Sekstus Pompejusz (Sextus Pompeius Magnus Pius, ur.
75 p.n.e.
- zm.
35 p.n.e.
) rzymski dowódca ostatnich lat republiki, do końca walczący z
II triumwiratem
. Młodszy syn
Pompejusza Wielkiego
i
Mucji Tercji
, brat
Gnejusza Pompejusza Młodszego
. Poślubił
Skrybonię II
.
Wzrastał wraz z bratem w cieniu swojego sławnego ojca. W
49 p.n.e.
po przekroczeniu przez
Cezara
Rubikonu i wybuchu wojny domowej ojciec i starszy brat wraz z konserwatywnymi senatorami udali się na Wschód, a Sekstus pozostał wraz z macochą Kornelią Metellą w Rzymie. Po przegranej
bitwie pod Farsalos
Pompejusz Wielki został zmuszony do ucieczki. Spotkał Kornelię i Sekstusa na wyspie Mitylenie i razem odpłynęli do Egiptu. Tam Sekstus był świadkiem zdradzieckiego zabójstwa ojca. Kornelia powróciła do Rzymu, a Sekstus przyłączył się do przeciwników Cezara zbierających wojska w Afryce. W
46 p.n.e.
Cezar jednak pokonał pod
Tapsus
wojska dowodzone przez Metellusa Scypiona i Katona Młodszego. W następnym roku w
bitwie pod Mundą
pokonani zostali bracia Pompejusze, i tylko Sekstus zdołał zbiec, ukrywał się początkowo w północnej
Hiszpanii
, a w
43
zdołał opanować
Sycylię
.
Po zabójstwie Cezara w Idy Marcowe
44 p.n.e.
znów wybuchła wojna domowa między politycznymi spadkobiercami Cezara;
Markiem Antoniuszem
,
Oktawianem Augustem
i
Markiem Lepidusem
, którzy utworzyli
II triumwirat
, a zabójcami Cezara, kierowanymi przez
Marka Brutusa
i
Gajusza Kasjusza
. Okres ich walk wykorzystał Sekstus Pompejusz do utworzenia na bazie Sycylii silnej armii i floty. Po ostatecznym
zwycięstwie pod Filippi
w
42 p.n.e.
nad siłami Brutusa i Kasjusza triumwirowie zwrócili się przeciwko Sekstusowi. Jednak nie doszło do rozstrzygającego zwycięstwa i w
39 p.n.e.
został zawarty pokój w Puteoli, który przyznawał mu władzę prokonsula na
Korsyce
,
Sardynii
,
Sycylii
i
Peloponezie
oraz został desygnowany na konsula w
33
.
Został także augurem, choć nie odbył inauguracji nie powracając już nigdy do Rzymu. Do śmierci był faktycznym władcą Sycylii. Pogłębiające się rozdźwięki między Antoniuszem a Oktawianem skłoniły tego ostatniego do rozpoczęcia ponownie wojny z Sekstusem Pompejuszem. Próby zdobycia Sycylii nie przynosiły powodzenia, m.in. Sekstus odniósł zwycięstwo w morskiej bitwie pod
Messyną
. Dopiero rozbudowa floty pozwoliła
Markowi Agrypie
- utalentowanemu dowódcy Oktawiana odnieść decydujące zwycięstwo pod Naulochos i całkowicie rozbić flotę Sekstusa. Sekstus Pompejusz zdołał i tym razem zbiec na Wschód. Jednak w
36 p.n.e.
został schwytany w Milecie i bez sądu stracony na rozkaz jednego z dowódców Antoniusza,
Marka Titiusa
.
Zobacz też:
Drzewo genealogiczne Pompejuszów