Rawa Ruska (
ukr.
Рава-Руська) –
miasto
na
Ukrainie
, na
Roztoczu Wschodnim
, nad
Ratą
, w
obwodzie lwowskim
, w
rejonie żółkiewskim
, przy
granicy
z
Polską
. Do
1945
miasto znajdowało się w granicach
Polski
, w
województwie lwowskim
, siedziba
powiatu rawskiego
;
węzeł kolejowy
.
Historia
Pierwsza wzmianka historyczna pochodzi z roku
1455
, kiedy to
książę bełski i mazowiecki
Władysław I założył miasto, przenosząc na nią nazwę ze swojej rodowej posiadłości na Mazowszu. Miasto rozwinęło się na szlaku handlowym między
Lublinem
i
Lwowem
przy przeprawie przez
Ratę
. Stanowiła własność: w
XVII
w. Trzcińskich h. Ślepowron, na początku
XVIII
w. we wspólnym posiadaniu trzech rodzin: Głogowskich,
Suchodolskich
i
Boguszów
. W połowie
XVIII
w posiadaniu Rzeczyckich, w roku
1791
właścicielem miasta został Franciszek Głogowski, z kolei w roku
1808
miasto przeszło w posiadanie
Jabłonowskich
. Rawa była również własnością Trzcińskich i
Adama Sapiehy
.
Według podania w roku
1509
oddziały
Bogdana
, wojewody wołoskiego, sprawiły wielkie spustoszenie w miasteczku. Z kolei w metryce koronnej znajduje się przywilej z roku
1622
na organizację w mieście
jarmarków
. W
1672
roku pod miastem wojska polskie dowodzone przez
Atanazego Miączyńskiego
rozbiły czambuły tatarskie i uwolniły kilkaset osób wziętych do jasyru. Między 10 i 13 sierpnia
1698
miejsce zawarcia
sojuszu
wojskowego między
Piotrem I Wielkim
a
Augustem II Mocnym
, przeciwko
Szwecji
. Kilkanaście lat później miasto stało się ponownie świadkiem rozmów tym razem między
konfederatami tarnogrodzkimi
a stronnikami króla, które doprowadziły do podpisania zawieszenia broni.
W latach
1772
-
1918
w
zaborze austriackim
, pełniło rolę siedziby
cyrkułu
(siedziby powiatu). W
1880
Rawa liczyła ok. 10,5 tys. mieszkańców, z czego 37,3% stanowili Żydzi, 34,6% Polacy, 20,8% Niemcy i 7,0%
Rusini
.[]
Szybszy rozwój miasta zapewniło doprowadzenie do miasta w
1857
kolei z
Jarosławia
, w roku następnym przedłużonej do
Sokala
. W późniejszym rozwinął się regionalny węzeł kolejowy – wybudowano połączenie ze
Lwowem
przez
Żółkiew
, natomiast w latach
1915
-
1916
wybudowano połączenie kolejowe Rawa Ruska –
Zawada
–
Rejowiec
. Linia pełniła pierwotnie rolę strategiczną, ale w okresie międzywojennym stała się główną linią łączącą
Warszawę
ze
Lwowem
. Dzięki wybudowaniu linii kolejowej rozwinęło się szereg mniejszych zakładów przemysłowych m.in. cegielnia).
12 grudnia
1887
w Rawie Ruskiej urodził się
Olgierd Górka
- polski historyk, publicysta, działacz polityczny i dyplomata.
W okresie międzywojennym w
granicach Polski
, w
województwie lwowskim
, siedziba powiatu. W
1924
firma belgijska zbudowała pierwszy, większy zakład przemysłowy – nasycalnię podkładów kolejowych na Smalisze. Działający do dziś zakład należy do grona największych przedsiębiorstw chemicznej obróbki drewna na Ukrainie. W mieście działała
Centralna Szkoła Straży Granicznej
. Jak podaje Skorowidz Miejscowości RP, w
1921
roku miasto liczyło ok. 9 tys. mieszkańców (Polacy ok. 42%, Żydzi ok. 42%, Ukraińcy ok. 14%). W
1938
roku miasto liczyło 12 tys. mieszkańców, z czego około 56% stanowili Żydzi.
