Nicejsko-konstantynopolitańskie wyznanie wiary
Nicejsko-konstantynopolitańskie wyznanie wiarySobór w Konstantynopolu ogłaszając Symbol w 381 r., bronił prawdy o boskiej naturze
Ducha Świętego
. Ilustracja z IX w. wydania Mów teologicznych św.
Grzegorza z Nazjanzu
(
330
-
390
). Jako patriarcha Konstantynopola przewodniczył on Soborowi, jednak w wyniku konfliktu został na tymże Soborze usunięty ze swej katedry. Nicejsko-konstantynopolitańskie wyznanie wiary lub Symbol konstantynopolitański /(
łac.
) Symbolum Constantinopolitanum/, dawniej nie do końca ściśle zwany też
Symbolem nicejskim
[1] -
chrześcijańskie wyznanie wiary
najbardziej rozpowszechnione wśród tekstów credo używanych współcześnie w
liturgiach
. W
Kościele katolickim
i w
Cerkwiach prawosławnych
jest odmawiane lub śpiewane w liturgii
Eucharystii
w niedziele i uroczystości. Autorytet symbolu przyjmuje również
Wspólnota anglikańska
[2], a także
starokatolicy
,
luteranie
[3] oraz niektóre inne denominacje
protestanckie
. W
Kościele rzymskokatolickim
i niektórych
wyznaniach protestanckich
i
starokatolickich
tekst symbolu jest uzupełniony o "Bóg z Boga" - sformułowanie z symbolu przyjętego w 325 r. na
Soborze w Nicei
oraz późniejszy,
średniowieczny
dodatek, krytykowany przez
prawosławie
- "i Syna" (
Filioque
). HistoriaPoczątki Symbolu konstantynopolskiego pozostają w sferze dociekań. Jedna z poważnych hipotez postuluje jako autora
Epifaniusza
, biskupa
Salaminy
na
Cyprze
. Tekst symbolu zatwierdzonego na Soborze 381 r. już w 374 r. zanany był temu
Ojcu Kościoła
, który umieścił go w swym dziele Ancoratus 118,9-13[4][5]. Jakiekolwiek byłyby początki, według jednomyślnej opinii historyków, wbrew potocznym wyobrażeniom, nie może być mowy o tym, że symbol powstał na
Soborze
w
Konstantynopolu
poprzez dodanie fragmentu o Duchu Świętym do
Symbolu
ogłoszonego w czasie poprzedniego
Soboru w Nicei
w 325 r.[6][7]. Na
Soborze chalcedońskim
(451) tekst symbolu został odczytany jako wyznanie wiary
Soboru konstantynopolskiego
(381). Sama nazwa nicejsko-konstantynopolski pochodzi dopiero z wieku XVII[8]. Nowość symboluW symbolu została potwierdzona prawda o
Duchu Świętym
jako o
Panu
i Ożywicielu - czyli
dogmatycznie
stwierdzono naturę
boską
Trzeciej
Osoby
Trójcy
oraz Jej oddziaływanie na chrześcijan, sprawiające w nich życie wieczne. Orzeczenie to wprowadzono do tekstu Credo jako ostateczne potwierdzenie błędności doktryn będących pochodną, potępionego na Soborze w Nicei w 325 r.,
arianizmu
. Jako logiczna konsekwencja błędnej doktryny
Ariusza
, to samo co o Synu, zaczęto nauczać o Duchu Świętym, że został stworzony przez Syna i jest Mu podporządkowany. Głównym propagatorem tych doktryn zwanych
macedonianizmem
był najpierw biskup Konstantynopola
Macedoniusz
a następnie Maratoniusz z
Nikomedii
[9]. Doktryny te znane były też w Egipcie. Chrześcijan, którzy wyznawali te poglądy nazywano
duchoburcami
lub tropikami. Jak tłumaczył św. Augustyn, niektórzy nazywali ich semi-arianami, gdyż uznając współistotność Ojca i Syna, a odrzucając boską naturę Ducha Świętego, w tej kwestii po części są z nimi, a po części z nami[10]. Głównymi ortodoksyjnymi autorami, którzy przeciwdziałali tym błędnym doktrynom byli
