Świątynia Jowisza Najlepszego Największego, Świątynia Jowisza Kapitolińskiego (
łac.
Templum Iovis Optimi Maximi) - centralna, największa w
Italii
świątynia
Jowisza
, znajdująca się w
starożytności
na
wzgórzu kapitolińskim
w
Rzymie
, a ściślej na jego północnym wierzchołku zwanym Capitolium.
Budowę rozpoczął król
Tarkwiniusz Stary
, kontynuował jego następca
Serwiusz Tulliusz
, a ukończył
Tarkwiniusz Pyszny
. Konsekrowana została
13 września
509 p.n.e.
, już po ustanowieniu republiki, przez
konsula
Marka Horacjusza Pulwillusa.
Na budowę świątyni wydatkowano 40
talentów
srebra (około tony). Wybudowana w
porządku toskańskim
na
podium
o wysokości 5,0 m. Wymiary w planie 55,0 x 65,0 m. Otoczona
kolumnadą
z 6 kolumn z trzech stron, od frontu kolumny stały w trzech rzędach tworząc przedsionek.
Cella
została podzielona na trzy części. Budowla ta była wykonana w całości z drewna, zdobiona
terakotą
.
Świątynia oprócz funkcji sakralnej spełniała też rolę swego rodzaju muzeum, ze stałą ekspozycją co świetniejszych darów wotywnych, miała także podziemne magazyny i archiwa. Co roku, w rocznicę poświęcenia świątyni, w jedną z jej kolumn wbijano gwóźdź. Gwoździe te policzył rzymski
edyl
roku
304 p.n.e.
Gnejusz Flawiusz
i ustalił tym samym, kiedy świątynia została konsekrowana.
Świątynia uległa zniszczeniu w wyniku
pożaru
, jaki z nieustalonych przyczyn wybuchł
5 lipca
83 p.n.e.
. Odbudowana w dawnym kształcie i ponownie konsekrowana w roku
69 p.n.e.
przez
konsula
Kwintusa Lutacjusza Katulusa
. Następny pożar w roku
26 p.n.e.
powstaje od uderzenia
pioruna
i powoduje niewielkie szkody, które naprawia
Oktawian August
.
W roku
69
n.e. na skutek walk w mieście wybucha na Kapitolu pożar, który całkowicie niszczy świątynię po raz kolejny. I po raz kolejny świątynia zostaje odbudowana niemalże w tym samym kształcie i z tego samego materiału (
drewno
). Zmiany wyglądu świątyni dotyczą jej wysokości, którą zwiększono, ulepszając przysadziste proporcje ustalone w czasach królewskich. Konsekracji świątyni dokonuje
Wespazjan
jako urzędujący
konsul
w roku
75
n.e.
W roku
80
n.e. budowlę
Wespazjana
trawi całkowicie następny pożar powstały znów od uderzenia pioruna. Pożary, zwłaszcza z lat
82 p.n.e.
,
69
n.e. i
80
n.e., spowodowały poważne straty dla rzymskiej sztuki i nauki z powodu zniszczenia przechowywanych w świątyni zabytków i dokumentów.
Świątynia zostaje odbudowana po raz ostatni i konsekrowana w roku
82
n.e. przez cesarza
Domicjana
jako urzędującego
konsula
. Tym razem do budowy użyto białego
marmuru
(co skutecznie już zapobiegło pożarom). Wydano na nią 12000 talentów
złota
(ok. 312 ton, co stanowi równowartość kilkunastu miliardów obecnych
złotych
). Była największą i najwspanialszą świątynią
Rzymu
.
Upadek kultu
Jowisza
nastąpił w
IV wieku
n.e. wraz z zakazem sprawowania kultów pogańskich wprowadzonym przez
chrześcijan
. Sama budowla przetrwała co najmniej do
XII wieku
, a potem – nie wiadomo kiedy i jak – uległa zupełnemu zniszczeniu.
Linki zewnętrzne