zakładzie Fab 1 karty pamięci Flash. Firma HP Indigo specjalizuje się w technologicznych rozwiązaniach druku barwnego.
W północnej części miasta znajduje się doświadczalna stacja rolnictwa genetycznego ha-Zera.
Osoby związane z miastem
Komunikacja
Na wschód od miasta przebiega
autostrada
nr 6
(
Beit Kama
-
Eliakim
), brak jednak możliwości bezpośredniego wjazdu na nią. Wzdłuż północnej granicy miasta przebiega
droga ekspresowa
nr 35
(
Aszkelon
-
Hebron
). Można na nią wjechać dwoma wjazdami z miasta i jednym ze strefy przemysłowej. Natomiast wzdłuż zachodniej granicy miasta przebiega droga ekspresowa
nr 40
(
Kfar Saba
-
Qetura
). Można na nią wjechać jednym wjazdem z miasta.
W strefie przemysłowej położonej na południowym wschodzie miasta jest
stacja kolejowa Qiryat Gat
. Pociągi z Qiryat Gat jadą do
Nahariji
,
Hajfy
,
Tel Awiwu
i
Beer Szewy
.
Przypisy
- ↑
Welcome To al-Faluja
(
ang.
). W: Palestine Remembered [on-line]. [dostęp 20 marca 2009].
- ↑
Village Statistics of 1945: A Classification of Land and Area ownership in Palestine: Gaza Directory Listings
(
ang.
). W: Palestine Liberation Organization research Center [on-line]. [dostęp 20 marca 2009].
- ↑ Walid Khalidi:
All that Remains: Alfalouja
(
ang.
). W: Jerusalem I Love You [on-line]. 4 lipca 2007. [dostęp 20 marca 2009].
- ↑
Map of UN Partition Plan
(
ang.
). W: United Nations [on-line]. [dostęp 20 marca 2009].
- ↑ „The New York Times”, ss. A1 (15 marca 1948) (
ang.
). Cytat: 37 Arabów i 7 Żydów zginęło w walkach w Palestynie: samochody opancerzone Hagany pomogły konwojowi zaopatrzeniowemu, doprowazając do zajęcia wioski.
- ↑ Carta Jerusalem, Battle Sites in the Land of Israel. W: Israel:Carta. Ss. 29-30. .
- ↑
Tekst porozumienia izraelsko-egipskiego
(
ang.
). [dostęp 20 marca 2009].
- ↑ 8,0 8,1 Bunche to Shiloah, 4 Mar. 1949, Israel State Archives FM 2431\1. W: Benny Morris: The Birth of the Palestinian Refugee Problem Revisited. Cambridge: Cambridge University Press, 2004, s. 522. (
ang.
)
- ↑ Zev Vilnay: The Guide to Israel. Jerozolima: Hamakor Press, 1970, s. 250.
- ↑ 10,0 10,1
Partnership 2000 - Kiryat Gat
(
ang.
). W: Jewish United Fund. [on-line]. [dostęp 20 marca 2009].
- ↑
Iriyat Qiryat Gat
(
ang.
). W: Flags Of The World [on-line]. [dostęp 20 marca 2009].
- ↑
Rocket in Qiryat Gat (Qassam)
(
ang.
). W: You Tube [on-line]. 16 stycznia 2009. [dostęp 20 marca 2009].
- ↑
Jewish Agency’s Kiryat Gat Offices Damaged by Grad Missile
(
ang.
). W: Jewish Agency for Israel [on-line]. 18 stycznia 2009. [dostęp 20 marca 2009].
- ↑
Israel Central Bureau of Statistics
(
ang.
). W: Israel Central Bureau of Statistics [on-line]. [dostęp 26 maja 2008].
- ↑
Chabad-Lubavitch Centers in "Kiryat Gat Israel"
(
ang.
). W: Chabas Centers [on-line]. [dostęp 20 marca 2009].
- ↑ Brenda Gazzar:
Intel's inside
(
ang.
). W: The Jerusalem Post [on-line]. 5 stycznia 2006. [dostęp 20 marca 2009].
- ↑ Mariusz Błoński:
Intel zamyka i otwiera
(
pol.
). W: International Data Group Poland S.A. [on-line]. 18 stycznia 2007. [dostęp 20 marca 2009].
- ↑ Jacob Richman:
Intel dedicates Fab 28 in Kiryat Gat
(
ang.
). W: Good News From Israel [on-line]. 1 lipca 2008. [dostęp 20 marca 2009].
Linki zewnętrzne