Ojcowie kapadoccy
, zwłaszcza
Bazyli Wielki
(
329
-
379
), który poświęcił temu zagadnieniu dwa dzieła O Duchu Świętym[11] oraz Przeciw Eunomiuszowi. W
Egipcie
- Atanazy Wielki z Aleksandrii (
295
-
373
), przede wszystkim w czterech listach do Serapiona[12]. W
Italii
św. Ambroży z Mediolanu
O Duchu Świętym[13]. W odpowiedzi na błędy semi-arian Symbol konstantynopolitański stwierdził, że Duch Święty nie jest stworzeniem, lecz że pochodzi od Ojca czyli że jest z Nim współistotny podobnie jak Syn - a zatem z Ojcem i z Synem wspólnie odbiera uwielbienie i chwałę boską[9]. Zastosowanie w liturgii chrzcielnej i eucharystycznejW wieku VI symbol został przyjęty na całym praktycznie Wschodzie chrześcijańskim jako wyznanie chrzcielne, prędko wypierając
Symbol nicejski
. Rozpowszechnienie symbolu stało się jeszcze szybsze, gdy zaczęto go uroczyście intonować w Eucharystii. Jako pierwszy do liturgii
eucharystycznej
wprowadził go
Piotr Folusznik
,
patriarcha Antiochii
w latach 471-488, należący do nurtu
monofizyckiego
. Sto lat później, w 580 roku uczyniono to w Konstantynopolu. Ten liturgiczny zwyczaj został przeniesiony z Syrii także na chrześcijański Zachód i tam się rozprzestrzenił, poczynając od
Hiszpanii
. Po raz pierwszy mówił o tym Synod toledański III (589) w kan. 2[14][6][8]. Tekst oryginalny i tłumaczeniaGreka[15][8] | Łacina[16][8] | Polski[17][18] | Syryjski/Aramejski |
---|
Πιστεύομεν εἰς ἕνα Θεόν,
Πατέρα, Παντοκράτορα, ποιητὴν οὐρανοῦ καὶ γῆς, ὁρατῶν τε πάντων καὶ ἀοράτων.
Καὶ εἰς ἕνα Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ τὸν μονογενῆ, τὸν ἐκ τοῦ Πατρὸς γεννηθέντα πρὸ πάντων τῶν αἰώνων·
φῶς ἐκ φωτός, Θεὸν ἀληθινὸν ἐκ Θεοῦ ἀληθινοῦ, γεννηθέντα οὐ ποιηθέντα, ὁμοούσιον τῷ Πατρί, δι' οὗ τὰ πάντα ἐγένετο. Τoν δι' ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους καὶ διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν κατελθόντα ἐκ τῶν οὐρανῶν καὶ σαρκωθέντα ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς Παρθένου καὶ ἐνανθρωπήσαντα. Σταυρωθέντα τε ὑπὲρ ἡμῶν ἐπὶ Ποντίου Πιλάτου, καὶ παθόντα καὶ ταφέντα. Καὶ ἀναστάντα τῇ τρίτῃ ἡμέρα κατὰ τὰς Γραφάς. Καὶ ἀνελθόντα εἰς τοὺς οὐρανοὺς καὶ καθεζόμενον ἐκ δεξιῶν τοῦ Πατρός. Καὶ πάλιν ἐρχόμενον μετὰ δόξης κρῖναι ζῶντας καὶ νεκρούς, οὗ τῆς βασιλείας οὐκ ἔσται τέλος.
Καὶ εἰς τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον, τὸ κύριον, τὸ ζωοποιόν, τὸ ἐκ τοῦ Πατρὸς ἐκπορευόμενον, τὸ σὺν Πατρὶ καὶ Υἱῷ συμπροσκυνούμενον καὶ συνδοξαζόμενον, τὸ λαλῆσαν διὰ τῶν προφητῶν.
Εἰς μίαν, Ἁγίαν, Καθολικὴν καὶ Ἀποστολικὴν Ἐκκλησίαν. Ὁμολογοῦμεν ἓν βάπτισμα εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν. Προσδοκῶμεν ἀνάστασιν νεκρῶν καὶ ζωὴν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος. Ἀμήν. | Credo [Credimus] in unum Deum, Patrem omnipotentem, factorem caeli et terrae, visibilium omnium et invisibilium.
Et in unum Dominum Iesum Christum, Filium Dei unigenitum, et [-!] ex Patre natum ante omnia saecula.
