Stanisłau Stanisławawicz Szuszkiewicz (
biał.
Станiслаў Станіслававіч Шушкевіч, Stanisłaŭ Stanisłavavič Šuškievič[1];
ros.
Станислав Станиславович Шушкевич; ur.
15 grudnia
1934
) – radziecki i białoruski naukowiec, działacz państwowy, polityk, były przewodniczący Rady Najwyższej
Białorusi
(głowa państwa i parlamentu).
Życiorys
Stanisłau Szuszkiewicz jest synem znanego pisarza białoruskiego represjonowanego w czasach
stalinizmu
. Przed wejściem w politykę był wybitnym naukowcem (profesorem
matematyki
i
fizyki
), członkiem korespondencyjnym
Akademii Nauk Białoruskiej SRR
, autorem licznych książek i publikacji, a także ponad 50 odkryć.
Jako przewodniczący Rady Najwyższej
Białoruskiej SRR
odegrał ogromną rolę w likwidacji ZSRR, a później w powstaniu
Wspólnoty Niepodległych Państw
- wraz z
Borysem Jelcynem
i
Leonidem Krawczukiem
sygnował
8 grudnia
1991
roku umowę w Wiskuli (tzw.
umowa białowieska
) rozwiązującą
ZSRR
i powołującą do życia nową organizację integracyjną.
W czasach sprawowania władzy, zwolennik neutralności wojskowej
Białorusi
oraz polityki dialogu i partnerstwa z Zachodem. Polemizował w tej sprawie z
premierem
Wiaczasławem Kiebiczem
oraz
Miaczysławem Hrybem
, którzy preferowali orientację prorosyjską. Był zdecydowanym zwolennikiem polityki reform gospodarczych i politycznych.
W styczniu 1994 został odwołany ze stanowiska przewodniczącego Rady Najwyższej Białorusi – formalnie ze względu na sprzeniewierzenie 100 dolarów amerykańskich na rzekomą budowę domku działkowego, podglebiem do odwołania Szuszkiewicza stał się też tzw. skandal związany z ujęciem przywódców komunistycznej Litwy na terenie Białorusi przy współpracy służb białoruskich[].
W wyborach lipcowych z 1994 otrzymał jedynie 10% poparcia, nie przechodząc do drugiej tury. Od 1994 pełnił funkcję dyrektora Centrum Badań Politycznych i Ekonomicznych
Humanistycznego Uniwersytetu Europejskiego
w Mińsku, aż do czasu jego likwidacji.
Stanisław Szuszkiewicz wymieniany był wśród kandydatów biorących udział w wyborach prezydenckich 2006, jednak na Kongresie Sił Demokratycznych 2 października 2005 udzielił poparcia
Aleksandrowi Milinkiewiczowi
jako wspólnemu kandydatowi opozycji.
Laureat
nagrody Jana Nowaka Jeziorańskiego
w 2006. 1 lipca 2009 odebrał tytuł doktora honoris causa
Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w Lublinie
[2].
Lech Wałęsa
zgłosił kandydaturę Szuszkiewicza do
Pokojowej Nagrody Nobla
. 24 sierpnia 2007
Informacyjna Agencja Radiowa
podała informację o nominacji Stanisława Szuszkiewicza do tej prestiżowej nagrody[3].
6 lipca 2010 roku został odznaczony
Krzyżem Komandorskim Orderu Witolda Wielkiego
– jednym z najwyższych litewskich odznaczeń państowych – za aktywne poparcie niepodległości Litwy w 1991 roku[4].
Przypisy