Drukarnia Łazarzowa (Oficyna Łazarzowa) —
przedsiębiorstwo
założone przez
Łazarza Andrysowicza
w
Krakowie
, znane również pod nazwą Officina Lazari[1].
Drukarnia Łazarzowa miała ścisły związek z drukarnią
Hieronima Wietora
, który to w roku
1518
założył tłocznię w
Krakowie
. Po jego śmierci przedsiębiorstwo przejęła żona Barbara, wraz z przyszłym mężem, Łazarzem Andrysowiczem ze Strykowa. Po śmierci Łazarza w roku
1577
, oficynę przejął syn jego i Barbary,
Jan Januszowski
(1550-1613), który rozwijał tłocznię jako Oficynę Łazarzową. Nowy właściciel był człowiekiem wykształconym, odbył studia prawnicze w
Padwie
, po powrocie do kraju był sekretarzem na dworach królów polskich,
Zygmunta Augusta
i
Stefana Batorego
.
Gdy w 1577 roku objął przedsiębiorstwo drukarskie, zaczął wprowadzać reformy i ulepszenia. Jako zwolennik urządzeń zagranicznych za wzór brał takich drukarzy jak
Aldo Manucjusza
, rodzinę Estienne'ów i
Plantina
. Wprowadził duże, ozdobne
inicjały
, nie stosował ilustracji
drzeworytu
, próbował za to
miedziorytu
. W roku
1578
Januszowski otrzymał upoważnienie do drukowania statutów i konstytucji sejmowych (
serwitoriat królewski
), nakazujące jednocześnie drukowanie wszystkich pism urzędowych wychodzących z kancelarii królewskiej. W zamian serwitor królewski był zwolniony z wszelkich podatków. 10 lat później został
nobilitowany
przez króla
Zygmunta III
, który nadał mu wkrótce tytuł architypografa Jego Królewskiej Mości.
Januszowski podjął drugą po Wietorze próbę stworzenia
czcionki
narodowej oraz ustalenia
ortografii polskiej
. Stworzył wzory nowych czcionek, prostych i ukośnych, dostosowanych do wymagań
fonetyki
i pisowni
języka polskiego
. Wydał projekt nowej ortografii polskiej,
Nowy karakter polski
(
1594
).
Kłopoty finansowe nie ominęły Oficyny Łazarzowej, dodatkowo podczas zarazy panującej w Krakowie w roku
1601
, umarła żona i dzieci Januszowskiego. Sam został
archidiakonem
sądeckim i od tej pory przestał interesować się drukarnią. Wydzierżawił ją Bazylemu Skalskiemu, a następnie
Maciejowi Jędrzejowczykowi
, który po śmierci właściciela przejął Oficynę Łazarzową wykupując ją od pozostałych synów Januszowskiego.
Historia Oficyny Łazarzowej najprawdopodobniej kończy się w roku 1609, wskutek przeniesienia przez króla
Zygmunta III Wazę
stolicy z Krakowa do
Warszawy
.
Przypisy