Rysunek
RysunekRysunek — kompozycja linii wykonana na płaszczyźnie, polegające na nanoszeniu na powierzchnię walorów wizualnych przy użyciu odpowiednich narzędzi. Także dział
sztuk plastycznych
. Narzędzia i techniki rysunkoweNarzędziem rysunkowym może być wszystko co jest twarde i pozostawia ślad na płaszczyźnie. Do najbardziej popularnych należą:
ołówek
, węgiel,
tusz
rozprowadzany przy pomocy
pędzla
lub patyka,
sangwina
,
mazak
,
pastel
,
kredka
, piórko,
gumka
,
kreda
a nawet palec. Techniki rysunkowe biorą często nazwy od narzędzi, którymi są wykonywane. Czyli będą to odpowiednio: ołówek,
węgiel
,
tusz lawowany
, rysunek pędzlem, rysunek patykiem itd. Rysunek na chodniku wykonany kredą Termin i próby definicjiW starożytnej Grecji początkowo rysowanie, malowanie i pisanie określano jednym słowem - graphein (od nazwy przyrządu rysunkowego). Później słowo to zyskiwało różne odmiany, jednakże to co było związane z rysowaniem odnosiło się zawsze do słowa grapho (np. skiagraphe - rysunek perspektywiczny). Rzymianie początkowo posługiwali się greckim pojęciem graphis (takiego słowa używał
Witruwiusz
). Potem słowo linea zaczęto rozumieć jako linię lub kreskę i stąd u
Pliniusza
pojawia się termin pictura linearis. Disegno używane w renesansie jest formą dawniejszego słowa disigno, pochodzącego z kolei od signo - znak. Średniowieczna
łacina
na określenie m.in. rysunku stosowała wieloznaczne terminy imago lub figura. W
Bizancjum
język związany z rysowaniem był bardzo bogaty. Była to rozwinięta wersja terminologii greckiej. Najbardziej ogólnym pojęciem było diagrapsas (dosłownie: powstałe w wyniku rysowania lub ciągnięcia linii). W
językach słowiańskich
termin rysunek stał się powszechny w XVI w. Wcześniej w użyciu były słowa kreska i pisanie oraz ich odmiany. Zasadniczo terminy oznaczające rysunek powstawały wg dwóch formuł, w zależności od tego jak pojmowano sam rysunek. Był on więc albo tym, co powstawało w wyniku czynności rysowania ostrym narzędziem (np. greckie graphein), albo czymś co posiada linie (np. łacińskie pictura linearis). Z nich wykształciło się pojęcie trahere, które definiowało rysunek jako efekt wyciągania linii i którego wpływ można obserwować w wielu językach europejskich. Popularne disegno oznacza coś, co ma w sobie głębszy zamysł. Na wschodzie
Europy
ważnym dla określenia rysunku był fakt oddzielania od siebie dwóch stref (kreska). HistoriaJuż
Pliniusz
doceniał umiejętności rysunkowe mistrzów greckich: - Według oświadczeń malarz Parrazjos zdobył pierwsze miejsce w prowadzeniu konturu, na którym polega cała doskonałość obrazu. Malowanie bowiem ciała i powierzchni przedmiotów wymaga wprawdzie dużej sztuki, ale w tej dziedzinie wielu malarzy zyskało sławę; natomiast zakreślanie konturów ciał i ujmowanie malowidła w pewne ramy — to udaje się rzadko.[1]
Sztuka bizantyjskaBizantyjscy artyści w
IX
i
X w.
stopniowo rozwijali zapomnianą przez pewien okres sztukę rysunku. Wieki
XI
—
XV
są już czasem wielkiej popularności tej techniki, przede wszystkim w miniatorstwie. RenesansW
renesansie
rysunek służył do precyzowania zamysłu twórcy. Malarstwo, rzeźba i architektura były określane wspólnym terminem arti del disegno, czyli sztuki rysunkowe. Włoskie słowo disegno oznaczało pomysł, koncepcję, ale także rysunek. Cennino Cinnini jeszcze w
XIV w.
oddzielił disegnare od colorire, dzięki czemu rysunek uzyskał pewną niezależność.
Leone Battista Alberti
w swoim traktacie O malarstwie (1435) wyodrębnił w malarstwie trzy dziedziny: disegno, invenzione i colorito.
Lorenzo Ghiberti
w swoich Commentarii pierwszy zauważył, że rysunek jest podstawą różnych sztuk. Wszyscy komentatorzy sztuki tamtych czasów zgadzali się co to tego, że rysunek jest nieodłączną częścią udanego dzieła.
Michał Anioł
miał podobno powiedzieć: - Umiejętność rysunku jest źródłem i istotą samego malarstwa, rzeźby i architektury i wszelkiego przedstawienia podpadającego pod zmysły (...). Rysownik, który stanie sie panem tej umiejetności, ma w rękach skarb nieoszacowany.[2]
O wartości rysunków jako takich świadczy fakt, iż w
1479
r.
