Słupek
SłupekSłupek (łac. pistyllum, ang. pistil) – żeński organ płciowy w
kwiecie
okrytonasiennych
. Zbudowany jest ze zrośniętych ze sobą lub wolnych
owocolistków
(carpellae), które są zmodyfikowanymi
liśćmi
. Słupki zajmują zawsze centralne miejsce w kwiecie. Mogą występować pojedynczo lub po kilka tworząc w tym drugim przypadku słupkowie (gynaeceum). Słupek zbudowany jest z jednego (słupek apokarpiczny) lub kilku (słupek synkarpiczny) owocolistków (
makrosporofilów
). Owocolistki mogą zrastać się ze sobą brzegami lub zaginać się do środka słupka i zrastać się zewnętrznymi powierzchniami. W tym ostatnim przypadku owocolistki tworzą wewnątrz słupka tzw. przegrody prawdziwe, dzielące
zalążnię
słupka na komory. Czasem powstają niepełne przegrody, nie rozdzielające słupka na komory (np. w rodzaju
mak
Papaver). Niekiedy tworzą się fałszywe przegrody, powstające nie ze ścian owocolistków, ale z wybujałych tkanek owocolistków (np. w rodzinie
kapustowatych
podzielone są fałszywą przegrodą na dwie komory). W zależności od liczby owocolistków budujących słupek, wyróżnia się słupki jedno-, dwu-, trój- lub wielokrotne, które mogą mieć od jednej do wielu komór. Morfologicznie słupek składa się z części dolnej –
zalążni
(ovarium), która na górze zwęża się w szyjkę słupka i zakończona jest
znamieniem
. Czasem (np. u
tulipana
) nie wyodrębnia się szyjka – mówimy wtedy o znamieniu siedzącym. W komorach zalążni słupka znajdują się
zalążki
wyrastające na
łożyskach
. Słupki mogą być górne, pośrednie, półdolne lub dolne w zależności od położenia w stosunku do
dna kwiatowego
(oś kwiatowa). Słupek górny osadzony jest luźno na wypukłym dnie kwiatowym, a pozostałe elementy kwiatu osadzone są poniżej zalążni słupka - jest to tzw. kwiat dolny (hypogyniczny) np. w kwiecie
ziemniaka
. Jeżeli dno kwiatowe jest wklęsłe i obrasta zalążnię, a pozostałe elementy kwiatu są wyniesione ponad nią, jest to słupek dolny a kwiat górny (epigyniczny) np. u
ogórka
. W przypadku pośrednich form, np. gdy zalążnia osadzona jest swobodnie na płaskim lub wklęsłym dnie kwiatowym, nie zrastając się z nim bokami, mówimy o słupku pośrednim i kwiecie kołozalążniowym (perygynicznym). Po
zapyleniu
i
zapłodnieniu
słupek przekształca się w
owoc
, w którym znajdują się
nasiona
. Budowa anatomiczna- Znamię
- Znamię zbudowane jest z
tkanki
zwanej transmisyjną (stygmatoidalną), która tworzy także połączenie z wnętrzem
zalążni
. Pokryte jest
epidermą
o charakterze gruczołowatym, czasem opatrzoną brodawkami lub włoskami. Czasem
tkanka wydzielnicza
może znajdować się pod epidermą. W takim przypadku wydzieliny gromadzą się najpierw w przestworach międzykomórkowych, a następnie wydostają się na zewnątrz przez luźno ułożone komórki skórki i pęknięcia w obrębie
kutykuli
.
- Szyjka słupka
- Szyjka słupka ma wzrost interkalarny (powodowany przez
merystem interkalarny
), po którym następnie wydłużanie się komórek. Długość szyjki zależy od liczby podziałów poprzecznych i intensywności wydłużania się komórek. Podstawową tkanką budującą szyjkę jest tkanka miękiszowa. W szyjce znajduje się tkanka stygmatoidalna, podobna do tkanki znamienia. W zależności od ułożenia tej tkanki wyróżnia się szyjki otwarte i zamknięte. W typie otwartym kanał wewnątrz szyjki wyścielony jest (całkowicie lub częściowo) tkanką stygmatoidalną. W typie zamkniętym kanał jest wypełniony tkanką stygmatoidalną, której ściany komórkowe często ulegają pęcznieniu i śluzowaceniu. W przypadku słupka synkarpicznego, z kilkoma łożyskami, tkanka stygmatoidalna może tworzyć w szyjce kilka pasm, z których każde prowadzi do innego łożyska. Rozmieszczenie tkanki stygmatoidalnej w szyjce i zalążni ukierunkowuje rosnącą
łagiewkę pyłkową
tak, aby trafiła do zalążka (wynika to z faktu, że łagiewka nie jest w stanie przerastać pustych przestrzeni).
- Zalążnia
- Budowa anatomiczna ściany
zalążni
jest analogiczna do budowy
liścia
. Od zewnątrz znajduje się epiderma zewnętrzna, następnie miękisz ściany zalążni (
mezofil
) i epiderma wewnętrzna od strony komory zalążni. W skórce wewnętrznej mogą się znajdować
aparaty szparkowe
. W mezofilu każdego owocolistka w obrębie zalążni znajdują się
wiązki przewodzące
, najczęściej trzy, zbudowane z protoksylemu i protofloemu.
- W zalążni wykształca się
łożysko
– miejsce wykształcania się i rozwoju zalążków.
Zobacz też-
Pręcik
– męski organ płciowy w kwiatach okrytonasiennych
Bibliografia- Zygmunt Hejnowicz: Anatomia i histogeneza roślin naczyniowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1980. .
- Zbigniew Podbielkowski: Botanika. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994. .
Inne hasła zawierające informacje o "Słupek":
Sit skucina
...
Wierzba śląska
...
Turzyca patagońska
...
Puck
Morskiego Dywizjonu Lotniczego 11 Miejsca pamięci i pomnikiPomnik
Antoniego Abrahama
,Pomnik
gen. Józefa Hallera
,Słupek zaślubinowy,Pomnik Braterstwa Broni,Tablica pamięci bł. ks. kmdr ppor. Władysława Miegonia,Pomnik poległych ...
Wierzba lapońska
...
Dębik ośmiopłatkowy
...
Pokrzyk wilcza jagoda
podstawy brązowożółte, żyłkowane. Korona opada. Pręcików pięć, nitki u dołu omszone, wygięte, Słupek jeden z fioletową szyjką. W naszej szerokości geograficznej kwitnie w czerwcu ...
Pyłek
...
2003
się na Ziemi).w
Wielkiej Brytanii
odnotowano rekord temperatury – w hrabstwie
Kent
Słupek rtęci sięgnął 38.5 °C (101.3 °F).
11 sierpnia
prezydent
Liberii
Charles Taylor
ustąpił ze stanowiska.upały ...
Pszczoła miodna
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Słupek":
01 Znaki drogowe - znaki dodatkowe (plansza 1)
br>
G1a – Słupek wskaźnikowy z trzema kreskami umieszczany po prawej stronie jezdni
Znak informujący o ...
01 Znaki drogowe - znaki dodatkowe (plansza 2)
br>
G1b – Słupek wskaźnikowy z dwiema kreskami umieszczany po prawej stronie jezdni
Znak informujący o ...
01 Znaki drogowe - znaki dodatkowe (plansza 3)
br>
G1c – Słupek wskaźnikowy z jedną kreską umieszczany po prawej stronie jezdni
Znak informujący o ...
|