Jan Masaryk |
|
Data i miejsce urodzenia |
14 września
1886
Praga
,
Austro-Węgry
|
Data i miejsce śmierci |
10 marca
1948
Praga,
Czechosłowacja
|
Ambasador Czechosłowacji w Wielkiej Brytanii |
Okres urzędowania | od
1925
do
1938
|
Przynależność polityczna | bezpartyjny |
Minister Spraw Zagranicznych Czechosłowacji na Uchodźstwie |
Przynależność polityczna | bezpartyjny |
Okres urzędowania | od
1940
do
1945
|
Minister Spraw Zagranicznych Czechosłowacji |
Przynależność polityczna |
Front Narodowy
|
Okres urzędowania | od
1945
do
1948
|
Następca | Vladimír Clementis |
|
Jan Masaryk (ur.
14 września
1886
w
Pradze
, zm.
10 marca
1948
) –
czechosłowacki
dyplomata i polityk socjaldemokratyczny, minister spraw zagranicznych Czechosłowacji w l. 1940–1948, ambasador Czechosłowacji w
Wielkiej Brytanii
w okresie 1925–1938. Syn
Tomáša
.
Wczesna działalność polityczna
Urodził się w Pradze jako syn Tomáša i
Charlotte Garrigue-Masarykovej
. Studiował w Pradze i
Wiedniu
. Po uzyskanym dyplomie odbył służbę wojskową w armii
Austro-Węgier
po czym wyjechał do
Stanów Zjednoczonych
(1907) – miejsca, gdzie wychowywała się jego matka. Próbował tworzyć tam czeskie, a później czesko-
słowackie
środowisko emigracji niepodległościowej. Powrócił do
Czech
w 1918. Zaciągnięty do armii walczył na froncie polskim
I wojny światowej
. Zdezerterował i został osobistym sekretarzem
Edvarda Beneša
.
Okres międzywojenny, II wojna światowa i lata 1945 - 1948
Będąc ambasadorem w
Londynie
w latach 1925–1938, podał się do dymisji na znak protestu przeciwko
układowi monachijskiemu
. Pozostał w
Anglii
. W 1940 otrzymał tekę ministra spraw zagranicznych czechosłowackiego rządu emigracyjnego i pozostał na tym stanowisku po wyzwoleniu. W czasie
wojny
wielokrotnie wygłaszał przez radio przemówienia do Czechów. Po 1945 był jednym z przedstawicieli sił
demokratycznych
w już zdominowanym przez
komunistów
rządzie Czechosłowacji reprezentując Front Narodowy. Opowiadał się za przyłączeniem Czechosłowacji do
planu Marshalla
, na co jednak zgody nie wyraził
Józef Stalin
. Większość niekomunistycznych ministrów podała się do dymisji, mając nadzieję na nowe wybory, jednak w to miejsce sformowany został nowy rząd. Na prośbę prezydenta Beneša Masaryk pozostał na stanowisku po całkowitym przejęciu władzy w państwie przez komunistów w lutym 1948. Miano bowiem nadzieję na odbudowę demokracji w Czechosłowacji.
Śmierć Masaryka
Trzy tygodnie później Jan Masaryk wypadł z okna w niewyjaśnionych dotąd okolicznościach. Oficjalne śledztwo stwierdziło
samobójstwo
. Jednak wiele osób nie wierzyło w taki przebieg zdarzeń. Jak mawiano wówczas w Pradze:
|
Jan Masaryk wyskoczył z najwyższego piętra budynku MSZ, zamykając za sobą okno [1]. |
Wersja o samobójstwie została potwierdzona przez śledztwo przeprowadzone w czasie
Praskiej Wiosny
, w 1968 i zaraz po upadku komunizmu na początku lat 90. Na początku 2004 czeski Urząd Śledzenia i Dokumentowania Zbrodni Komunizmu ustalił, że tajemnicza śmierć Jana Masaryka była morderstwem. Jednak nie wyjaśniono wszystkich okoliczności tragicznej śmierci.
Przypisy