Deum de Deo [-!], Lumen de Lumine, Deum verum de Deo vero, genitum non factum, consubstantialem Patri: per quem omnia facta sunt; qui propter nos homines et propter nostram salutem descendit de caelis, et incarnatus est de Spiritu Sancto [et] ex Maria Virgine, et homo factus [inhumanatus] est, crucifixus etiam pro nobis sub Pontio Pilato, [et] passus et sepultus est, et resurrexit tertia die, secundum Scripturas, et ascendit in caelum [caelos], [et] sedet ad dexteram Patris, et iterum venturus est cum gloria, iudicare vivos et mortuos: cuius regni non erit finis.
Et in Spiritum Sanctum, Dominum et vivificantem, qui ex Patre
Filioque
[-!] procedit. Qui cum Patre et Filio simul adoratur [coadoratur] et conglorificatur: qui locutus est per prophetas.
Et [in] unam, sanctam, catholicam et apostolicam Ecclesiam. Confiteor [Confitemur] unum baptisma in remissionem peccatorum. Et expecto [Expectamus] resurrectionem mortuorum, et vitam venturi [futuri] saeculi. Amen. | Wierzę w jednego Boga,
Ojca Wszechmogącego, Stworzyciela nieba i ziemi, wszystkich rzeczy widzialnych i niewidzialnych.
I w jednego Pana Jezusa Chrystusa, Syna Bożego Jednorodzonego, który z Ojca jest zrodzony przed wszystkimi wiekami,
Bóg z Boga, Światłość ze Światłości, Bóg prawdziwy z Boga prawdziwego. Zrodzony a nie stworzony, współistotny Ojcu, a przez Niego wszystko się stało. On to dla nas ludzi i dla naszego zbawienia zstąpił z nieba. I za sprawą Ducha Świętego przyjął ciało z Marii Dziewicy i stał się człowiekiem. Ukrzyżowany również za nas, pod Poncjuszem Piłatem został umęczony i pogrzebany. I zmartwychwstał dnia trzeciego, jak oznajmia Pismo. I wstąpił do nieba, siedzi po prawicy Ojca. I powtórnie przyjdzie w chwale, sądzić żywych i umarłych, a Królestwu Jego nie będzie końca.
Wierzę w Ducha Świętego, Pana i Ożywiciela, który od Ojca
i Syna
pochodzi, który z Ojcem i z Synem wspólnie odbiera uwielbienie i chwałę, który mówił przez proroków.
Wierzę w jeden, święty, powszechny i apostolski Kościół. Wyznaję jeden Chrzest na odpuszczenie grzechów. I oczekuję wskrzeszenia umarłych i życia wiecznego w przyszłym świecie. Amen. | ܡܗܝܡܢܝܢܢ ܒܚܕ ܐܠܗܐ. ܐܒܐ ܐܚܝܕ ܟܠ ܥܒܘܕܐ ܕܫܡܝܐ ܘܕܐܪܥܐ. ܘܕܟܠܗܝܢ ܐܝܠܝܢ ܕܡܬܚܙ̈ܝܢ ܘܕܠܐ ܡܬܚܙܝ̈ܢ .