Lokalizacja Aorty

Schemat bliższego odcinka aorty i jej gałęzi. Zaznaczono obie tętnice podobojczykowe.

Aorta człowieka, obraz mikroskopowy

Tętnica główna ( łac. aorta - z gr. aeiro - dźwigam, unoszę w górę - nazwa nadana przez Arystotelesa , który twierdził, że funkcją aorty jest utrzymywanie serca we właściwym miejscu) - duży pień tętniczy , którego gałęzie doprowadzają krew tętniczą do wszystkich tkanek. Jest największą tętnicą człowieka. Aorta rozpoczyna się w przedłużeniu stożka tętniczego lewego , następnie wstępuje w śródpiersiu górnym ku górze i nieco w prawo na 5 do 7 cm, a następnie ponad korzeniem płuca lewego zatacza łuk ku tyłowi i w lewo i wchodzi do śródpiersia tylnego na lewą stronę kręgosłupa , do którego dochodzi na poziomie Th₃ lub Th₄. Najwyższy punkt łuku u osoby młodej znajduje się 2-3 cm poniżej górnego brzegu mostka . Po dojściu do kręgosłupa zstępuje pionowo w dół przesuwając się z lewej powierzchni kręgosłupa na jego powierzchnię przednią, a po przejściu przez rozwór aorty w przeponie wchodzi do przestrzeni zaotrzewnowej brzucha , gdzie oddaje swoje największe gałęzie, a sama zmniejsza swoją średnicę. Na wysokości L₄ dzieli się na dwie symetryczne tętnice biodrowe wspólne i znacznie cieńszą, stanowiącą bezpośrednie przedłużenie aorty tętnicę krzyżową pośrodkową.

Podział aorty

• część wstępująca aorty, łac. pars ascendens aortae (dawniej: , aorta ascendens) - rozpoczyna się opuszką aorty utworzoną z trzech zatok znajdujących się ponad płatkami zastawki aorty. W tym miejscu znajduje się odejście tętnic wieńcowych (arteriae coronariae). Ten odcinek aorty biegnie w obrębie worka osierdziowego i kończy się w miejscu przyczepu osierdzia przechodząc w łuk aorty. Do 50 roku życia aorta jest węższa od pnia płucnego , później zaś szersza. W prawej ścianie aorty wstępującej, ponad opuszką znajduje się poszerzenie zwane zatoką czwartą (łac. sinus quartus). Jest to miejsce, w które przy każdym skurczu serca uderza strumień wyrzucanej krwi. W tym miejscu najczęściej tworzy się tętniak .
• łuk aorty, arcus aortae - rozpoczyna się ku tyłowi od drugiego lewego stawu żebrowo -mostkowego a kończy się na wysokości lewej powierzchni trzonu kręgu Th₃ lub Th₄, gdzie przechodzi w aortę zstępującą. Z górnego obwodu łuku odchodzą zazwyczaj trzy wielkie tętnice: pień ramienno głowowy, tętnica szyjna wspólna lewa i tętnica podobojczykowa lewa. Po ich odejściu średnica aorty ulega nieco zwężeniu. Łuk w początkowym odcinku biegnie do przodu od tchawicy , a następnie zstępuje wzdłuż lewego obwodu tchawicy i przełyku oraz przewodem piersiowym . Od przodu styka się z żyłą ramienno-głowową lewą oraz z prawym i lewym workiem opłucnowym a także lewym nerwem błędnym z jego gałęziami, lewym nerwem przeponowym oraz gałęzie sercowe do splotu sercowego . Łuk przebiega ponad rozdwojeniem pnia płucnego i korzeniem płuca lewego oraz splotem sercowym. Pomiędzy odejściem tętnicy podobojczykowej lewej a przyczepem więzadła tętniczego znajduje się zwężenie - cieśń aorty (łac. isthmus aortae).
• część zstępująca aorty, pars descendens aortae (dawniej: aorta schodniowa , aorta descendens), która dzieli się na:
  • część piersiowa aorty, pars thoracica aortae (dawniej: aorta piersiowa, aorta thoracica) - przebiega w śródpiersiu tylnym. Z wiekiem przesuwa się coraz bardziej w lewo. Rozpoczyna się na poziomie Th₃ lub Th₄, a kończy się w rozworze aortowym przepony na poziomie Th₁₂. Na tym odcinku zwężenie naczynia jest nieznaczne, choć odchodzące gałęzie są liczne. Od przodu do aorty w tym odcinku przylega: korzeń płuca lewego, osierdzie, przełyk i leżący na nim splot . Od tyłu: kręgosłup, żyła nieparzysta krótka i żyła nieparzysta krótka dodatkowa. Od lewej: lewe płuco i opłucna, a od prawej: przewód piersiowy i żyła nieparzysta
  • część brzuszna aorty, pars aortae (dawniej: aorta brzuszna, aorta abdominalis) - rozpoczyna się w rozworze aortowym w przeponie na poziomie Th₁₂, następnie biegnie po przedniej powierzchni kręgów lędźwiowych, nieznacznie przesunięta w lewo. Kończy się w dolnej części trzonu kręgu L₄. Po oddaniu wielkich gałęzi (tętnic nerkowych, pnia trzewnego i tętnic krezkowych) zmniejsza średnicę o 3-4 mm. Następnie już zachowuje swój wymiar aż do odejścia tętnic biodrowych wspólnych. Aorta przedłuża się w tętnicę krzyżową pośrodkową.

Gałęzie aorty

• gałęzie aorty wstępującej:
  • tętnice wieńcowe
• gałęzie łuku aorty:
  • pień ramienno-głowowy
    • tętnica szyjna wspólna prawa
    • tętnica podobojczykowa prawa
    • tętnica tarczowa najniższa, która występuje w ok. 10% przypadków
  • tętnica szyjna wspólna lewa
  • tętnica podobojczykowa lewa
• gałęzie aorty piersiowej;
  • gałęzie trzewne:
    • gałęzie oskrzelowe
    • gałęzie przełykowe
    • gałęzie śródpiersiowe
    • gałęzie osierdziowe
  • gałęzie ścienne:
    • tętnice międzyżebrowe tylne
    • tętnice podżebrowe
    • tętnice przeponowe górne
• gałęzie aorty brzusznej:
  • gałęzie ścienne:
    • tętnice przeponowe dolne
    • tętnice lędźwiowe
  • parzyste gałęzie trzewne:
    • tętnice nadnerczowe środkowe
    • tętnice nerkowe
    • tętnice jądrowe lub tętnice jajnikowe
  • nieparzyste gałęzie trzewne:
    • pień trzewny
    • tętnica krezkowa górna
    • tętnica krezkowa dolna
  • gałęzie końcowe:
    • tętnice biodrowe wspólne
    • tętnica krzyżowa pośrodkowa