Mitra (mitologia)
Mitra (mitologia)Mitra zabijający [ na rozkaz
Ahury Mazdy
] byka [ którego wcześniej ujarzmiał, jednak zwierzę wymykało się mu, nie nadając się do hodowli ] (
British Museum
, Londyn) Mitra (
sankr.
Mitráḥ,
awest.
Miθrō ميترا) – w
mitologii indyjskiej
bóg
wedyjski
z grupy
Aditjów
, najczęściej wymieniany w tekstach wraz z
Waruną
. W kręgu cywilizacji
perskiej
z czasem urósł do roli jednego z ważniejszych bóstw
zaratusztrianizmu
. Główne bóstwo
mitraizmu
, znane jako
Sol Invictus
(Słońce Niezwyciężone), Kosmokratos (Władca Kosmosu), utożsamiane z
Heliosem
. Mimo to Mitra nie jest utożsamiany z
Solem
(Słońcem), pierwotnie nie był też
bóstwem solarnym
. EtymologiaZarówno wedyjskie Mitra jak i awestyńskie Mithra wywodzą się ze słowa mitra, oznaczającego przysięgę, pakt, ugodę, przyjaźń. W sanskrycie oraz współczesnych
językach indoaryjskich
– przyjaciel. Mitra w IndiachIndyjski Mitra jest przedstawiony w
Wedach
jako ten, który zaprowadzał zgodę między ludźmi. Czuwa nad przestrzeganiem umów. Wiąże się go także ze
Słońcem
. Uosabia łagodny, opiekuńczy aspekt władzy królewskiej. Wraz z
Waruną
odzwierciedla stałość i niewzruszoność zasad rządzących wszechświatem. Jest tym, który przywraca ład. Mithra w PersjiW
mitologii perskiej
Mithra był bogiem słońca i światłości, opiekunem przysiąg i układów, patronem wojowników i władców, bogiem-słońcem zrodzonym ze skały. Przypisuje się Mitrze wiele niezwykłych czynów (m.in. ujarzmienie prabyka). Kult Mithry umocnił się w
Persji
, gdy religią państwową był
zaratusztrianizm
, wg którego Mithra jest jedną z głównych emanacji Ahura-Mazdy. W
mitraizmie
, będącym kombinacją zaratusztrianizmu i kultów hellenistycznych Mithra został zrównany z
Ahura-Mazdą
, stając się głównym przedmiotem kultu. Mitra w Grecji i RzymieW okresie hellenistycznym bóg pojawił się w
Grecji
, gdzie jego kult nabrał cech ezoterycznych. Bóg był identyfikowany z greckim
Apollem
lub
Heliosem
. W
I wieku
kult Mitry (
mitraizm
) zaczął szerzyć się w
Rzymie
(
mitreum
) w podziemiach obecnej bazyliki św. Klemensa (San Clemente). W
III
i
IV wieku
mitraizm
został włączony do państwowego kanonu religijnego w Rzymie. Mitrę przedstawiano jako młodzieńca w
tunice
, w czapce frygijskiej na głowie, zabijającego byka. Mitra a chrześcijaństwoDzień narodzin Mitry, czyli
25 grudnia
został w
IV wieku
przyjęty jako dzień narodzin
Jezusa Chrystusa
- obecnie pokrywa się z
chrześcijańskim
świętem
Bożego Narodzenia
. Warto nadmienić, iż w tradycji chrześcijańskiej pierwszym, który pisał o narodzinach Jezusa 25 grudnia był już w
II wieku
Hipolit Rzymski
, natomiast święto narodzin Mitry nie było świętem państwowym. Święto Słońca - dzień Mitry, przypadał na
niedzielę
. Według chrześcijan święcących ów dzień fakt ten jednak nie może być łączony z obchodzeniem przez chrześcijan niedzieli za dzień Pański, gdyż świadectwa odnośnie świętowania niedzieli pochodzą już z I i II wieku n.e.: - "W pierwszym dniu po szabacie, kiedy zebraliśmy się na łamanie chleba, Paweł, który nazajutrz zamierzał odjechać, przemawiał do braci i przedłużył mowę aż do północy." (
