Wyżyna Śląska (
341.1
), kraina geograficzna w południowej
Polsce
, o powierzchni 3929 km2. Stanowi część Wyżyny Śląsko-Krakowskiej, która z kolei jest częścią Małopolskiej Wyżyny.
Główne rzeki:
Wisła
,
Przemsza
Dzieli się na
mezoregiony
:
Od północy graniczy z
Równiną Opolską
i
Wyżyną Woźnicko-Wieluńską
, od wschodu z
Wyżyną Krakowsko-Częstochowską
, od południa z
Kotliną Oświęcimską
i
Kotliną Ostrawską
, od zachodu z
Kotliną Raciborską
i
Pradoliną Wrocławską
.
W podłożu ma platformę
paleozoiczną
. Jej najwyższym wzniesieniem jest
Góra Świętej Anny
o wysokości 406 m n.p.m.
Wyżynę Śląską pokrywają osady polodowcowe, przede wszystkim piaski. Na trasie przepływu
Białej Przemszy
znajduje się
Pustynia Błędowska
- największe w Europie pole luźnych piasków. Postępuje jej zarastanie w wyniku wprowadzenia tam roślin
wydmowych
, np.
mikołajka nadmorskiego
.
Gleby
Wyżyny Śląskiej to głównie
bielice
i
gleby płowe
. Występują tu dość duże
opady
(700-800 mm rocznie).
Klimat
Wyżyny uległ znacznemu przeobrażeniu pod wpływem działalności
człowieka
. Mniejsza degradacja środowiska występuje w północnej części Wyżyny Śląskiej.
Jest to największy obszar zurbanizowany w Polsce. Występują silne zanieczyszczenia powietrza, których skutkiem jest zmniejszenie natężenia promieniowania słonecznego i zwiększenie zachmurzenia.
Przez Wyżynę Śląską przebiega główny
dział wodny
rozdzielający
dorzecza
Odry
i
Wisły
. Sieć rzeczna jest rzadka, a wody bardzo zanieczyszczone, jest to obszar ubogi w wodę zdatną do picia. Dużą część Wyżyny Śląskiej zaopatruje w wodę
Jezioro Goczałkowickie
.
Wyżyna Śląska to najsilniej uprzemysłowiona kraina geograficzna Polski. Jest to związane z występowaniem
bogactw mineralnych
, gł.
węgla kamiennego
. Najwięcej
kopalń
znajduje się w rejonie
konurbacji
górnośląskiej. Znajduje się tu wiele
elektrowni
, m.in. w
Łaziskach Górnych
,
Będzinie
i
Jaworznie
. Do niedawna wydobywano tu też rudy
cynku
i
ołowiu
:
Olkusz
,
Jaworzno
i
rudy żelaza
–
Częstochowa
. Znajduje się tu dużo fabryk przemysłowych oraz koksowni.
Pod względem historycznym zachodnia (większa) część Wyżyny Śląskiej należy do
Górnego Śląska
, a wschodnia (mniejsza) do
Małopolski
.