Ustrój polityczny - struktura organizacyjna, kompetencje i określone prawem wzajemne zależności organów
państwa
. W innym ujęciu określenie dla dowolnej formy sprawowania władzy publicznej; zespół zasad dotyczących władzy publicznej w państwie, a także metod jej wykonywania.
Zasady te określają przedmiot władzy państwowej, wytyczają zakres i główne kierunki aktywności państwa, oraz podstawowe prawa, wolności i obowiązki obywateli, precyzują formy i metody ich udziału w realizacji władzy państwowej. Ustrój polityczny może się opierać na zasadach określonych w dokumentach prawnych lub na tradycji. Współcześnie najczęściej określony jest
konstytucyjnie
.
Termin ten wywodzi się z dzieł
Arystotelesa
, który stwierdza: "ujęcie w pewien porządek władz w ogóle, a przede wszystkim naczelnej z nich, to jest rządu"[1].
We współczesnej
politologii
pojęcie to zyskało sobie bliskie:
system polityczny
, system konstytucyjny, system rządów i
reżim polityczny
.
W doktrynie
prawa konstytucyjnego
ustrój polityczny jest kategorią złożoną, oznaczającą podstawowe zasady struktury władz
państwowych
oraz główne
instytucje polityczne
i
prawne
.
Każdy ustrój polityczny oparty jest na specyficznej ideologii i tradycji historycznej. Na tej podstawie funkcjonują mechanizmy zdobywania oraz sprawowania władzy, system gospodarczy oraz prawny.
Przypisy
- ↑ Arystoteles, Polityka, wydanie polskie 1964.
Zobacz też
Bibliografia
- Z. Jarosz, S. Zawadzki, Prawo konstytucyjne, Warszawa 1980.
-
Andrzej Antoszewski
, Ustrój polityczny, w: Leksykon politologii, Alta 2, Wrocław 2002.