Ekspedycja arktyczna Wilkinsa z 1926 r.
George Hubert Wilkins (ur.
31 października
1888
, zm.
30 listopada
1958
) – australijski
polarnik
, pilot, żołnierz,
geograf
i
fotograf
lotniczy
.
Biografia
Wilkins pochodził z Hallett w
Australii Południowej
i był najmłodszym z 13 dzieci rodziny farmerów – hodowców owiec. Jako nastolatek w
1903
r. wyjechał z rodzicami do
Adelajdy
, gdzie krótko studiował na tamtejszym uniwersytecie. Wkrótce podjął pracę w kinie objazdowym i wyjechał zdobywać kolejne doświadczenia filmowe do
Sydney
, a następnie przeniósł się do
Anglii
, gdzie – pracując dla Gaumont Studios – stał się pionierem
fotografii lotniczej
. Jego umiejętności wykorzystywano podczas licznych wypraw arktycznych, w tym podczas dramatycznej
kanadyjskiej
ekspedycji pod dowództwem
Vilhjalmura Stefanssona
z
1913
r.
W
1912
r. filmował m.in.
wojnę bałkańską
, a rok później, jako filmowiec Kanadyjskiej Wyprawy Arktycznej, po raz pierwszy wyruszył w regiony polarne. Przez trzy kolejne lata, wraz z innymi uczestnikami wyprawy Stefanssona przemierzył tysiące mil arktycznych przestrzeni, zdobywając cenną wiedzę praktyczną i naukową. Na
Point Barrow
powrócił dopiero w
1916
r.
Od
1917
r. do końca
I wojny światowej
gromadził dokumentację fotograficzną i filmową z walk w
Europie Zachodniej
dla władz australijskich. Chociaż nie nosił broni, został jedynym australijskim fotografem w historii, wyróżnionym odznaczeniem bojowym (dwukrotnie otrzymał
Military Cross
). Pod koniec wojny pracował też w
Turcji
.
W
1919
r. był nawigatorem jednej z załóg, które podjęły rywalizację o nagrodę władz australijskich dla pierwszej australijskiej załogi, która przeleci z Anglii do Australii. Bombowiec dalekiego zasięgu
Blackburn Kangaroo
, którym leciał, nie dotarł jednak do celu na skutek kilkakrotnych awarii silnika.
Po powrocie z nieudanego wyścigu wziął udział w brytyjskiej wyprawie antarktycznej dr
Johna Cope'a
, po raz pierwszy w swoim życiu docierając na
Antarktydę
. Cierpiąca na brak funduszy wyprawa nie osiągnęła wiele, więc w
1921
r. został przyrodnikiem ostatniej polarnej wyprawy Sir
Ernesta Shackletona
na Antarktydę. Podczas naprawy statku w
Ameryce Południowej
fotografował zwierzęta i rośliny na wyspie
Georgia Południowa
, a gdy powrócił na statek, dowiedział się o śmierci Shackletona.
W
1923
r. rozpoczął systematyczne dwuletnie badania północnej Australii i
Cieśniny Torresa
, zlecone mu przez
Muzeum Brytyjskie
. Instytucja ta wysoko ceniła jego pracę jako filmowca, fotografika oraz kolekcjonera okazów
flory
i
fauny
, ale władze australijskie odnosiły się do niej krytycznie ze względu na przychylne nastawienie Wilkinsa do
Aborygenów
. Następnie powrócił do pracy w rejonach polarnych.
22 kwietnia
1928
r., zaledwie w rok po pionierskim transatlantyckim przelocie
Charlesa Lindbergha
, Wilkins wraz z pilotem Carlem B. Eielsonem prototypem samolotu
Lockheed Vega
przeleciał nad
Arktyką
z
Point Barrow
na
Alasce
na
Spitsbergen
, z międzylądowaniem na
Wyspie Ellesmere'a
. Za ten wyczyn i wcześniejsze osiągnięcia otrzymał tytuł szlachecki i przyjął imię Sir Hubert. Podczas uroczystości poznał, a następnie poślubił, aktorkę Suzanne Bennett.
Finansowany przez
Williama R. Hearsta
, kontynuował ekspedycje polarne, m.in. po raz pierwszy w historii latając samolotem nad
Antarktyką
i sporządzając z powietrza mapy nieznanych dotąd terenów. Planował też lot na
biegun południowy
, ale z braku wystarczająco długiego pasa startowego pomysłu tego nie zrealizował.
20 grudnia
1928 nazwiskiem swojego sponsora nazwał wyspę Hearst Land odkrytą z powietrza w
chilijskiej
Antarktyce, a ten z kolei w
1929
r. zaprosił Wilkinsa i jego narzeczoną na pionierski lot dookoła świata
sterowcem
"
Graf Zeppelin
". Sześć lat później wziął też udział w pierwszym transatlantyckim locie sterowca "
Hindenburg
" z
Niemiec
do USA.
Latem
1931
r. poprowadził nieudany rejs
okrętu podwodnego
"Nautilus" ku
biegunowi północnemu
. Mimo porażki spowodowanej kilkoma awariami jednostki udowodnił, że okręty podwodne mogą pływać pod
polarną czapą lodową
, torując tym samym drogę przyszłym udanym ekspedycjom podwodnym.
Następnie zorganizował trzy antarktyczne wyprawy amerykańskiego milionera i podróżnika Lincolna Ellswortha, pomagając mu w dokonaniu pierwszego przelotu nad Antarktydą. Pomógł też odnaleźć
rosyjskich
pilotów zaginionych w rejonie bieguna północnego.
Podczas
II wojny światowej
Australia nie skorzystała z jego oferty pomocy, uczył więc amerykańskich żołnierzy, jak przetrwać w warunkach arktycznych, a następnie był konsultantem wojskowym m.in. w kwestii polarnych rejsów amerykańskich okrętów o napędzie atomowym.
Zmarł w
USA
w
1958
, a w marcu
1959
amerykański okręt podwodny USS "Skate" zawiózł jego prochy na biegun północny, dokonując pierwszego w historii wynurzenia w tym punkcie globu.
Większość dokumentacji badawczej Wilkinsa przechowywana jest w Ohio State University Byrd Polar Research Center w stanie
Ohio
.
Uznawany przez środowisko naukowe za jednego z najwybitniejszych badaczy i podróżników
XX w.
, pozostaje niedoceniany na skutek swej "agresywnej skromności".
Bibliografia
-
1928
– Flying the Arctic, Grosset & Dunlap
-
1928
– Undiscovered Australia, Putnam
-
1931
– Under The North Pole, Brewer, Warren & Putnam
Inne źródła
- R. A. Swan,
Wilkins, Sir George Hubert (1888-1958)
, Australian Dictionary of Biography, Online Edition, Co. 2006, ISSN 1833-7538
- Lowell Thomas, Sir Hubert Wilkins: His World of Adventure McGraw-Hill 1961
- Simon Nasht, The Last Explorer: Hubert Wilkins Australia’s Unknown Hero Hachette 2005
-
Voyage of the Nautilus
film dokumentalny 2006
- Stuart E. Jenness, The Making of an Explore, McGill Queen University Press 2006
Linki zewnętrzne