14 września
1939
miasto zajęły wojska niemieckie, pod koniec września w wyniku wcześniejszych ustaleń (
Pakt Ribbentrop-Mołotow
) znalazło się pod
okupacją
sowiecką
. Wraz z całą Polską południowo-wschodnią jednostronnie włączone do
Ukraińskiej SRR
. W latach
1941
-
1944
pod
okupacją
niemiecką, w mieście istniało
getto
i wymordowana została
żydowska
ludność miasta. W mieście działał również
obóz dla sowieckich jeńców
, w którym zginęło około 24 tys. ludzi. Istniał również obóz karny dla francuskich i belgijskich uczestników ruchu oporu oraz jeńców wojskowych. Z więzionych około 25 tys. osób ocalało 6 tys. Pozostali przy życiu więźniowie utworzyli działające we
Francji
stowarzyszenie Ceux de Rawa Ruska – Union Nationale des Deportes.
Zdobyta
20 lipca
1944
przez wojska radzieckie 1 Frontu Ukraińskiego[1].
Układy międzynarodowe w
1945
(
Jałta
,
Poczdam
) przyznały
siedem województw wschodniej Polski
, w tym
Roztocze Południowe
Związkowi Radzieckiemu
. Nastąpiło przesiedlenie znacznej części, pozostałej jeszcze w mieście, ludności polskiej. W latach 70. powstał wielki kompleks szkół w centrum miasta, miał miejsce prężny rozwój szkolnictwa średniego i zawodowego. W mieście działały liczne ośrodki kultury (biblioteka, kino, teatr amatorski), rozbudowana została infrastruktura miejska (ośrodki zdrowia, szpital, sklepy), zbudowane nowe zakłady pracy.
Od
1991
wchodzi w skład niepodległej
Ukrainy
. W roku
1991
nastąpiło otwarcie
drogowego przejścia granicznego Hrebenne-Rawa Ruska
, zaś w
1996
–
kolejowego przejścia granicznego
.
8 lutego
1997
roku w
Lubaczowie
podpisano umowę o współpracy pomiędzy
Lubaczowem
a Rawą Ruską. Przedmiotem umowy jest współpraca w dziedzinie kultury, oświaty i sportu, ochrony środowiska, zdrowia i innych dziedzin. Przewidziano zacieśnienie związków pomiędzy organizacjami społecznymi i młodzieżowymi, a także współpracę gospodarczą. W
2002
roku rada miejska Rawy Ruskiej przy udziale francuskiego stowarzyszenia Ceux de Rawa Ruska odnowiła cmentarz jeńców francuskich.
|
zabytki |
Zabytki
-
Klasztor
oo. reformatów
pw. św. Michała Archanioła, założony w
1725
, w miejsce wcześniejszego drewnianego obiektu, zlokalizowany za miastem na wzniesieniu przy szosie zamojskiej, należał do najcenniejszych zabytków miasta. Fundatorami klasztoru byli starosta bełski Grzegorz Rzeczycki i
Józef Głogowski
. Kościół i klasztor zbudowane zostały w
1737
roku wg projektu
Pawła Fontany
, jako jednonawowa budowla z fasadą zdobioną malowidłami. Z klasztorem związany był w latach
1907
-
1908
i
1930
-
1933
o.
Narcyz Turchan
, błogosławiony w
1999
roku. Zarówno kościół jak i budynki klasztorne zostały zamienione po wojnie na magazyn
kołchozu
, przez co popadają w ruinę.
Pozostałe obiekty pochodzą głównie z
XIX wieku
, są to:
Nie zachowały się
ratusz
, zabudowa rynku i bożnica.
Transport
Przez Rawę Ruską przebiega droga
E372
Warszawa
–
Lwów
, miasto leży 5 km na
wschód
od
przejścia granicznego Hrebenne-Rawa Ruska
.
Pobliskie miejscowości
Linki zewnętrzne
Przypisy