ܘܒܚܕ ܡܪܝܐ ܝܫܘܥ ܡܫܝܚܐ ܝܚܝܕܝܐ ܒܪܐ ܕܐܠܗܐ ܗܘ ܕܡܢ ܐܒܐ ܐܬܝܠܕ ܩܕܡ ܟܠܗܘܢ ܥܠܡ̈ܐ ܢܘܗܪܐ ܕܡܢ ܢܘܗܪܐ ܐܠܗܐ ܫܪܝܪܐ ܕܡܢ ܐܠܗܐ ܫܪܝܪܐ ܝܠܝܕܐ ܘܠܐ ܥܒܝܕܐ ܘܫܘܸܐ ܒܐܘܣܝܐ ܠܐܒܘܗܝ ܕܒܐܝܕܗ ܗܘܐ ܟܠ ܗܘ ܕܡܛܠܬܢ ܒܢܝ̈ܢܫܐ ܘܡܛܠ ܦܘܪܩܢܢ ܢܚܬ ܡܢ ܫܡܝܐ ܘܐܬܓܫܡ ܡܢ ܪܘܚܐ ܩܕܝܫܐ ܘܡܢ ܡܪܝܡ ܒܬܘܠܬܐ ܝܠܕܬ ܐܠܗܐ ܘܗܘܐ ܒܪܢܫܐ ܘܐܨܛܠܒ ܚܠܦܝܢ ܒܝܘ̈ܡܝ ܦܝܢܛܝܘܣ ܦܝܠܛܘܣ ܘܚܫ ܘܡܝܬ ܘܐܬܩܒܪ ܘܩܡ ܠܬܠܬܐ ܝܘ̈ܡܝܢ ܐܝܟ ܕܨܒܐ ܘܣܠܩ ܠܫܡܝܐ ܘܝܬܒ ܡܢ ܝܡܝܢܐ ܕܐܒܘܗܝ ܘܬܘܒ ܐ̇ܬܐ ܒܫܘܒܚܐ ܪܒܐ ܠܡܕܢ ܠܚܝ̈ܐ ܘܠܡܝ̈ܬܐ ܗܘ ܕܠܡܠܟܘܬܗ ܫܘܠܡܐ ܠܐ ܐܝܬ. ܘܒܚܕ ܪܘܚܐ ܩܕܝܫܐ ܕܐܝܬܘܗܝ ܡܪܝܐ ܡܚܝܢܐ ܕܟܠ. ܗܘ ܕܡܢ ܐܒܐ ܢܦܩ ܘܥܡ ܐܒܐ ܘܥܡ ܒܪܐ ܡܣܬܓܕ ܘܡܫܬܒܚ. ܗܘ ܕܡܠܠ ܒܢܒܝ̈ܐ ܘܒܫܠܝ̈ܚܐ ܘܒܚܕܐ ܥܕܬܐ ܩܕܝܫܬܐ ܩܬܘܠܝܩܝ ܘܫܠܝܚܝܬܐ. ܘܡܘܕܝܢܢ ܕܚܕܐ ܗܝ ܡܥܡܘܕܝܬܐ ܠܫܘܒܩܢܐ ܕܚܛܗ̈ܐ. ܘܡܣܟܝܢܢ ܠܩܝܡܬܐ ܕܡܝ̈ܬܐ ܘܠܚܝ̈ܐ ܚܕ̈ܬܐ ܕܒܥܠܡܐ ܕܥܬܝܕ. ܐܡܝܢ |
Reinterpretacja symbolu w okresie ReformacjiWyznanie konstantynopolitańskie było punktem odniesienia dla redaktorów, którzy tworzyli teksty wyznań dla denominacji powstałych w wyniku
Reformacji
. Były to m.in. następujące dokumenty doktrynalne:
Wyznanie augsburskie
(
luteranizm
), Wyznanie helweckie czy w Polsce
Wyznanie sandomierskie
(
kalwinizm
) oraz
Trzydzieści dziewięć artykułów
westminsterskich (
anglikanizm
). Wyznania te stanowią ponowne odczytanie prawd wiary zawartych w wyznaniu Nicejsko-Konstantynopolitańskim w świetle
Słowa Bożego
. Wierność doktrynie Symbolu konstantynopolitańskiego była więc podstawową przesłanką przy ich tworzeniu. Zobacz też Linki zewnętrzne Bibliografia- P.-Th. Camelot, Creeds, w: Sacramentum Mundi. An Encyclopedia of Theology.
K. Rahner SJ
, C. Ernst, K. Smyth (red.), A. Darlap (red. odp.). Wyd. 5. T. 2. Londyn: Burns & Oats, 1973, ss. 37-40. .
- M.Schmaus, Holy Spirit, w: Sacramentum Mundi. An Encyclopedia of Theology.
K. Rahner SJ
, C. Ernst
OP
, K. Smyth (red.), A. Darlap (Red. odp.). Wyd. 4. T. 3. Londyn: Burns & Oats, 1973, ss. 53-61. .
- H. Denzinger, A. Schönmetzer: Enchiridion symbolorum : definitionum et declarationum de rebus fidei et morum, n.150. Wyd. 36. Freiburg/B: 1976.
Przypisy- ↑ Angielska wersja
Katechizmu Kościoła Katolickiego
n. 195 podaje te nazwy zamiennie: The Niceno-Constantinopolitan or Nicene Creed.... Katechizm tłumaczy (we wszystkich wersjach językowych), że symbol ma za sobą autorytet dwóch Soborów z 325 i 381 r. - zob.
Section Two, The Profession of the Christian Faith
. Nicejskim określają symbol przyjęty na
Soborze konstanynopolitańskim
także Wikipedie angielska, francuska i inne. Jednak Credo nicejskie jest osobnym tekstem i według opinii współczesnych uczonych, choć podobne, nie ono posłużyło ojcom Soboru konstantynopolskiego za materiał do opracowania nowej wersji symbolu, o czym niżej. Por. Denzinger-Schönmetzer 150.