Dzieje Apostolskie
20:7)
- "W dniu Pana, w niedzielę, gromadźcie się razem, by łamać chleb i składać dziękczynienie, a wyznawajcie ponadto wasze grzechy, aby ofiara wasza była czysta" (
Didache
14:1)
- "Tak więc nawet ludzie żyjący dawniej w starym porządku rzeczy doszli do nowej nadziei i nie zachowują już szabatu, ale obchodzą dzień Pański, w którym to przez Jezusa Chrystusa i przez śmierć Jego także i nasze życie wzeszło jak słońce" (
Ignacy Antiocheński
, List do Kościoła w Magnezji 9:1)
- "W dniu zaś, zwanym Dniem Słońca odbywa się zebranie w jednym miejscu wszystkich razem, i z miast i ze wsi. Tedy czyta się Pamiętniki apostolskie albo Pisma prorockie (...) gdy modlitwa się skończy, przynoszą chleb oraz wino i wodę, a przełożony zanosi modlitwę a także dziękczynienie. (...) Ci którym się dobrze powodzi i którzy mają dobrą wolę, dają co chcą, a wszystko, co się zbierze, składa się na ręce przełożonego. On zaś roztacza opiekę nad sierotami, wdowami (...) jednym słowem - śpieszy z pomocą każdemu, kto jest w potrzebie. Zgromadzenie zaś nasze dlatego odbywa się w Dniu Słońca , ponieważ to pierwszy dzień, w którym Bóg przetworzył ciemności oraz materię i uczynił świat, ponieważ Jezus Chrystus, nasz Zbawiciel, tego samego dnia zmartwychwstał. W przeddzień bowiem Dnia Saturna został ukrzyżowany, a nazajutrz po tym dniu, to znaczy w Dzień Słońca, objawił się apostołom i tę im podał naukę, którąśmy niniejszym Waszej przedłożyli uwadze" (
Justyn Męczennik
, Apologia I:67,3-7a)
Prawdopodobnie tu należy upatrywać genezy przeniesienia ostatniego dnia tygodnia (szabatu) z soboty na niedzielę. Chrześcijanie święcący
sobotę
z kolei tłumaczą, że tekst z Dziejów Apostolskich opisuje wyjątkowe spotkanie związane z tym, iż
Paweł
miał nazajutrz odjechać, a więc nie jest to cotygodniowe nabożeństwo niedzielne. Ponadto niektórzy uważają fragmenty Didache i Listu do Kościoła w Magnezji mające być dowodem na wczesne święcenie niedzieli za niepoprawnie przetłumaczone[1]. W związku z tym nie ma pewności, że początki święcenia niedzieli mają swoje źródło wcześniej niż w pierwszej połowie II wieku, zaś ważnym tego czynnikiem mógł być właśnie popularny wtedy kult Mitry (obok zmartwychwstania Chrystusa i antyjudaistycznych postaw w Rzymie). Przypisy- ↑ W obu fragmentach, w greckich wyrażeniach tłumaczonych jako "dzień Pański" brakuje rzeczownika ημερα (hemera), czyli dzień. Patrz: Samuele Bacchiocchi, Od soboty do niedzieli, str. 125-126 (przyp. 73) i 233-238.
Bibliografia- Samuele Bacchiocchi, Od soboty do niedzieli, Wyd. "Znaki Czasu", Warszawa 1985
Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Mitra (mitologia)":
Rodzimy Kościół Polski
...
I wiek
...
Aurora
...
Widmo
...
John William Waterhouse
...
Neoplatonizm
...
Balet
...
Karma
...
Ananke (bogini)
...
Rod (bóg)
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Mitra (mitologia)":
Renesansowy charakter fraszek Jana Kochanowskiego (plansza 7)
...
008a. Grecja (plansza 13)
...
Początki teatru (plansza 13)
...
|