Gentile Bellini
podarował sułtanowi tureckiemu księgę rysunków swojego ojca,
Jacopo Bellini
. Jednakże kolekcjonowanie dzieł sztuki tego rodzaju nie było rozpowszechnione. Traktowane były one raczej jako przygotowanie do dzieł malarskich. To utylitarne podejście miało ulec zmianie po wystawie we
Florencji
w
1504
r. prezentującej kartony
Michała Anioła
i
Leonarda da Vinci
, chociaż i wcześniej zdarzało się, iż któreś z dzieł rysunkowych było szczególnie wyróżniane. Przykład może stanowić postawa
Izabeli d'Este
, która ok. 1500 r. sprowadziła do kolekcji w
Mantui
swój rysunkowy portret autorstwa Leonarda. Domenico Campagnola, działający od lat 20.
XVI w.
w
Wenecji
, sygnował swoje
pejzaże
rysowane piórkiem, z czego można wnioskować iż uznane zostały za samodzielne dzieła. W
1563
r. z inicjatywy
Giorgio Vasariego
we
Florencji
została utworzona Accademia del disegno (Akademia rysunku). Jej patronem został Michał Anioł, który zmarł w
1564
. Na grobie tego rzeźbiarza, malarza i architekta umieszczono znak w postaci trzech nachodzących na siebie kół. Miały one ilustrować propagowaną przez niego tezę, że źródłem tej wszechstronności był rysunek (disegno). Akademia uczyła rysować z natury jak też poprzez kopiowanie dzieł mistrzów. Dodatkowo program wzbogacały zagadnienia związane z anatomią, proporcjami, perspektywą oraz teoria. W ślad za nią powstawały inne akademie, w których główną ideę stanowiło disegno. Bibliografia- Disegno — rysunek u źródeł sztuki nowożytnej, red. Tadeusz J. Żuchowski, Sebastian Dudzik, Wyd. Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2001, — materiały z sesji naukowej w Toruniu (2000 r.)
Przypisy- ↑ Pliniusz, Historia Naturalna, tłum I. T. Zawadzcy, Wrocław-Kraków 1961, fragment w: Disegno — rysunek u źródeł sztuki nowożytnej, s. 125
- ↑ F. de Hollanda, Dialogi rzymskie (1548), fragment w: Disegno — rysunek u źródeł sztuki nowożytnej
Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Rysunek":
Sztuka
...
Miozyna
Rysunek przedstawiający miozynyMiozyna -
białko
wchodzące w skład kurczliwych
włókien
grubych w ...
Ewolucja
rozwojowemu.Mechanizm molekularny zmian morfologicznych w ewolucji
cierników
(Gasterosteus aculeatus). A, C. Schematyczny Rysunek formy morskiej i słodkowodnej ciernika, widok od strony brzusznej. Zaznaczone struktury ...
Węgiel
niemetali (symbol C, łac. carboneum)substancje z dużą zawartością węgla:
węgiel
– technika artystyczna: Rysunek węglem drzewnym ...
Piotr Boratyński
Piotr Boratyński, Rysunek
Jana Matejki
Piotr Boratyński herbu
Korczak
(
1509
–
1558
), syn
Jana
,
kasztelan
...
Nałęcz (herb szlachecki)
identyczny. Herbarz Złotego Runa (około
1433
-
1435
) zamieszcza barwny herb, ale bez klejnotu, Rysunek jest bardziej szczegółowy, przypomina teraz chustę, a nie powrósło. Codex Bergshammer ...
Przegląd technik zdobniczych
...
Układ nerwowy
całego mózgowia. Podobnie śródmózgowie, tworzące tzw. płaty wzrokowe, jest wyraźnie widoczne (zob. Rysunek obok - mózgowie żaby). Wraz z rozwojem ewolucyjnym, nie tylko zwiększają ...
Egon Schiele
bardziej konserwatywną Akademie der Bildenden Künste, również wiedeńską. Studiował tam malarstwo i Rysunek, ale był sfrustrowany przez konserwatyzm szkoły.W 1907 Schiele poznał Gustava Klimta. ...
Antoni Lange
Antoni LangeAntoni Lange w
1899
. Rysunek węglem autorstwa
S. Wyspiańskiego
Urodzony
1861
lub
1863
w
Warszawie
Zmarł
17 marca
1929
w
Warszawie
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Rysunek":
Układ Słoneczny (plansza 4)
e height=380 width=770>
Wyróżniamy galaktyki eliptyczne
źródło: http://www.czasiprzestrzen.wuw.pl/pict.Rysunek.m/kalinowski_3.jpg
...
Praca mechaniczna (plansza 8)
działania sił a kierunkiem przesunięcia jest kąt 90o (tak jak to przedstawia Rysunek) to praca tej siły wynosi 0.
...
Kąt środkowy i kąt wpisany (plansza 19)
Jakie miary mają kąty tego trapezu?
Podstawą w rozwiązaniu tego zadania jest odpowiedni Rysunek.
...
|