Bazylika archikatedralna św. Jana Chrzciciela w Warszawie
Bazylika archikatedralna św. Jana Chrzciciela w WarszawieArchikatedra św. Jana Chrzciciela –
katedra
archidiecezji warszawskiej
znajdująca się na
Starym Mieście
w
Warszawie
przy
ul. Świętojańskiej
8. Jedna z najstarszych świątyń
Warszawy
. Stanowi jedno z najważniejszych miejsc kultury i tradycji narodowej
Polski
. W jej murach wygłaszał kazania ksiądz
Piotr Skarga
,
Władysław IV Waza
zaprzysiągł swoje
pacta conventa
, tu miały miejsce śluby, koronacje 2
władców Polski
, pogrzeby wielu osobistości oraz została zaprzysiężona
Konstytucja 3 maja
. Do dziś odbywają się w niej ważne uroczystości narodowe. Od
1994
jest także miejscem odbywania się Międzynarodowego Festiwalu Muzyki
Organowej
"Organy Archikatedry". HistoriaPierwszą świątynią w tym miejscu była wybudowana na przełomie
XIII
i
XIV
wieku drewniana kaplica zamkowa, która w
1339
stała się kościołem parafialnym miasta (w
1390
staraniem księcia
Janusza I Mazowieckiego
powstała tu budowla murowana), a także miejscem pochówku
książąt mazowieckich
. W
1406
kościół farny stał się
kolegiatą
(
kapituła
przybyła z
Czerska
), w
1798
po utworzeniu godności
biskupa warszawskiego
kolegiata otrzymała tytuł
katedry
, a w
1818
stała się
archikatedrą
. W czasie
stanu wojennego
w
Królestwie Polskim
,
15 października
1861
wojska
rosyjskie
dowodzone przez wojskowego generał-gubernatora warszawskiego
Aleksandra Daniłowicza Gerstenzweiga
dokonały pacyfikacji ludności cywilnej zebranej tu dla uczczenia rocznicy śmierci
Tadeusza Kościuszki
. W wyniku tego kościół katolicki ogłosił
16 października
zamknięcie wszystkich kościołów warszawskich[2]. Katedra była wielokrotnie przebudowywana, najczęściej w
XIX wieku
(
neogotyk
angielski
). Kościół do XIX wieku stanowił przykład
gotyku
. Świątynia została niemal całkowicie zniszczona przez Niemców w
1944
. Zrekonstruowano ją w latach
1948
–
1956
wzorując się na planach pierwotnego kościoła z
XIV wieku
. Powojenna fasada została zbudowana w tzw.
gotyku nadwiślańskim
i wzorowana była na fasadzie
kościoła dominikanów pw. św. ap. Piotra i Pawła
w
Chełmnie
. W
1960
kościół otrzymał tytuł
bazyliki
. WnętrzeBazylika posiada surowe i mroczne wnętrze ze
sklepieniem gwiaździstym
. W
prezbiterium
znajduje się
ołtarz
główny z obrazem MB Częstochowskiej oraz zrekonstruowane
barokowe
stalle
. Na uwagę zasługują: -
renesansowy
nagrobek ostatnich książąt mazowieckich –
Stanisława
i
Janusza
-
barokowa
kaplica Baryczków z
krucyfiksem
z
XVI wieku
- barokowa kaplica Literacka z relikwiami błogosławionego metropolity warszawskiego
Zygmunta Szczęsnego Felińskiego
-
klasycystyczny
pomnik nagrobny
Stanisława Małachowskiego
, wykuty z białego marmuru, zaprojektowany przez
Bertela Thorvaldsena
-
mauzoleum
prymasa
Stefana Wyszyńskiego
z
1990
- pomniki, popiersia i tablice ku czci znanych Polaków m.in. fragment pomnika
Zygmunta Kazanowskiego
,
Józefa Piłsudskiego
,
Romana Dmowskiego
,
Wincentego Witosa
,
Stefana Starzyńskiego
,
Jana Pawła II
oraz żołnierzy poległych w latach
1920
,
1939
,
1944
.
- Witraże w oknach prezbiterium ze scenami z życia św. Jana Jerozolimskiego (Chrzciciela), witraże w oknach nawy południowej zawierające postacie z historii Polski oraz w oknach ściany zachodniej ze scenami z księgi Genezis i księgi Apokalipsy św. Jana. Witraże projektował i kartony wykonał
Wacław Taranczewski
.
Pochowani w katedrze Śluby królewskie w katedrze Koronacje w katedrzeTutaj
24 maja
1829
odbyła się uroczysta msza po koronacji
Mikołaja I Romanowa
na
króla polskiego
. Sam akt koronacji miał miejsce w Sali Senatorskiej na
Zamku Królewskim
. Papieże w katedrze- 28 października 1919 odbyła się tutaj uroczystość przyjęcia sakry biskupiej przez Achille Ratti, późniejszego
papieża
Piusa XI
(
1922
-
1939
). Święcenia przyjął z rąk
kardynała
Aleksandra Kakowskiego
, metropolity warszawskiego. Nuncjusz Ratti niejednokrotnie uczestniczył lub sam celebrował msze św. w tej świątyni.
- Warszawska archikatedra była pięciokrotnie odwiedzana przez papieża
Jana Pawła II
(
1979
,
1983
,
1987
,
1991
,
1999
) w czasie jego pontyfikatu oraz wielokrotnie wcześniej, gdy był biskupem i arcybiskupem.
-
25 maja
2006
wizytę w archikatedrze złożył papież
Benedykt XVI
, odbyło się wówczas spotkanie z klerem archidiecezji warszawskiej. Benedykt XVI jako Joseph Ratzinger był też obecny w tym miejscu w 1981, podczas pogrzebu metropolity warszawskiego, prymasa Stefana Wyszyńskiego.
Literatura- Tadeusz Zagrodzki: Gotycka architektura katedry św. Jana w Warszawie. Warszawa: DiG, 2000, s. 82. .
GaleriaKanonia nocą, teren dawnego cmentarza | Neogotycka fasada katedry ok. 1900 | | | Ruiny wieży katedry od strony ul. Świętojańskiej w roku 1946 | Ruiny prezbiterium w roku 1945 | |
Przypisy Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Bazylika archikatedralna św. Jana Chrzciciela w Warszawie":
Pęcice
...
Brescia
...
Mieszko II Lambert
...
Wincenty Okołowicz
...
I wiek
...
Brno
...
Władysław Komar
...
Adolf Giżyński
...
Bazylika archikatedralna Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Kownie
...
1972
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Bazylika archikatedralna św. Jana Chrzciciela w Warszawie":
213 Polska kultura, sztuka i nauka dwudziestolecia międzywojennego (plansza 10)
...
144 I wojna światowa. Rewolucja w Rosji (plansza 13)
...
218a Sprawa polska podczas II wojny światowej (plansza 15)
...
|