Skały osadowe
Skały osadoweSkały osadowe (sedymentacyjne) – jeden z trzech głównych typów
skał
(obok
skał magmowych
i
metamorficznych
) budujących
skorupę ziemską
, powstają przez nagromadzenie się materiału przynoszonego przez czynniki zewnętrzne (np.
wodę
,
lodowiec
,
wiatr
), na skutek jego osadzania się lub wytrącania z
roztworu
wodnego. Nauka zajmująca się powstawaniem skał osadowych to
sedymentologia
. Ze względu na sposób powstania wyróżnia się: -
skały okruchowe
(klastyczne) – powstałe w wyniku nagromadzenia materiału pochodzącego z rozkruszenia starszych skał, jego przetransportowania i osadzenia przez wodę, wiatr lub lód:
- skały bardzo drobnookruchowe (
pelity
):
ił
,
iłowiec
,
łupek ilasty
;
- skały drobnookruchowe (
aleuryty
):
muł
,
mułowiec
,
łupki osadowe
;
- skały średniookruchowe (
psamity
):
piasek
,
piaskowiec
,
arkoza
,
szarogłaz
;
- skały grubookruchowe (
psefity
):
gruz
,
żwir
,
brekcja
,
zlepieniec
;
-
skały piroklastyczne
- powstałe z materiałów wyrzuconych w powietrze w czasie erupcji wulkanicznej, np.
tuf wulkaniczny
,
tufit
;
-
skały rezydualne
(alitowe,
regolit
) - zwietrzelina powstała "in situ" (na miejscu) w wyniku wietrzenia skał (przede wszystkim węglanowych):
-
skały chemogeniczne
(pochodzenia chemicznego) - powstałe w wyniku rozpuszczenia składników skał starszych i ponownego wytrącenia osadu wskutek
parowania
lub
reakcji chemicznych
z udziałem (lub bez)
organizmów żywych
:
- węglanowe –
wapienie
,
dolomit
,
margiel
- skała mieszana;
- krzemionkowe –
gejzeryt
,
kwarcyt
,
krzemień
,
rogowiec
,
martwica krzemionkowa
,
opoka
;
- żelaziste –
żelaziak
,
ruda darniowa
;
- gipsowe i solne –
gips
,
anhydryt
,
sól kamienna
,
sole potasowe
;
- fosforanowe –
fosforyt
,
guano
;
- manganowe, siarkowe (
siarka
rodzima), strontowe,
barytowe
,
fluorytowe
;
Przykłady skał osadowych | |
Gips
– przykład ewaporatu |
Krzemienie
(pasiasty i konkrecyjny) – przykład skały krzemionkowej | | |
Piaskowiec
glaukonitowy – przykład skały okruchowej |
Mułowiec
- przykład skały okruchowej, drobniziarnistej | Skała o frakcji pylasto-ilastej | | | | | | |
Inne hasła zawierające informacje o "Skały osadowe":
Grzyby
...
Chojnik (Karkonosze)
...
Wodospad
...
Regosole
...
Litosole
...
Metamorfizm kontaktowy
...
Zlepieniec
...
Zieleńce
...
Amfibolit
...
Wschodnia osłona granitu karkonoskiego
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Skały osadowe":
Groza gór wysokich w poezji Kazimierza Przerwy - Tetmajera (plansza 20)
...
202. Historia geologiczna i budowa Polski. Rozmieszczenie zasobów mineralnych (plansza 4)
...
Groza gór wysokich w poezji Kazimierza Przerwy - Tetmajera (plansza 10)
...
|