- ↑ Por.
Trzecia Konferencja Lambeth
- ↑ Por. Jeffrey, David L. A Dictionary of biblical tradition in English literature. Wm. B. Eerdmans Publishing, 1992.
- ↑ Zob. K. Holl, Epiphanius w: Griechische Christliche Schrifsteller der ersten drei Jahrhunderte (GChSch), 1,146n, Lipsk 1897n;
PG
43, 232C i 234n
- ↑ Denzinger-Schönmetzer n. 42.
- ↑ 6,0 6,1 Por. P.-Th. Camelot, Creeds, w: Sacramentum Mundi. An Encyclopedia of Theology.
K. Rahner SJ
, C. Ernst, K. Smyth (red.), A. Darlap (red. tomu). Wyd. 5. T. 2. Londyn: Burns & Oats, 1973, s. 39. .
- ↑ Por. Ph. Schaff, Constantinopolitan Creed, w:
The New Schaff-Herzog Encyclopedia of Religious Knowledge, Vol. III
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 H. Denzinger, A. Schönmetzer: Enchiridion symbolorum : definitionum et declarationum de rebus fidei et morum, n.150. Wyd. 36. Freiburg/B: 1976.
- ↑ 9,0 9,1 Por. M.Schmaus, Holy Spirit, w: Sacramentum Mundi. An Encyclopedia of Theology.
K. Rahner SJ
, C. Ernst
OP
, K. Smyth (red.), A. Darlap (Red. odp.). Wyd. 4. T. 3. Londyn: Burns & Oats, 1973, ss. 53-61. .
- ↑
Augustyn z Hippony
:
De haeresibus, ad Quoduultdeum, 52
(
łac.
). [dostęp 2010-08-28]. Cytat: Nam de Patre et Filio recte sentiunt quod unius sint eiusdemque substantiae vel essentiae, sed hoc de Spiritu Sancto nolunt credere, creaturam eum esse dicentes. Hos potius quidam Semiarianos vocant, quod in hac quaestione ex parte cum illis sunt, ex parte nobiscum.
- ↑ O Duchu Świętym. Alina Brzóstkowska (przekład), Józef Naumowicz (wstęp). Warszawa: IW PAX, 1999, s. 207.
- ↑ Listy do Serapiona. Stanisław Kalinkowski (przekład), Henryk Pietras SJ (wstęp). Kraków: Wydawnictwo WAM, 1996, s. 154, seria: Źródła Myśli Teologicznej 2.
- ↑ De Spiritu Sancto,
CSEL
79; wyd. O. Faller SJ, 1964 r.
- ↑ Zob.Akta synodu w: Sacrorum Conciliorum nova collectio. J.D. Mansi (oprac.). T. 9. Paryż-Lipsk: 1901-1927, ss. 992n.
- ↑ Tekst grecki za: Acta Conciliorum Oecumenicorum. E. Schwartz (oprac.). T. 2/I/II. Strasbourg-Berlin-Lipsk: 1914; 1922-1940, s. 80.
- ↑ Wersja z
trydenckiego
Missale Romanum. M. Sodi, A. M. Triacca (wstęp i apendiks). Watykan: Libreria Editrice Vaticana, 1998. . W nawiasach różnice z oryginałem greckim
- ↑ Zob. Śpiewnik Ewangelicki. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Augustana, 2002. , s. 1630-1631 [Nicejsko-konstantynopolitańskie Wyznanie Wiary].
- ↑ Zob. BF 35-36 - 'Breviarium Fidei. Wybór doktrynalnych wypowiedzi Kościoła. I. Bokwa (red.). Poznań:
Wydawnictwo św. Wojciecha
, 2007, s. 40.
Inne hasła zawierające informacje o "Nicejsko-konstantynopolitańskie wyznanie wiary":
Wszystkich Świętych
...
Rodzimy Kościół Polski
...
Adwentyzm
...
Dogmat
...
Huldrych Zwingli
...
Wittenberga
...
Diakon
...
Klemens Maria Hofbauer
...
Franciszek Clet
...
Jan Chen Xianheng
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Nicejsko-konstantynopolitańskie wyznanie wiary":
010c. Rzym (plansza 12)
...
010c. Rzym (plansza 13)
...
012. Islam (plansza 7)
...
|