Robert Strange McNamara (ur.
9 czerwca
1916
w
San Francisco
, zm.
6 lipca
2009
w
Waszyngtonie
[3]) –
amerykański
polityk
i biznesmen, w latach
1961
-
1968
sekretarz obrony
USA, w latach 1968-
1981
prezes
Banku Światowego
. McNamara był odpowiedzialny za instytucję
analizy systemowej
w polityce publicznej, którą rozwinął w dyscyplinę znaną dzisiaj pod nazwą analizy politycznej.
Życie przed Pentagonem
Urodził się w San Francisco. Ojciec - Robert James McNamara - był menedżerem sprzedaży w hurtowni obuwniczej. Matka - Clara Strange McNamara - nadała synowi swoje nazwisko panieńskie jako drugie imię. Oboje rodzice mieli brytyjskie pochodzenie.
W
1937
ukończył
ekonomię
i
filozofię
na
Uniwersytecie Kalifornijskim
w
Berkeley
. Dwa lata później skończył studia podyplomowe w zakresie zarządzania na
Harvardzie
.
Przez rok pracował w
San Francisco
jako księgowy. Potem wrócił na Harvard, aby zająć się nauczaniem w tamtejszej Szkole Biznesu. Brał tam udział w projekcie polegającym na uczeniu oficerów lotnictwa technik analizy na co dzień stosowanych w biznesie. W
1943
sam przywdział mundur sił powietrznych i stał się analitykiem wojskowym w stopniu
kapitana
. Był m.in. jednym z autorów planu bombardowania
Tokio
w
1945
.
W
1946
zakończył służbę wojskową i podjął pracę dla koncernu
Ford
. Szybko piął się w górę, aż w
1960
został pierwszym w historii prezesem spoza rodziny Fordów. Dzień przed objęciem przez niego prezesury wybory prezydenckie wygrał
John F. Kennedy
, który kilka tygodni później zaproponował mu objęcie resortu obrony.
Założenia doktryny wojskowej
McNamara i
Kennedy
znacząco zmienili amerykańską doktrynę wojskową. Uznali, że w razie wojny nuklearnej Ameryka nie ma prawa do pierwszego uderzenia. O ile poprzednia ekipa, pod wodzą prezydenta
Eisenhowera
, uważała, że w razie zagrożenia należy przeprowadzić zmasowaną akcję, z możliwością użycia
broni atomowej
, duet Kennedy-McNamara wolał wojny na niewielką skalę, rozgrywające się z dala od granic
USA
i prowadzone przy pomocy
broni konwencjonalnej
.
Za jeden z głównych celów postawili sobie zwalczanie raczkującego w kolejnych krajach
komunizmu
. Stąd między innymi brało się silne wsparcie udzielane
Wietnamowi Południowemu
.
McNamara starał się w swej retoryce łagodzić konsekwencje ewentualnej wojny atomowej. Głównym celem istnienia broni jądrowej było dla niego odstraszanie. Podkreślał, że celem każdej wojny, nawet nuklearnej, jest zniszczenie sił przeciwnika, a nie wyginięcie jak największej liczby ludności. Usiłował zawrzeć z
ZSRR
nieformalne porozumienie, iż w razie wybuchu wojny żadna ze stron nie wystrzeli rakiet w miasta wroga, a będzie celować jedynie do obiektów o znaczeniu wojskowym.
Sukcesy i porażki
Za swoją największą porażkę jako sekretarza obrony uznał po latach namawianie prezydenta do przeprowadzenia kompromitującej w skutkach operacji w
Zatoce Świń
(
1961
), podczas której grupa wyszkolonych przez
CIA
kubańskich
uchodźców usiłowała obalić reżim
Fidela Castro
. Największym sukcesem McNamary był szczęśliwie zakończony
kryzys kubański
(
1962
), uważany często za ten moment
zimnej wojny
, kiedy wybuch III wojny światowej wydawał się najbardziej realny. McNamara zmarł podczas snu w swoim domu w Waszyngtonie 6 lipca
2009
roku w wieku 93 lat.
Przypisy